رشوه در جامعهشناسی اسلامی: تفاوت میان نسخهها
←رشوهخواری
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۷: | خط ۷: | ||
== رشوهخواری == | == رشوهخواری == | ||
یکی از مصداقهای [[ظلم]] و اکتساب غیرمجاز [[ثروت]]، رشوهخواری است. در [[قرآن کریم]] از اعطای [[رشوه]] به [[قضات]] - هر چند [[حرمت]] اخذ و اعطای آن مختص به امر [[قضا]] نیست - برای [[حکم]] کردن به [[باطل]] - از مصداقهای بارز رشوهخواهی و رشوهگیری در گذشته - به شدت [[نهی]] شده است. در [[نظام حقوقی اسلام]]، هر نوع مطالبهای که عنوان “رشوه” بر آن اطلاق شود، حتی برای حکم به [[حق]] نیز ممنوع و غیرمجاز است تا چه رسد به حکم به باطل که قاعدتاً وزر مضاعف خواهد داشت. واژه “سحت” نیز که در لغت به معنای کسب مال حرام یا اکل [[مال]] به باطل آمده، در برخی [[روایات]] و [[آیه]] {{متن قرآن|سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ...}}<ref>«گوش سپارندگان به دروغ و بسیار حرامخوارند.».. سوره مائده، آیه ۴۲.</ref> به “اخذ رشوه” [[تفسیر]] شده است<ref>سیدمحمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۵۵۸.</ref>. رشوهخواری به ویژه در صورتی که به عملی شایع و رایج و عاری از | یکی از مصداقهای [[ظلم]] و اکتساب غیرمجاز [[ثروت]]، رشوهخواری است. در [[قرآن کریم]] از اعطای [[رشوه]] به [[قضات]] - هر چند [[حرمت]] اخذ و اعطای آن مختص به امر [[قضا]] نیست - برای [[حکم]] کردن به [[باطل]] - از مصداقهای بارز رشوهخواهی و رشوهگیری در گذشته - به شدت [[نهی]] شده است. در [[نظام حقوقی اسلام]]، هر نوع مطالبهای که عنوان “رشوه” بر آن اطلاق شود، حتی برای حکم به [[حق]] نیز ممنوع و غیرمجاز است تا چه رسد به حکم به باطل که قاعدتاً وزر مضاعف خواهد داشت. واژه “سحت” نیز که در لغت به معنای کسب مال حرام یا اکل [[مال]] به باطل آمده، در برخی [[روایات]] و [[آیه]] {{متن قرآن|سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ...}}<ref>«گوش سپارندگان به دروغ و بسیار حرامخوارند.».. سوره مائده، آیه ۴۲.</ref> به “اخذ رشوه” [[تفسیر]] شده است<ref>سیدمحمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۵۵۸.</ref>. رشوهخواری به ویژه در صورتی که به عملی شایع و رایج و عاری از قبح [[اخلاقی]] تبدیل شود، آثار بسیار مخربی برای [[جامعه]] به دنبال خواهد داشت. [[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref>«و داراییهای همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از داراییهای مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.</ref> مینویسد: کلمه {{متن قرآن|تُدْلُوا}} کنایهای است لطیف که میفهماند مثل رشوهدهنده که میخواهد حکم [[حاکم]] را به سود خود جلب کند، و با مادیات [[عقل]] و [[وجدان]] او را بدزدد، مثل کسی است که با دلو خود آب را از [[چاه]] بیرون میکشد و [غرض آن] نهی از مصالحهای است که راشی و مرتشی بر سر خوردن مال [[مردم]] میکنند، و مال مردم را بین خود تقسیم نموده حاکم یک مقداری از آن را که راشی به سویش ادلا میکند، بگیرد، و خود راشی هم یک مقدار دیگر را، با اینکه میدانند این [[مال]] [[باطل]] است، و حقی در آن ندارند<ref>سیدمحمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۷۵.</ref>. [[تفسیر نمونه]] نیز در بیان برخی آثار آن مینویسد: بدیهی است اگر باب [[رشوه]] گشوده شود، [[قوانین]] درست نتیجه معکوس خواهد داد، زیرا اقویا هستند که [[قدرت]] بر پرداختن رشوه دارند و در نتیجه قوانین بازیچه تازهای در دست آنها برای ادامه [[ظلم و ستم]] و [[تجاوز به حقوق]] [[ضعفا]] خواهد شد. به همین دلیل در هر [[اجتماعی]] رشوه نفوذ کند، شیرازه [[زندگی]] آنها از هم میپاشد و [[ظلم]] و [[فساد]] و [[بیعدالتی]] و [[تبعیض]] در همه سازمانهای آنها نفوذ میکند و از [[قانون]] [[عدالت]] جز نامی باقی نخواهد ماند<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۲، ص۶.</ref>.<ref>[[سید حسین شرفالدین|شرفالدین، سید حسین]]، [[ارزشهای اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزشهای اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۹۶.</ref> | ||
== [[آیات]] [[قرآنی]] مرتبط == | == [[آیات]] [[قرآنی]] مرتبط == |