مقام ولی نعمت: تفاوت میان نسخه‌ها
←نعمت‌های معنوی خداوند در قرآن
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
برخی از نعمت‌های معنوی [[خداوند]] عبارتند از: | برخی از نعمت‌های معنوی [[خداوند]] عبارتند از: | ||
نعمت [[نبوّت]] و [[بعث]] [[رُسُل]] | '''نعمت [[نبوّت]] و [[بعث]] [[رُسُل]]''' | ||
«نبوّت و بعث رُسُل» یکی [[نعمت الهی]] است؛ نعمتی که با آن، [[برترین]] نعمت‌ها به [[انسان]] داده شده و آن عبارت است از: «نعمت [[هدایت]]»: {{متن قرآن|لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ...}}<ref>«خداوند به مؤمنان نعمت بزرگی بخشید هنگامی که در میان آنان پیامبری از خودشان برانگیخت...»، سوره آل عمران، آیه ۱۶۴.</ref>. | «نبوّت و بعث رُسُل» یکی [[نعمت الهی]] است؛ نعمتی که با آن، [[برترین]] نعمت‌ها به [[انسان]] داده شده و آن عبارت است از: «نعمت [[هدایت]]»: {{متن قرآن|لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ...}}<ref>«خداوند به مؤمنان نعمت بزرگی بخشید هنگامی که در میان آنان پیامبری از خودشان برانگیخت...»، سوره آل عمران، آیه ۱۶۴.</ref>. | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
«[[صالحین]]» افراد شایسته و برجسته‌ای هستند که با انجام کارهای مثبت، سازنده، مفید و [[پیروی]] از [[اوامر]] [[انبیا]]، به [[مقامات]] برجسته نایل شده‌اند، [[آیه شریفه]] فوق اینان را «[[نعمت]] داده شده» معرفی می‌کند تا نعمت در [[بینش]] دین‌باوران، تنها نعمت‌های مادّی نباشد. | «[[صالحین]]» افراد شایسته و برجسته‌ای هستند که با انجام کارهای مثبت، سازنده، مفید و [[پیروی]] از [[اوامر]] [[انبیا]]، به [[مقامات]] برجسته نایل شده‌اند، [[آیه شریفه]] فوق اینان را «[[نعمت]] داده شده» معرفی می‌کند تا نعمت در [[بینش]] دین‌باوران، تنها نعمت‌های مادّی نباشد. | ||
نعمت [[ولایت]] | '''نعمت [[ولایت]]''' | ||
در بینش [[قرآن]]، «نعمت ولایت» از دیگر [[نعمت‌های خداوند]] و شایسته[[شکر]] است؛ به دلیل این که وقتی در [[غدیر خم]]، [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} به [[امامت]] [[منصوب]] گردید [[آیه]] نازل شد که: {{متن قرآن|...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي...}}<ref>«امروز دین شما را کامل کرده نعمت خود را بر شما تمام نمودم...»، سوره مائده، آیه ۳.</ref>. | در بینش [[قرآن]]، «نعمت ولایت» از دیگر [[نعمت‌های خداوند]] و شایسته[[شکر]] است؛ به دلیل این که وقتی در [[غدیر خم]]، [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} به [[امامت]] [[منصوب]] گردید [[آیه]] نازل شد که: {{متن قرآن|...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي...}}<ref>«امروز دین شما را کامل کرده نعمت خود را بر شما تمام نمودم...»، سوره مائده، آیه ۳.</ref>. | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
معنای این آیه آن است که: حتى «نعمت [[اسلام]]» نیز بی‌ولایت، ناقص است، در زمان پیامبر{{صل}} این نعمت کامل بود؛ چون [[پیامبر]]{{صل}} هم [[رسول]] بود و هم [[امام]]، برای بعد از پیامبر، اگر امام حق، مولا على{{ع}} [[نصب]] نمی‌شد، این نعمت ناقص می‌ماند. بر این اساس، پیامبر{{صل}} بلافاصله بعد از نزول آیه فرمود: «[[الله اکبر]]! بر تکمیل دین و اتمام نعمت [[پروردگار]] و [[خشنودی خداوند]] از [[رسالت]] من و [[ولایت علی]]{{ع}} بعد از من، سپس فرمود: هركس من مولای اویم، علی{{ع}} مولای اوست؛ خداوندا! آن‌کس که او را [[دوست]] بدارد، دوست بدار و آن کس که او را [[دشمن]] دارد، دشمن بدار، هرکس او را [[یاری]] کند، یاری کن و هرکس دست از یاری‌اش بردارد، [[دست]] از او بردار»<ref>{{متن حدیث|الله اكبر على إكمال الدّين واتمام النعمة ورضى الربّ برسالتی وبالولاية لعلیّ من بعدي، ثمّ قال: من کنت مولاه فعلیّ مولاه، اللّهم وال من والاه وعاد من عاداه وانصر من نصره واخذل من خذله}}، تفسیر نمونه، ج۴، ص۲۶۶.</ref>. | معنای این آیه آن است که: حتى «نعمت [[اسلام]]» نیز بی‌ولایت، ناقص است، در زمان پیامبر{{صل}} این نعمت کامل بود؛ چون [[پیامبر]]{{صل}} هم [[رسول]] بود و هم [[امام]]، برای بعد از پیامبر، اگر امام حق، مولا على{{ع}} [[نصب]] نمی‌شد، این نعمت ناقص می‌ماند. بر این اساس، پیامبر{{صل}} بلافاصله بعد از نزول آیه فرمود: «[[الله اکبر]]! بر تکمیل دین و اتمام نعمت [[پروردگار]] و [[خشنودی خداوند]] از [[رسالت]] من و [[ولایت علی]]{{ع}} بعد از من، سپس فرمود: هركس من مولای اویم، علی{{ع}} مولای اوست؛ خداوندا! آن‌کس که او را [[دوست]] بدارد، دوست بدار و آن کس که او را [[دشمن]] دارد، دشمن بدار، هرکس او را [[یاری]] کند، یاری کن و هرکس دست از یاری‌اش بردارد، [[دست]] از او بردار»<ref>{{متن حدیث|الله اكبر على إكمال الدّين واتمام النعمة ورضى الربّ برسالتی وبالولاية لعلیّ من بعدي، ثمّ قال: من کنت مولاه فعلیّ مولاه، اللّهم وال من والاه وعاد من عاداه وانصر من نصره واخذل من خذله}}، تفسیر نمونه، ج۴، ص۲۶۶.</ref>. | ||
نعمت [[وحدت]] | '''نعمت [[وحدت]]''' | ||
[[قرآن کریم]] «وحدت» را نیز از نعمت‌های [[معنوی]] [[خداوند]] دانسته و چنین می‌فرماید: {{متن قرآن|...وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ}}<ref>«... و نعمت خدا را بر خود به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، او میان دل‌های شما الفت ایجاد کرد و به برکت نعمت او برادر شدید و شما بر لب حفره‌ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد، این چنین خداوند آیات خود را برای شما آشکار می‌سازد، شاید پذیرای هدایت شوید»، سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.</ref>. «[[نعمت]] [[وحدت]]» را کسانی قدر می‌دانند که [[زیان]] «[[آتش]] [[تفرقه]]» را لمس کرده باشند و اهالی مدینه ـ که [[شاهد]] جنگ‌های طولانی صد ساله [[اوس و خزرج]] بودند ـ به خوبی این نعمت را لمس کردند که چگونه با نعمت وجود [[پیامبر اکرم]]{{صل}} با هم [[برادر]] شدند و کینه‌های دیرینه آنان رخت بر بست. | [[قرآن کریم]] «وحدت» را نیز از نعمت‌های [[معنوی]] [[خداوند]] دانسته و چنین می‌فرماید: {{متن قرآن|...وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ}}<ref>«... و نعمت خدا را بر خود به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، او میان دل‌های شما الفت ایجاد کرد و به برکت نعمت او برادر شدید و شما بر لب حفره‌ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد، این چنین خداوند آیات خود را برای شما آشکار می‌سازد، شاید پذیرای هدایت شوید»، سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.</ref>. «[[نعمت]] [[وحدت]]» را کسانی قدر می‌دانند که [[زیان]] «[[آتش]] [[تفرقه]]» را لمس کرده باشند و اهالی مدینه ـ که [[شاهد]] جنگ‌های طولانی صد ساله [[اوس و خزرج]] بودند ـ به خوبی این نعمت را لمس کردند که چگونه با نعمت وجود [[پیامبر اکرم]]{{صل}} با هم [[برادر]] شدند و کینه‌های دیرینه آنان رخت بر بست. | ||
نعمت کتاب و [[قانون]] | '''نعمت کتاب و [[قانون]]''' | ||
«نعمت کتاب و قانون» دیگر نعمت [[معنوی]] [[خداوند]] است که [[قرآن]] از آن چنین یاد می‌کند: {{متن قرآن|...وَاذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمَا أَنزَلَ عَلَيْكُمْ مِّنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ...}}<ref>«به یاد نعمت‌های خدا باشید و به یاد آن کتاب و حکمتی باشید که بر شما نازل فرمود». سوره بقره، آیه ۲۳۱.</ref>. | «نعمت کتاب و قانون» دیگر نعمت [[معنوی]] [[خداوند]] است که [[قرآن]] از آن چنین یاد می‌کند: {{متن قرآن|...وَاذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمَا أَنزَلَ عَلَيْكُمْ مِّنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ...}}<ref>«به یاد نعمت‌های خدا باشید و به یاد آن کتاب و حکمتی باشید که بر شما نازل فرمود». سوره بقره، آیه ۲۳۱.</ref>. | ||
نعمت [[نجات]] از [[شرّ]] [[طاغوتیان]] | '''نعمت [[نجات]] از [[شرّ]] [[طاغوتیان]]''' | ||
«نجات از شرّ طاغوتیان» نیز از دیگر نعمت‌های معنوی خداوند است که مورد تذکّر قرآن می‌باشد: {{متن قرآن|...اذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ أَنجَاكُم مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ...}}<ref>«بنی اسرائیل! به یاد نعمت خداوند باشید که شما را از شرّ فرعونیان رهانید». سوره ابراهیم، آیه ۶.</ref>. | «نجات از شرّ طاغوتیان» نیز از دیگر نعمت‌های معنوی خداوند است که مورد تذکّر قرآن می‌باشد: {{متن قرآن|...اذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ أَنجَاكُم مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ...}}<ref>«بنی اسرائیل! به یاد نعمت خداوند باشید که شما را از شرّ فرعونیان رهانید». سوره ابراهیم، آیه ۶.</ref>. | ||
نعمت دفع توطئه‌های [[دشمن]] | '''نعمت دفع توطئه‌های [[دشمن]]''' | ||
«دفع توطئه‌های دشمن» نیز از نعمت‌های معنوی [[پروردگار متعال]] است که قرآن، [[مسلمانان]] را [[دعوت]] به یادآوری آن می‌کند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَن يَبْسُطُواْ إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنكُمْ...}}.<ref>«برای کسانی که ایمان آورده‌اید! نعمتی را که خداوند به شما بخشیده یاد آورید آن زمان که جمعی از دشمنان قصد داشتند دست به سوی شما دراز کنند (و شما را از میان بردارند) اما خدا دست آنان را از شما باز داشت». سوره مائده، ایه ۱۱.</ref>. | «دفع توطئه‌های دشمن» نیز از نعمت‌های معنوی [[پروردگار متعال]] است که قرآن، [[مسلمانان]] را [[دعوت]] به یادآوری آن می‌کند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَن يَبْسُطُواْ إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنكُمْ...}}.<ref>«برای کسانی که ایمان آورده‌اید! نعمتی را که خداوند به شما بخشیده یاد آورید آن زمان که جمعی از دشمنان قصد داشتند دست به سوی شما دراز کنند (و شما را از میان بردارند) اما خدا دست آنان را از شما باز داشت». سوره مائده، ایه ۱۱.</ref>. | ||
[[نعمت]] [[امدادهای غیبی]] | '''[[نعمت]] [[امدادهای غیبی]]''' | ||
«نعمت امدادهای غیبی» از دیگر نعمت‌های [[معنوی]] [[خداوند]] است؛ چنان که [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا وَجُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا...}}<ref>«به یاد آورید نعمت خداوند بر شما آنگاه که لشکر بسیاری از کافران علیه شما جمع شدند، پس ما به کمک و یاری شما بادی تند و سپاهی بسیار از فرشتگان که به چشم نمی‌دیدید فرستادیم». سوره احزاب، آیه ۹.</ref>.<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۱ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۱]]، ص۱۴۰ ـ ۱۴۵.</ref> | «نعمت امدادهای غیبی» از دیگر نعمت‌های [[معنوی]] [[خداوند]] است؛ چنان که [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا وَجُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا...}}<ref>«به یاد آورید نعمت خداوند بر شما آنگاه که لشکر بسیاری از کافران علیه شما جمع شدند، پس ما به کمک و یاری شما بادی تند و سپاهی بسیار از فرشتگان که به چشم نمی‌دیدید فرستادیم». سوره احزاب، آیه ۹.</ref>.<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۱ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۱]]، ص۱۴۰ ـ ۱۴۵.</ref> | ||