بنی مران بن جعفی: تفاوت میان نسخه‌ها

بنی مران بن جعفی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۳۲

۱۲٬۹۰۹ بایت اضافه‌شده ، ۸ ژانویه

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۳۶۴

ویرایش

@@ خط ۴۵: / خط ۴۵: @@
 ===بنی مرّان و [[تقابل]] با خوارج===
 مواضع فردی و قبیله‌ای [[جعفی]] و [[طوایف]] آن در [[تقابل]] با [[خوارج]] قرار داشت. خوارج [[روحیات]] [[بدوی]] داشتند که با روحیات شهری [[جعفی‌ها]] در [[تعارض]] بود. از سوی دیگر گرایش‌های [[عقیدتی]] - [[سیاسی]] [[قبیله]] جعفی و طوایف متعددش، مانع [[همراهی]] و هواداری آنها با خوارج می‌‌شد. در نتیجه جنگاوران، اشراف و [[موالی]] جعفی در [[رویارویی]] جدی با خوارج بودند و شاید به همین سبب بود که [[والیان عراق]] و [[ایران]]، بیشتر از [[فرماندهان]] این قبیله، برای دفع [[شورش خوارج]] در [[عراق]] و ایران بهره می‌بردند. [[زحر بن قیس]] از جمله این افراد بودند<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۶، ص۹۲-۹۳ و ۱۹۷.</ref>. او که از فرماندهان [[سپاه]] [[مصعب]] در [[دولت]] زبیریان بود، در [[جنگ]] سپاه [[زبیری]] با خوارج، سالاری [[قبایل]] [[مذحج]] و اسد در سپاه وی را بر عهده داشت<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۶، ص۱۹۷.</ref>. پس از مستحکم شدن پایه‌های [[حکومت]] [[عبدالملک بن مروان]] در سرتاسر [[بلاد اسلامی]]، زحر بن قیس به [[خدمت]] [[حجاج بن یوسف ثقفی]] درآمد و در دفع [[شورش‌های خوارج]] بدو خدمات بسیاری عرضه داشت. وی در جریان شورش‌های خوارج در عراق و برخی دیگر از [[مناطق اسلامی]] از جمله ایران، به دستور حجاج به همراه سپاهی هزار و هشتصد نفره، به جنگ [[شبیب بن یزید شیبانی]] رفت اما [[شکست]] خورد. در این جنگ، [[زحر]] از خود [[مقاومت]] شجاعانه‌ای نشان داد. او را در حالی که به شدت زخمی شده بود و زخم‌های متعددی برداشته بود به [[کوفه]] انتقال دادند. حجاج بن یوسف از وی استقبال کرد و او را مورد [[اکرام]] و تقدیر فراوان خود قرار داد<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۸، ص۲۳؛ مسکویه، تجارب الامم، ج۲، ص۲۸۵؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۴۰۸-۴۰۹.</ref> و گفت: «{{عربی|من احب آن ينظر الي الشهيد الحيّ فلينظر الي زحر بن قيس}}؛ هر که [[دوست]] دارد [[شهید]] زنده‌ای را ببیند به زحر بن قیس بنگرد»<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۸، ص۲۳. و با اختلاف عبارات در ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۷؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۶، ص۲۴۳.</ref>. برخی از گزارشات هم، از حضور او در کنار مهلب بن ابی‌صفره در [[جنگ با خوارج]] حکایت دارند<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۶، ص۱۹۷-۱۹۸؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۳۶۶-۳۶۷.</ref>.<ref>سید علی اکبر حسینی ایمنی، مقاله «قاتلان امام حسین{{ع}}»، دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم{{ع}}.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>
+===بنی مرّان و تعامل با [[شورش ابن اشعث]]===
+مشارکت در شورش ابن اشعث کندی در [[سال ۸۲ هجری]] هم، از دیگر حوادثی است که نام بنی مرّان در کنار [[قبیله]] مادری‌اش [[بنی جعفی]] در آن به ثبت و ضبط رسیده است. در این واقعه، گروهی از اشراف و روسای قبیله [[جعفی]]، بیشتر به واسطه [[عصبیت]] و [[ناخشنودی]] از سیاست‌های تبعیض‌گرایانه [[امویان]]، از [[محمد بن اشعث بن قیس]] [[پشتیبانی]] کردند که از جمله آنان می‌توان به نام [[جبله بن زحر بن قیس جعفی]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۷؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۵۸.</ref> و [[خیثمة]] بن [[عبدالرحمن]] جعفی<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۲۶۷.</ref> اشاره کرد. جبله، [[سرپرستی]] [[قاریان]] [[سپاه]] ابن اشعث را بر عهده داشت<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۷؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۵۸.</ref> و پس از [[شکست]] سپاه ابن اشعث در «[[دیر جماجم]]»، به [[فرمان]] [[حجاج بن یوسف ثقفی]] کشته شد<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹. نیز ر.ک: ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۷.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>
+==معاریف و مشاهیر بنی مرّان==
+این [[قوم]] زادگاه معاریف و شخصیت‌های بزرگی در [[جاهلیت]] و [[اسلام]] بوده که از جمله [[رجال]] معروف آنان می‌توان از حرثان بن جابر بن جزیّ بن کعب بن حارث بن معاویة بن وائل بن مران<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۹.</ref>، [[یزید بن عمار بن حرثان بن جابر]] - از اشراف [[جاهلی]] -<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۹.</ref>، [[دبیر بن بادیة بن عبد یغوث بن کعب]] شاعر<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۹.</ref>، [[جعال بن حلیلة بن کعب]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۹.</ref>، [[حجر بن حلیلة بن کعب]]، معروف به «الفغّار»<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref>، [[حارث بن عمیر]]، از [[اصحاب]] و [[یاران]] [[یوسف بن عمر ثقفی]] - از امرای [[بنی امیه]] در [[عراق]]- و از [[والیان]] او<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۱۰.</ref> و [[دینار بن بادیه]] - از شعرای [[بنی جعفی]] -<ref>قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ج۱، ص۴۴۶؛ زرکلی، الاعلام، ج۸، ص۱۰۷.</ref> نام برد. [[دهر بن حداء بن ذهل جعفی]] از جرّاران [[یمن]]<ref>ابن حبیب بغدادی، المحبر، ص۲۵۲؛ مرزبانی، معجم الشعراء، ص۵۰۹؛ ابن سلّام، طبقات فحول الشعراء، ج۲، ص۷۷۰-۷۷۱.</ref>، [[عمرو بن دهر]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۳.</ref>، [[سلمة بن عمرو]] - [[رییس]] این [[قوم]] در [[جاهلیت]] -<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۴.</ref>، أبوسبره یزید بن مالک بن عبداللّه بن ذویب بن سلمه و پسرانش سبره و عبدالرحمن از وفود کنندگان بر [[پیامبر]]{{صل}}<ref>ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۶۷؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۵، ص۱۳۳.</ref>، [[خیثمة بن عبد الرحمن]] - از [[راویان]] و [[فقهای اهل سنت]] -<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۲۹۲؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۰؛ سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۱۷۶.</ref>، [[محمد بن عبدالرحمن]] از [[شجاعان]] [[عرب]] و [[امیر]] مسالح [[ری]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۹؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج۱۱، ص۳۴۱.</ref>، [[شراحیل بن شیطان بن حارث بن أصهب]] از رؤسای بنی جعفی در جاهلیت<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۴؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹.</ref>، [[حراب بن مالک بن حجر بن حارث بن أصهب]] [[رییس قبیله]] بعد از شراحیل<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۵؛ ابن درید، الاشتقاق، ج۱، ص۴۰۶.</ref>، [[قیس بن سلمة بن شراحیل]] فرزند ملیکه بنت الحاف از اصحاب و وفود کنندگان نزد پیامبر{{صل}}<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۴-۳۰۵؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۱۲۸.</ref>، و از شعرای بنام این [[قوم]] که به نام مادرش - ملیکه - به «ابن ملیکه» معروف بود<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۳۶۳.</ref>، [[سلامة بن ثمامة بن شراحیل]] از [[اصحاب]] و وفود کنندگان به [[مدینه]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۵؛ ابونعیم اصفهانی، معرفة الصحابه، ج۲، ص۴۶۰؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۲، ص۲۶۳.</ref>، [[ایاس بن شراحیل بن شیطان]] که [[عمر]] با او بر [[مذحج]] و همدان [[پیمان]] بست<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۵؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹.</ref>، [[عبدالله بن شراحیل]] از شعرای [[بنی جعفی]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۳۶۳.</ref>، [[قتادة بن شراحیل]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۵.</ref>، [[حمامة بن شریح بن مرة بن عمرو بن جابر بن أصهب]] از شعرای این [[طایفه]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۶.</ref>، [[شریح بن یزید بن مره]] از [[یاران علی]]{{ع}} در [[صفین]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۶.</ref>، [[حنبص بن حصین بن ربیعة بن سلامان]] از [[شجاعان]] این قوم و از حاضران در [[نبرد قادسیه]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۶.</ref>، [[عبدالله بن ارطاة بن شراحیل بن شیطان]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۳۶۳.</ref>، [[رباب بن مسعود بن بجدان]] از اشراف بنی جعفی<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۶.</ref>، [[زحر بن قیس جعفی]] از [[کارگزاران]] [[عثمان]] و بزرگان [[سپاه امیرالمؤمنین]]{{ع}} و از جان‌نثاران و [[فرماندهان]] و حامیان بزرگ [[امویان]]<ref>ر.ک: بلاذری، انساب الاشراف، ج۸، ص۲۳؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۶، ص۱۹۷ و ۲۴۳؛ دینوری، الاخبار الطوال، ص۱۵۶.</ref> و فرزندانش [[جهم بن زحر جعفی]] از فرماندهان و [[امراء]] [[اموی]]<ref>ر.ک: ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۸؛ بلاذری، فتوح البلدان، ج۳، ص۵۳۴-۵۳۵ و ۴۱۴؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹.</ref>، [[جبله بن زحر بن قیس جعفی]] از فرماندهان و اشراف [[شجاع]] [[جعفی]] که با [[قیام]] علیه [[حجاج بن یوسف ثقفی]]، فریاد [[خلع]] [[عبدالملک مروان]] از [[خلافت]] سر داد و سرانجام در [[دیر الجماجم]] کشته شد<ref>زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۱۲.</ref>، [[فرات]] بن [[زحر]] از کشته شدگان «یوم جبّانة سبیع»<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۷؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۲، ص۵۲۴؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹.</ref> و [[جمال بن زحر]] از اشراف و [[شجاعان]] [[بنی جعفی]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۸؛ ابن درید، الاشتقاق، ج‌۱، ص۴۰۷.</ref>، [[خلیفة بن عبداللّه بن حارث]] یا همان [[مثلم بن قیس بن معاویة بن سیجان بن بداء جعفی]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۶؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۱، ص۱۲۹.</ref>، [[مغیرة بن خلیفه]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۶.</ref>، مغمض (قیس) بن مثلّم<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۷؛ ابن درید، الاشتقاق، ج‌۱، ص۴۰۷.</ref>، هبیره (عقّار) بن نعمان بن قیس بن مالک بن معاویة بن سعنة بن بدّاء از اشراف و از [[امراء]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و [[کارگزار]] آن حضرت در [[مدائن]]<ref>ابن حجر، الإصابه فی تمییز الصحابه، ج‌۶، ص۴۴۶. نیز ر.ک: ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۷.</ref>، و پسرش حصین از شجاعان بنی جعفی<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۷.</ref>، [[عودة بن عبداللّه بن قیس بن معاویة بن سعنه[[ از [[محدثان]] و [[راویان حدیث]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۸.</ref>، [[جراح بن حصین جعفی]] - [[فرماندار]] بنی [[زبیر]] در [[وادی القری]] -<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۷؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹؛ قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ج۱، ص۱۷۴.</ref> و [[عمرو بن خلیفه]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۶.</ref> از نام‌آوران بنی بدّاء در [[نبرد صفین]] از دیگر [[رجال]] مشهور این [[قوم]] معرفی شده‌اند.
+ضمن این که هَمّام بن شریح بن یزید بن مرة بن عمرو بن جابر عوف اصهبی از عباد و [[پرهیزگاران]] و [[اصحاب امیرالمؤمنین]]{{ع}} و مخاطب [[خطبه]] اوصاف المتقین [[نهج البلاغه]]<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۳۴؛ امین، اعیان الشیعه، ج۱۰، ص۳۷۱.</ref> و [[جابر بن یزید بن حارث بن عبد یغوث بن کعب]]، از [[راویان]] و [[اصحاب]] [[امام محمد باقر]]{{ع}} و [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}}<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۱۲۹ و۱۷۶؛ نجاشی، رجال، ص۱۲۸. نیز ر.ک: ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۱۰؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۱۰.</ref>، هم، از جمله [[رجال]] و شخصیت‌های مشهور [[شیعی]] این [[قوم]] به شمار آمده‌اند.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>
 == منابع ==