نص بر امام در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←شبهه: امام علی{{ع}} و عدم اعتقاد به نص بر امامت
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
مرکزیت جامعه [[امامیه]] در بغداد در قرن ۳ق، در برابر مفوضه امامی مذهب موضع می‌گرفت و درصدد بود که منظومه دینی امامیه را از عقاید غالیانه بزداید. آنان با ردّ انتساب [[علم غیب]] به [[امامان]] {{عم}} و یا قدرت فوق بشری و یا انتساب خلق و رزق به [[ائمه]]{{عم}} و تکذیب این باورها، بر عنایت خاص الهی به [[امامان]] {{عم}} و برکات وجودی آنان، تأکید می‌کردند<ref>کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار شیخ طوسی، به کوشش حسن مصطفوی، ص۵۳۹ - ۵۴۱؛ طبرسی، احمد، الاحتجاج، به کوشش محمد باقر خرسان، ج ۲، ص۲۸۸-۲۸۹؛ شیخ طوسی، محمد، الغیبه، ۱۷۸</ref>.<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/10/3910 [[حسن انصاری|انصاری، حسن]]، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۳۹۱۰.]</ref> | مرکزیت جامعه [[امامیه]] در بغداد در قرن ۳ق، در برابر مفوضه امامی مذهب موضع می‌گرفت و درصدد بود که منظومه دینی امامیه را از عقاید غالیانه بزداید. آنان با ردّ انتساب [[علم غیب]] به [[امامان]] {{عم}} و یا قدرت فوق بشری و یا انتساب خلق و رزق به [[ائمه]]{{عم}} و تکذیب این باورها، بر عنایت خاص الهی به [[امامان]] {{عم}} و برکات وجودی آنان، تأکید می‌کردند<ref>کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار شیخ طوسی، به کوشش حسن مصطفوی، ص۵۳۹ - ۵۴۱؛ طبرسی، احمد، الاحتجاج، به کوشش محمد باقر خرسان، ج ۲، ص۲۸۸-۲۸۹؛ شیخ طوسی، محمد، الغیبه، ۱۷۸</ref>.<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/10/3910 [[حسن انصاری|انصاری، حسن]]، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۳۹۱۰.]</ref> | ||
== اختلاف شیعه و اهل سنت در نص بر امام == | |||
[[خداوند]] در [[قرآن]] به [[اطاعت از اولی الامر]]، [[امر]] فرموده؛ از آنجا که نمی‌توان از همه کسانی که مدعی ولایتند، [[اطاعت]] کرد. پس [[مسلمانان]] باید به دنبال [[شناسایی]] [[اولی الامر]] باشند<ref>ر.ک: [[علی رضا امینی|امینی، علی رضا]]؛ [[محسن جوادی|جوادی، محسن]]، [[معارف اسلامی ج۲ (کتاب)| معارف اسلامی ج۲]]، ص۱۰۹.</ref>. | |||
مهمترین [[اختلاف]] [[شیعه]] و [[اهل سنت]] در بحث [[امامت]]، مربوط به [[نص الهی]] و انتخاب مردمی است<ref>ر.ک: [[عبدالحسین خسروپناه]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)| کلام نوین اسلامی ج۲]]، ص۴۰۱.</ref>. در نظر شیعه، تنها [[راه تعیین امام]] آن است که [[پیامبر]] یا شخصی که امامتش ثابت شده است به امامت او تصریح نمایند. با توجه به [[عصمت امام]]، [[سنت]] امامت همچون [[سنت پیامبر]]، معتبر است پس اگر [[امام]]، شخصی را برای امامت پس از خود معرفی کند، در [[حکم]] معرفی [[خدا]] و پیامبرش خواهد بود<ref>ر.ک: [[علی رضا امینی|امینی، علی رضا]]؛ [[محسن جوادی|جوادی، محسن]]، [[معارف اسلامی ج۲ (کتاب)| معارف اسلامی ج۲]]، ص۱۸۲.</ref>. | |||
عالمان اهل سنت در این مسئله نظرات متفاوتی دارند: | |||
# [[بیعت اهل حل و عقد]]: گروهی از بزرگان، [[امامت]] شخصی را بپذیرند. حتی اگر تنها یکی از [[اهل حل و عقد]] با شخصی [[بیعت]] کند کافی است. | |||
# [[غلبه]] قهرآمیز "نظامی": حتی اگر شخص [[فاسق]]، [[ظالم]]، یا [[جاهل]] با توسل به زور بر مسند حکومت نشست، امام [[جامعه اسلامی]] می‌باشد<ref>ر.ک: [[علی رضا امینی|امینی، علی رضا]]؛ [[محسن جوادی|جوادی، محسن]]، [[معارف اسلامی ج۲ (کتاب)| معارف اسلامی ج۲]]، ص۱۵۰ - ۱۵۱.</ref>. | |||
نظریه اول "بیعت اهل حل و عقد" و [[اجماع]]، گرفتار [[مصادره]] به مطلوب است زیرا براساس توجیه وضع موجود و [[مشروعیت]] بخشیدن به [[خلافت ابوبکر]] و [[عمر]] و [[عثمان]] و [[حاکمان]] دیگر، راه‌هایی را معرفی کرده‌اند. ضمناً، این [[استدلال]]، چیزی جز دور [[باطل]] نیست چون دلیل [[حقانیت]] [[ابوبکر]] را اجماع می‌دانند و از طرفی دلیل [[حجیت اجماع]] را [[نحوه انتخاب ابوبکر]] می‌دانند که دور باطل است<ref>ر.ک: [[عبدالحسین خسروپناه]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)| کلام نوین اسلامی ج۲]]، ص۴۰۴.</ref>. | |||
شیعه، امامت را یک مقام [[دنیوی]] نمی‌دند، بلکه منصبی [[الهی]] برای [[حفظ شریعت]] است که ویژگی‌هایی مثل [[عصمت]] و [[علم لدنی]] و [[افضلیت]] در آن شرط است که جز [[خداوند]] و [[پیامبر]] و [[امام]] پیشین، کسی از آنها [[آگاه]] نیست. مثلاً، [[معصوم]] یعنی کسی که دارای [[ملکه]] [[اجتناب از گناه]] و خطاست و این ملکه امری درونی و پنهانی است<ref>ر.ک: [[علی رضا امینی|امینی، علی رضا]]؛ [[محسن جوادی|جوادی، محسن]]، [[معارف اسلامی ج۲ (کتاب)|معارف اسلامی ج۲]]، ص۱۵۲؛ [[عبدالحسین خسروپناه]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)| کلام نوین اسلامی ج۲]]، ص۴۰۴ - ۴۰۵.</ref>. همچنین [[تعیین امام]]، لطفی است از جانب خداوند بر [[بندگان]] و هر لطفی، بر خداوند [[واجب]] و لازم است. بنابراین، [[خدای متعال]]، امام را خود تعیین می‌فرماید<ref>ر.ک: جمعی از نویسندگان، [[امامت‌پژوهی (کتاب)|امامت‌پژوهی]]، ص۲۷۰.</ref>. | |||
اساساً با وجود [[نصب از طرف خدا]] که [[ولایت]] در اصل، از آنِ او است، نوبت به [[انتخاب]] [[دشواری]] نمی‌رسد. [[حضرت علی]]{{ع}}: "یکی گفت: پسر [[ابوطالب]]! تو بر این امر بسیار [[حرص]] می‌ورزی. گفتم: نه! به [[خدا]] قسم شما حریص‌ترند... من حقی را که از آنهم بود، [[طلب]] کردم و شما مرا از رسیدن به [[حق]] خود باز می‌دارید". حضرت، [[حق حاکمیت]] را برای [[امامان]] پس از خود نیز قائل است: "... [[آل محمد]]، پایه [[دین]] و ستون تعیین‌اند... [[حق ولایت]]، خاص ایشان است...". | |||
در عین حال، شرایط به گونه‌ای است که [[اقدام]] برای تصدی ولایت را به [[اصلاح]] [[مسلمانان]] نمی‌بیند: "به صبر گراییدم... میراثم ربودۀ این و آن و من بدان نگران". این بیانات نشان می‌دهد که حضرت نه در [[مقام]] بیان [[اولویت]] خویش، بلکه بیانگر حق [[قطعی]] خود است. اما [[امام علی]]{{ع}} در مقابل [[معاویه]] به گونه‌ای دیگر [[استدلال]] می‌کند: "مردمی که با [[ابوبکر]] و [[عمر]] و [[عثمان]] [[بیعت]] کردند، بیعت مرا نیز پذیرفتند. پس کسی که حاضر است، نمی‌تواند دیگری را انتخاب کند و غایب هم نمی‌تواند اقدام حاضران را نپذیرد..." زیرا حضرت در مواجهه با فردی مانند معاویه، تنها از طریق [[اجتماع]] به شیوه [[سلف]] و معمول، می‌تواند استدلال کند<ref>ر.ک: علی رضا امینی|امینی، علی رضا؛ محسن جوادی|جوادی، محسن، [[معارف اسلامی ج۲ (کتاب)|معارف اسلامی ج۲]]، ص۱۱۲ - ۱۱۵.</ref>. | |||
همچنین تمامی [[امامان]] با بیان [[پیامبر]] و یا بیان [[امام]] پیشین [[شناسایی]] می‌شوند. از آنجا که امامان، نه به کسب و [[اجتهاد]]، که به [[الهام]] و [[تربیت الهی]]، به این [[مقام]] می‌رسند، سن، اثری در [[تعیین امام]] ندارد. مانند [[نبوت]] [[حضرت عیسی]]{{ع}} و [[حضرت یحیی]]{{ع}} در کودکی. | |||
موقعیت [[علمی]] امامان در حضور [[عالمان]] و [[اندیشمندان]]، که همیشه با [[پیروزی امام]] همراه بود و بروز [[کرامات]] از ایشان، برای [[شیعیان]] هیچ‌گونه تردیدی باقی نمی‌گذارد<ref>ر.ک: [[علی رضا امینی|امینی، علی رضا]]؛ [[محسن جوادی|جوادی، محسن]]، [[معارف اسلامی ج۲ (کتاب)|معارف اسلامی ج۲]]، ص۱۲۱ - ۱۲۳.</ref>. | |||
== شبهه: [[امام علی]]{{ع}} و عدم [[اعتقاد]] به [[نص بر امامت]] == | == شبهه: [[امام علی]]{{ع}} و عدم [[اعتقاد]] به [[نص بر امامت]] == | ||