عصمت از نسیان در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

| مداخل مرتبط = [[عصمت از نسیان در قرآن]] - [[عصمت از نسیان در کلام اسلامی]]

'''عصمت از نسیان'''، شاخه‌ای از بحث گستره [[عصمت پیامبران]] و [[امامان]] است. در این بخش به دنبال پاسخ به این [[پرسش]] هستیم که آیا [[پیامبران]] و امامان علاوه بر [[عصمت]] از [[گناه]] از فراموشی نیز [[معصوم]] هستند یا خیر؟ متکلمان امامیه بر اساس برخی براهین عقلی و [[ادله نقلی]] اعم از [[آیات]] و [[روایات]]، به عصمت پیامبران و امامان از نسیان یا فراموشی، چه در دریافت و ابلاغ [[وحی]] و چه در امور عادی [[زندگی]]، [[عقیده]] دارند، با این حال غالب [[پیروان]] [[اهل سنت]] صرفاً به [[عصمت پیامبر]] از فراموشی در حوزه دریافت وحی و [[ابلاغ]] آن به [[مردم]]، عقیده داشته و به عصمت آن حضرت از فراموشی در امور دیگر عقیده‌ای ندارند. البته تعدادی از بزرگان اهل سنت با استناد به برخی آیات و روایات، در عصمت پیامبران از نسیان حتی در حوزه دریافت وحی و ابلاغ آن به مردم نیز خدشه نموده‌اند. دلیل این مسأله نیز برگرفته از روایات جعلی یا همان [[اسرائیلیات]] است که در برخی منابع [[اهل سنت]] به وفور نقل شده و به صدور فراموشی از آن حضرات اشاره یا تصریح نموده است. [[افسانه غرانیق]] از جمله این روایات است.

عصمت، واژه‌ای عربی و از ماده {{عربی|«عَصِمَ يَعْصِمُ»}} است که در لغت سه معنا برای آن ذکر شده؛ یکی: {{عربی|«مَسَکَ»}} به معنای [[حفظ]] و نگهداری<ref>راغب اصفهانی این معنا را برای واژه «عَصَمَ» آورده و می‌گوید: {{عربی|العصم: الإمساک و الاعتصام الاستمساک... (وقوله: «وَلَا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوَافِرِ» والعصام ما یعصم به‌ ای یشد و عصمة الأنبیاء حفظه إیاهم}}؛ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات، ص۵۶۹ ـ ۵۷۰ و {{عربی|عصم الله فلاناً من المکروه: ای حفظه و وقاه}}؛ یعنی [[خداوند]] فلانی را از [[مکروه]] حفظ کرده ({{عربی|عصمه}}) یعنی او را حفظ کرد و نگه داشت. المنجد، ص۱۵۰.</ref>، دوم: {{عربی|«مَنَعَ»}} به معنای مانع شدن<ref>ر.ک: فراهیدی، خلیل بن احمد، العین ج ۱ ص۳۱۴؛ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، قاموس محیط، ج۴، ص۱۵۱؛ الجوهری، اسماعیل بن حمّاد، الصحاح، ج۵، ص۱۹۸۶، ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۴۰۳.</ref> و سوم به معنای وسیله بازداشتن<ref>ابن‌منظور از زجاج نقل می‌کند: {{عربی|أَصْلُ العِصْمَةِ الحبْلُ. و كلُّ ما أَمْسَكَ شَيئاً فقد عَصَمَهُ}}، لسان العرب، ج۱۲، ص۴۰۵. یعنی، لغت عصمت در اصل به معنای طناب و ریسمان وضع شده است، ولی سپس از این معنا توسعه یافته و برای هر چیزی که موجب امساک و [[حفظ]] چیز دیگری شود، به کار می‌رود.</ref>. با این وجود واژه «[[عصمت]]»، به معنای «گرفتن» و «نگهداری» مناسب‌تر از معنای «مانع شدن» است و شاید به همین جهت است که برخی لغویون نیز «اعصم» را به معنای «مَسْک» و «اعتصام» را به «استمساک» معنا کرده‌اند<ref>ر.ک: راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۳۳۶ ـ ۳۳۷.</ref>.<ref>[[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[عصمت از منظر فریقین (کتاب)|عصمت از منظر فریقین]]، ص۱۴.</ref>

=== نسیان ===

{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول ={{وسط‌چین}}'''[[عصمت از نسیان به چه معناست؟ (پرسش)| عصمت از نسیان به چه معناست؟]]'''{{پایان}}

|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[عصمت (پرسش)|(پرسمان عصمت)]]</small>| تراز = راست| عرض = ۱۰۰px| اندازه خط = ۱۳px|رنگ پس‌زمینه=#F8FBF9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}}

برای نسیان چند معنای مجازی نیز ذکر کرده‌اند؛ از جمله: «بی‌اعتنائی» و «ترک کردن»<ref>زمخشری، جارالله، ابی‌القاسم محمود بن عمر؛ اساس البلاغه، ص۶۳۱.</ref> که در کلام عرب استعمال نسیان در معنای اخیر شایع است<ref>ابن عاشور، محمد بن طاهر؛ التحریر و التنویر، ج۶، ص۹۷.</ref>. نسیان و «فراموشی» در اصطلاح [[قرآنی]] غالباً به معنای بی‌اعنتایی به [[خدا]] و [[اوامر]] او اطلاق می‌شود<ref>طباطبایی محمد حسین، المیزان، ج۷، ص۸۹.</ref>.

ذکر مواردی که با اجتناب از آنها می‌‌توان از نسیان جلوگیری کرد مانند خوردن پنیر و... و در مقابل، ذکر مواردی که سبب تقویت حافظه می‌‌شود نشان دهنده این امر است که [[سهو]] و نسیان از امور اختیاری است و [[انسان]] می‌‌تواند اسباب و وسایلی فراهم آورد که هرگز به دام [[خطا]] و نسیان نیفتد. کسی که نسبت به اسباب و علل تحقق کاری [[اختیار]] داشته باشد، می‌‌توان گفت که بر خود آن کار نیز اختیار دارد؛ زیرا [[قدرت]] بر سبب عین قدرت بر مسبب است.

[[سرزنش]] نسیان در بسیاری از [[آیات]] و همچنین ذکر موارد عقاب در [[آخرت]] به دلیل نسیان خود دلیلی بر اختیاری بودن آن است و الا سرزنش کردن شخصی که دچار سهو و نسیان شده، معنا ندارد: {{متن قرآن|وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهَا}}<ref>«و کیست ستمکارتر از آن کسی که متذکر آیات خدایش ساختند و بدانها پندش دادند و باز از آنها اعراض کرد و از اعمال زشتی که کرده بود به کلی فراموش کرد» سوره کهف، آیه ۵۷.</ref>؛ {{متن قرآن|نَسُواْ اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ}}<ref>«و چون خدا را فراموش کردند خدا نیز آنها را فراموش کرد (یعنی به خود واگذاشت تا از هر سعادت محروم شوند)» سوره توبه، آیه۶۷.</ref>؛ {{متن قرآن|فَالْيَوْمَ نَنسَاهُمْ كَمَا نَسُواْ لِقَاء يَوْمِهِمْ هَذَا}}<ref>«امروز ما هم آنها را (به رحمت) در نظر نمی‌آوریم چنانکه آنان دیدار چنین روزشان را به خاطر نیاوردند» سوره اعراف، آیه ۵۱.</ref>؛ {{متن قرآن|وَلا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ}}<ref>«و مانند آنان نباشید که به کلی خدا را فراموش کردند، خدا هم (حظّ روحانی و بهره ابدی) نفوس آنها را از یادشان برد، آنان به حقیقت بدکاران عالمند». سوره حشر، آیه ۱۹.</ref>؛ {{متن قرآن|أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ}}<ref>«چگونه شما مردم را به نیکوکاری دستور می‌دهید و خود را فراموش می‌کنید»، سوره بقره، آیه ۴۴.</ref>؛ {{متن قرآن|فَذُوقُوا بِمَا نَسِيتُمْ لِقَاء يَوْمِكُمْ هَذَا}}<ref>«( به آنها گوییم) پس بچشید ( عذاب جهنم را) به کیفر آنکه دیدار امروزتان را فراموش کردید» سوره سجده، آیه ۱۴.</ref>؛ {{متن قرآن|رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا}}<ref>«پروردگارا، ما را بر آنچه به فراموشی یا به خطا کرده‌ایم مؤاخذه مکن» سوره بقره، آیه ۲۸۶.</ref>. در مورد [[آیه]] اخیر [[سید مرتضی]] معتقدند این مطلب بعد از فرض صحت مواخذه بر نسیان صحیح است و به طور کلی ایشان دلیل غیاب این مطالب از ذهن را [[سهل‌انگاری]] و عدم اهتمام می‌‌داند.

[[خداوند متعال]] نیز به اختیاری بودن نسیان در [[انسان]] اشاره کرده‌اند: {{متن قرآن|وَلَقَدْ عَهِدْنَا إِلَى آدَمَ مِن قَبْلُ فَنَسِيَ وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا}}<ref>«و همانا ما پیش از این با آدم عهدی بستیم (که فریب شیطان نخورد) و او فراموش کرد و در آن عهد او را استوار و ثابت قدم نیافتیم». سوره طه، آیه ۱۱۵.</ref>، [[آیه]] دال بر این است که اگر [[آدم]] دارای [[طاقت]] و تحمل و [[عزم]] بود به آن کار [[اقدام]] نمی‌کرد و هر چه که [[قدرت]] انسان و عزم و طاقت او زیاد شود به نسبت آن نسیان او به مقتضای آیه کم می‌‌شود.

مراد از معصومان در اینجا، [[پیامبران]] و در رأس آنها پیامبر خاتم{{صل}} و [[امامان معصوم]]{{ع}} است. متکلمان امامیه قائل به عصمت همه [[انبیا]] و امامان معصوم{{ع}} از نسیان یا فراموشی هستند. چه فراموشی در دریافت [[وحی]] و [[ابلاغ]] آن به [[مردم]] و چه فراموشی در سایر امورات شخصی [[زندگی]].

=== ادله [[عصمت انبیا]] از نسیان ===

برخی نوزده دلیل عقلی بر [[عصمت انبیا]] از نسیان اقامه کرده‌اند که این ادله عام بوده و عصمت از سهو و [[خطا]] را نیز در برمی‌گیرد<ref>شبر، سید عبد الله، حق الیقین فی معرفة أصول الدین، ص۱۴۱ ـ ۱۴۳.</ref> که عمده آنها به یک دلیل بر می‌گردد که همان نقض غرض باشد.

===== [[آیات]] نافی [[عصمت پیامبران]] از نسیان =====

در بیان داستان و سرگذشت برخی از [[انبیای الهی]] در [[قرآن]]، آیاتی به چشم می‌‌خورد که ظاهرشان دلالت بر پدید آمدن نسیان و فراموشی در مورد برخی از آن حضرات دارد. برای مثال درباره حضرت [[حضرت موسی]]{{ع}} می‌‌خوانیم: {{متن قرآن|فَلَمَّا بَلَغَا مَجْمَعَ بَيْنِهِمَا نَسِيَا حُوتَهُمَا فَاتَّخَذَ سَبِيلَهُ فِي الْبَحْرِ سَرَبًا}}<ref>«(ولی) هنگامی که به محل تلاقی آن دو دریا رسیدند، ماهی خود را (که برای تغذیه همراه داشتند) فراموش کردند؛ و ماهی راه خود را در دریا پیش گرفت (و روان شد)» سوره کهف، آیه ۶۱.</ref>؛ با ملاحظه چنین آیاتی ممکن است این سؤال به ذهن برسد که آیا امکان پذیر بودن فراموشی راجع به [[انبیای الهی]]، [[عصمت]] آنها را نقض نمی‌کند؟! [[مفسران]] [[قرآن]]، توضیحات و تبیین‌های مختلفی راجع به چنین آیاتی بیان کرده اند: گروهی از [[مفسرین]] در [[تفسیر آیات]] نسبت دهنده نسیان به [[پیامبران]] گفته‌اند: «نسيان» گاهى به معناى درنگ کردن و یا ترک نمودن چيزى است، هرچند [[انسان]] آن را فراموش نكرده باشد، همان گونه كه در داستان [[حضرت آدم]]{{ع}} مى خوانيم: {{متن قرآن|وَلقَد عَهِدْنَا الى‏ آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِىَ...}}<ref>«پیش از این، از آدم پیمان گرفته بودیم؛ امّا او فراموش کرد؛ و عزم استواری برای او نیافتیم!»، سوره طه، آیه ۱۱۵</ref>. مسلّماً حضرت آدم پيمان الهى را فراموش نكرده بود، ولى در مورد آن درنگ نمود، از این درنگ و تامل تعبير به فراموشى شده است.

===== [[عصمت پیامبر خاتم]] و [[امامان]] اثنی عشر از نسیان =====

یکی از دغدغه‌های [[پیامبر خاتم]]{{صل}}، احتمال فراموش کردن [[آیات]] [[وحی]] از سوی آن حضرت بود؛ آن هم در شرایطی که حجم انبوهی از آیات بر او نازل شده و پیامبر خاتم{{صل}} موظف به دریافت کامل از فرشته وحی و [[ابلاغ]] آنها بدون هیچ کم و زیادی به [[مردم]] بود. به همین سبب [[قرآن کریم]] در آیات مختلفی این [[نگرانی]] را از آن حضرت دفع نموده و به نوعی به [[عصمت پیامبر]] از نسیان یا فراموشی اشاره نموده است.

# '''[[برهان]] [[وجوب]] [[اطاعت از پیامبران]]:''' اگر از [[پیامبران]] [[خطا]] یا فراموشی سرزند، [[مخالفت]] و [[انکار]] آنها [[واجب]] خواهد بود که این مسأله با [[دستور خداوند]] بر [[اطاعت]] از آنها مغایرت دارد<ref>علی شیروانی، ترجمه و شرح کشف المراد، ص۲، ص۶۷-۶۸.</ref>.

[[آیات]]<ref>سوره نساء، آیات ۱۰۵ و ۱۱۳ و ۴۱ و ۶۴ و ۱۶۵؛ سوره بقره، آیه ۱۴۳؛ سوره مائده، آیه ۱۱۷؛ سوره احزاب، آیه ۲۱ و ۳۳، سوره آل عمران، آیات ۳۱ و ۳۲ و ۳۳؛ سوره حشر، آیه ۹؛ سوره جن، آیات ۲۶ و ۲۷ و ۲۸؛ سوره انعام، آیه ۹۰؛ سوره مریم، آیه ۵۸.</ref> متعددی دلالت بر [[عصمت پیامبر اسلام]] از [[خطا]] و [[سهو]] و نسیان دارند که اینک به برخی از آنها اشاره می‌‌کنیم.   

«اذن واعیه»؛ یعنی گوش‌هایى که ظرفیت و قابلیت [[حفظ]] و نگاهدارى ـ  پیام‌های الهی را ـ داشته باشد و این صلاحیت و قابلیت، اختصاص به [[معصوم]] دارد که [[سهو]] و [[اشتباه]] و نسیان و [[جهل]] و عدم [[درک]] در او راه نداشته باشد و گرنه واعیه نیست<ref>أطیب البیان، ج ‏۱۳، ص۱۶۳.</ref>. این [[آیه]] مطلق است و شامل تمام امور چه [[تبلیغ]] چه غیر تبلیغ می‌شود و به دلالت این آیه [[سهو]] و نسیان و [[خطا]] از [[امیر المؤمنین علی]]{{ع}} [[نفی]] شده است پس به طریق اولی دلالت بر نفی سهو و نسیان و خطا از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} دارد و به طریق اولی باید گفت سهو و نسیان و خطا در [[پیامبر خاتم]]{{صل}} راه ندارد<ref>عبد الرسول، غفار، شبهة الغلو عند الشیعة، ص۲۴۳.‏</ref>.

خداوند متعال خطاب به پیامبر خاتم {{صل}} می‌فرماید: {{متن قرآن|سَنُقْرِؤُكَ فَلا تَنسَى}}<ref>«ما بزودی (قرآن را) بر تو می‌خوانیم و هرگز فراموش نخواهی کرد» سوره اعلی، آیه ۶</ref>. بر اساس این [[آیه]] [[خدای متعال]] به [[پیامبر خاتم]]{{صل}} [[امر]] نموده که هنگام نزول وحی [[عجله]] مکن و هرگز نگران فراموش کردن [[آیات الهی]] مباش، آن کس که این [[آیات]] بزرگ را برای [[هدایت]] [[انسان‌ها]] بر تو فرستاده، هم او حافظ و نگاهبان آنهاست، آری او نقش این آیات را در سینه [[پاک]] تو ثابت می‌دارد، به طوری که هرگز گرد و غبار نسیان بر آن نخواهد نشست<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]]، ج۲۶، ص۳۹۳.</ref> و این همان عصمت از نسیان است.

# [[اطمینان]] [[خداوند]] به [[پیامبر]] درباره [[حفظ]] و عدم فراموشی [[آیات قرآن]] از سوی وی و [[پیامبر اکرم]]{{صل}}، مصون از هرگونه [[سهو]] و نسیان در تعالیم [[الهی]]: {{متن قرآن|سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى}}؛

# فراموشی بعضی از [[قرآن]] از سوی پیامبر در صورت تعلّق [[مشیت خداوند]]: {{متن قرآن|سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى * إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ}}<ref>و استثناء در جمله: {{متن قرآن|إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ}} برگرفته از فعل تَنْسی است و (ما) موصوله از مستثنی است. و تقدیر: {{عربی| إلا الذی شاء اللّه أن تنساه}}، است یعنی مگر آن‌که خدا بخواهد که تو فراموش کنی، در نتیجه مفعول فعل مشیئت حذف شده، همان‌طور که در غالب این موارد در زبان عرب حذف می‌شود مثل: {{متن قرآن|وَلَوْ شَاءَ الله لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ}} اگر خدا بخواهد قوه شنیدن و دیدن معنوی آنان را از بین می‌برد و مقصود از آن این جمله بعضی از قرآن است. التحریر والتنویر، ج۳۰، ص۲۴۸.</ref>. [[علامه طباطبایی]] می‌نویسد: و جمله {{متن قرآن|سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى}} وعده‌ای است از [[خدای تعالی]] به پیامبرش، به اینکه [[علم به قرآن]] و حفظ قرآن را در اختیارش بگذارد، به طوری که قرآن را آن‌طور که نازل شده همواره حافظ باشد و هرگز دچار نسیان نگردد و همان‌طور که نازل شده قرائتش کند و ملاک در تبلیغ رسالت و [[وحی]] به همان‌طور که وحی شده همین است. و جمله {{متن قرآن|إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ}} استثنایی است که تنها به منظور بقای [[قدرت الهی]] بر اطلاقش آورده شده، می‌خواهد بفهماند چنین نیست که خدای تعالی بعد از دادن چنین عطیه‌ای، دیگر قادر نباشد تو را گرفتار فراموشی کند، نه، بعد از اعطاء هم باز به [[قدرت]] مطلقه خود باقی است و این استثنایی نظیر استثنایی است که در [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|وَأَمَّا الَّذِينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ إِلَّا مَا شَاءَ رَبُّكَ عَطَاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ}}<ref>«و اما آنان که نیکبخت شده‌اند در بهشتند؛ تا آسمان‌ها و زمین برجاست در آن جاودانند جز آنچه پروردگارت به دهشی پایدار بخواهد» سوره هود، آیه ۱۰۸.</ref> است: اما کسانی که [[سعادت]] داده شده‌اند در بهشتند، در حالی که جاودان در آنند، مادام که [[آسمان]] و [[زمین]] بر جاست، مگر آنچه که پروردگارت بخواهد ـ عطایی غیر مقطوع ـ پس در این استثنا نمی‌خواهد بعضی از مصادیق نسیان را از عموم “لا تنسی” خارج کند و بفرماید به زودی [[علم قرآن]] را به تو می‌دهیم به طوری که هیچ چیز از [[قرآن]] را فراموش نکنی، مگر آنچه را که او خواسته است فراموش کنی، برای اینکه اگر معنا چنین باشد اختصاص به [[رسول خدا]]{{صل}} ندارد، همه [[مردم]] این‌طورند و از هر چیزی و هر محفوظی آن مقداری را فراموش می‌کنند که [[خدا]] خواسته باشد و از اشیا مقداری را [[حفظ]] می‌کنند و مقداری را فراموش می‌نمایند، پس این چه منّتی است که بر شخص رسول خدا{{صل}} نهاده‌؟ با اینکه [[عطیه]]، عطیه‌ای است عمومی و مشترک بین آن جناب و عموم مردم. پس وجه درست همان است که ما بیان کردیم<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۴۴۴.</ref> و آیه شریفه با سیاقی که دارد خالی از [[تأیید]] گفتار بعضی از [[مفسرین]] نیست که گفته‌اند: رسول خدا{{صل}} هر وقت [[جبرئیل]] بر او نازل می‌شد قرآن را می‌خواند تا مبادا چیزی از آن را فراموش کرده باشد، به طوری که هیچ گاه نمی‌شد که جبرئیل [[وحی]] را به آخر برساند، و آن جناب شروع به خواندن از اولش نکرده باشد، ولی همین که این [[آیه]] نازل شد رسول خدا{{صل}} از این دلواپسی در آمد، و چیزی را فراموش نکرد<ref>مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref>.

[[آیات]] زیر نیز بر [[عصمت پیامبر]] از نسیان دلالت دارند:

# نباید که [[پیامبر]] در ادای وحی [[شتاب]] به [[خرج]] دهد و نگران فراموشی آن باشد: {{متن قرآن|وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ}}؛

[[اکثریت]] اهل سنت صرفا به [[عصمت پیامبران]] از نسیان در مرحله دریافت وحی و [[ابلاغ]] آن به [[مردم]] [[باور]] دارند، از این رو این گروه عقیده‌ای به [[عصمت]] آن حضرت نه تنها از فراموشی که از [[اشتباه]]، [[خطا]] و... در امور شخصی [[زندگی]] آن حضرت که مرتبط با وحی نیست ندارند. با این حال برخی [[پیروان]] اهل سنت، اعم از [[متکلمان]]، [[مفسران]] و محدثان، حتی در عصمت پیامبران از نسیان در دریافت وحی از [[خدای تعالی]] و ابلاغ آن به مردم نیز خدشه نموده و آن را نیز لازم نمی‌دانند. دلیل این مسأله نیز برگرفته از [[روایات]] جعلی یا همان [[اسرائیلیات]] است که در برخی منابع [[اهل سنت]] به وفور نقل شده است. به عنوان نمونه در [[صحیح مسلم]] روایات متعددی درباره فراموشی [[قرآن]] از سوی [[پیامبر خاتم]]{{صل}} نقل شده است که از باب نمونه به این مورد اشاره می‌‌کنیم: «[[عایشه]] می‌‌گوید: پیامبر صدای قرائت شخصی را از [[مسجد]] شنید و فرمود: [[خدا]] او را [[رحمت]] کند که مرا به یاد آیه‌ای از قرآن انداخت که آن را فراموش کرده بودم»<ref>{{عربی|عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: کَانَ النَّبِیُّ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَسْتَمِعُ قِرَاءَةَ رَجُلٍ فِی الْمَسْجِدِ، فَقَالَ: «رَحِمَهُ اللهُ لَقَدْ أَذْکَرَنِی آیَةً کُنْتُ أُنْسِیتُهَا}}، صحیح مسلم، مسلم بن الحجاج القشیری، ج۱، ص۵۴۳، ح ۷۸۸.</ref>؛ همچنین در [[صحیح بخاری]] نیز [[روایات]] جعلی متعدد دیگری از [[ابوهریره]] وارد شده که متضمن فراموشی [[نماز]] توسط [[پیامبر]] است<ref>ر.ک: صحیح بخاری، محمد بن‏ اسماعیل بخاری‏، ج۵، ص۲۲۴۹، کتاب الأدب، باب ۴۵، ح۵۷۰۴.</ref>.