افضلیت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
'''[[افضلیت]]''' به معنای [[افضل]] بودن در [[امور دنیوی]] و [[اخروی]]، از صفات و ویژگیهای مهم [[امام]] است. [[اهل سنت]] قائل به [[افضلیت امام]] نیستند، چون منصب [[خلیفه]] را فقط برای رسیدگی به امور اجتماعی میدانند ولی [[امامیه]] امام را در تمامی صفات کمالی از همه [[مردم]] افضل میدانند و برخی از [[آیات قرآن]] نیز بر [[لزوم]] [[برتری]] پیشوای [[دینی]] دلالت میکند. | '''[[افضلیت]]''' به معنای [[افضل]] بودن در [[امور دنیوی]] و [[اخروی]]، از صفات و ویژگیهای مهم [[امام]] است. [[اهل سنت]] قائل به [[افضلیت امام]] نیستند، چون منصب [[خلیفه]] را فقط برای رسیدگی به امور اجتماعی میدانند ولی [[امامیه]] امام را در تمامی صفات کمالی از همه [[مردم]] افضل میدانند و برخی از [[آیات قرآن]] نیز بر [[لزوم]] [[برتری]] پیشوای [[دینی]] دلالت میکند. | ||
== معناشناسی | == معناشناسی == | ||
دو احتمال درباره معنای [[افضلیت]] داده شده است: | دو احتمال درباره معنای [[افضلیت]] داده شده است: | ||
# [[افضلیت]] در [[امور دنیوی]] مانند: نَسب و حَسب و... ؛ | # [[افضلیت]] در [[امور دنیوی]] مانند: نَسب و حَسب و... ؛ | ||
# [[افضلیت]] در امور [[اخروی]] و [[صفات انسانی]] مانند [[علم]]، [[تقوا]] و [[ورع]]، [[شجاعت]] و [[زهد]]<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امامشناسی (کتاب)|درسنامه امامشناسی]]، ص۹۳.</ref>. | # [[افضلیت]] در امور [[اخروی]] و [[صفات انسانی]] مانند [[علم]]، [[تقوا]] و [[ورع]]، [[شجاعت]] و [[زهد]]<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امامشناسی (کتاب)|درسنامه امامشناسی]]، ص۹۳.</ref>. | ||
== | == افضلیت، ویژگی امام == | ||
ویژگی و صفتی که [[امام]] میبایست دارا باشد افضلیت است. افضلیت این است که امام باید در تمام صفات [[نفسانی]] [[حسنه]] و [[دانشها]] و کمالها بر دیگران [[برتری]] مطلق داشته باشد و در میان [[امت]] [[افضل]] از او در هیچ مورد و امری نمیبایست وجود داشته باشد<ref>احقاق الحق و ازهاب الباطل، ج۲، ص۳۲۲.</ref>. | ویژگی و صفتی که [[امام]] میبایست دارا باشد افضلیت است. افضلیت این است که امام باید در تمام صفات [[نفسانی]] [[حسنه]] و [[دانشها]] و کمالها بر دیگران [[برتری]] مطلق داشته باشد و در میان [[امت]] [[افضل]] از او در هیچ مورد و امری نمیبایست وجود داشته باشد<ref>احقاق الحق و ازهاب الباطل، ج۲، ص۳۲۲.</ref>. | ||
خط ۳۸: | خط ۳۹: | ||
باید توجه داشت [[افضلیت]] دارای دو جنبه است. از یک جنبه [[حق]] فردی است و آن اینکه وجود [[کمالات]] [[علمی]] و عملی در [[ائمه]] {{عم}} اقضا میکند آنان [[برتر]] از دیگران باشند، یعنی [[برتری]]، [[حق]] آنان است که [[خداوند متعال]] برای آنها قرار داده است؛ اما جنبه دیگر آنکه نسبت به [[مکلفین]] ایجاد [[حق]] و به تبع آن ایجاد [[تکلیف]] مینماید. برتر دانستن و [[برتری]] دادن [[اهل بیت]] {{عم}} در تمامی عرصههای [[علمی]]، [[معنوی]]، [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] در مقایسه با افراد دیگر است<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۱۷۶ ـ 178.</ref>. | باید توجه داشت [[افضلیت]] دارای دو جنبه است. از یک جنبه [[حق]] فردی است و آن اینکه وجود [[کمالات]] [[علمی]] و عملی در [[ائمه]] {{عم}} اقضا میکند آنان [[برتر]] از دیگران باشند، یعنی [[برتری]]، [[حق]] آنان است که [[خداوند متعال]] برای آنها قرار داده است؛ اما جنبه دیگر آنکه نسبت به [[مکلفین]] ایجاد [[حق]] و به تبع آن ایجاد [[تکلیف]] مینماید. برتر دانستن و [[برتری]] دادن [[اهل بیت]] {{عم}} در تمامی عرصههای [[علمی]]، [[معنوی]]، [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] در مقایسه با افراد دیگر است<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۱۷۶ ـ 178.</ref>. | ||
برخی [[آیات قرآن]] نیز بر [[لزوم]] برتری پیشوای [[دینی]] [[مردم]] دلالت میکند، چنانکه فرموده است: {{متن قرآن|أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ}}<ref>«آیا آنکه به حقّ رهنمون میگردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمییابد مگر آنکه راه برده شود؟ پس چه بر سرتان آمده است؟ چگونه داوری میکنید؟» سوره یونس، آیه ۳۵.</ref>. در این [[آیه]] دو گزینه با یکدیگر مقایسه شده است: یکی فردی که خود، [[هدایت یافته]] است و به [[هدایت]] انسانهای دیگر نیازی ندارد، در نتیجه میتواند مردم را هدایت کند و دیگر فردی که تا دیگران، وی را هدایت نکنند، هدایت یافته نخواهد بود. اکنون اگر بنا باشد [[انسان]] از یکی از دو گزینه مزبور [[پیروی]] کند، کدامیک از آن دو سزاوارتر است؟ بدون [[شک]]، عقل [[سلیم]]، پیروی از گزینه نخست را [[نیکو]] و [[پیروی]] از گزینه دوم را [[ناپسند]] میداند. جمله {{متن قرآن|فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ}} ناظر به همین [[حکم عقلی]] و [[درک]] وجدانی است<ref>کشف المراد، ص۴۹۵؛ نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۶۸؛ ارشاد الطالبین، ۳۳۶.</ref><ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[براهین و نصوص امامت (کتاب)|براهین و نصوص امامت]]، ص ۲۱.</ref> | برخی [[آیات قرآن]] نیز بر [[لزوم]] برتری پیشوای [[دینی]] [[مردم]] دلالت میکند، چنانکه فرموده است: {{متن قرآن|أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ}}<ref>«آیا آنکه به حقّ رهنمون میگردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمییابد مگر آنکه راه برده شود؟ پس چه بر سرتان آمده است؟ چگونه داوری میکنید؟» سوره یونس، آیه ۳۵.</ref>. در این [[آیه]] دو گزینه با یکدیگر مقایسه شده است: یکی فردی که خود، [[هدایت یافته]] است و به [[هدایت]] انسانهای دیگر نیازی ندارد، در نتیجه میتواند مردم را هدایت کند و دیگر فردی که تا دیگران، وی را هدایت نکنند، هدایت یافته نخواهد بود. اکنون اگر بنا باشد [[انسان]] از یکی از دو گزینه مزبور [[پیروی]] کند، کدامیک از آن دو سزاوارتر است؟ بدون [[شک]]، عقل [[سلیم]]، پیروی از گزینه نخست را [[نیکو]] و [[پیروی]] از گزینه دوم را [[ناپسند]] میداند. جمله {{متن قرآن|فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ}} ناظر به همین [[حکم عقلی]] و [[درک]] وجدانی است<ref>کشف المراد، ص۴۹۵؛ نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۶۸؛ ارشاد الطالبین، ۳۳۶.</ref>.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[براهین و نصوص امامت (کتاب)|براهین و نصوص امامت]]، ص ۲۱.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == |