فخ: تفاوت میان نسخه‌ها

فخ (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۶

۸٬۴۸۴ بایت اضافه‌شده ، ۲۴ ژوئن

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۲۶۲

ویرایش

@@ خط ۸: / خط ۸: @@
 ==مقدمه==
 «فخ» از وادی‌های بزرگ مکه است بین [[عمرة التنعیم]] و [[مسجد الحرام]] که «[[وادی الزاهر]]» نیز خوانده می‌شود.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۳۷.</ref> بین این دره تا مکه سه میل راه است.<ref>بکری، معجم ما استعجم، ج۳، ص۱۰۱۴.</ref> این موضع محل [[شهادت حسین بن علی]] معروف به [[شهید فخ]] و یارانش در [[سال ۱۶۹ هجری]] است.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۳۶؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۸، ص۱۹۲-۲۰۰.</ref> فخ را همچنین آبی گفته‌اند که [[پیامبر]]{{صل}} آن را به [[عظیم بن حارث محاربی]] [[اقطاع]] نمود.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۳۸.</ref>.<ref>[[عاتق بن غيث بلادی|بلادی، عاتق بن غيث]]، [[معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة (کتاب)|معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة]] ص۲۳۴.</ref>
+==شهدای فخّ==
+[[شهرت]] [[قبور]] [[شهیدان]] واقعه فخّ در [[مکه]] در [[وادی]] فخّ است که به «الشهداء» و «حیّ الشهداء» و «[[مسجد]] الشهداء» معروف شده است. یکی از حوادث جانسوز و اسفناک در [[تاریخ اسلام]]، [[واقعه فخ]]، و کشته شدن بیش از یکصد تن از [[سادات]] و [[نوادگان]] [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}} است. هنگام [[خلافت]] [[هادی عباسی]]، حسین بن علی بن حسن بن علی بن ابی طالب]]{{ع}} نواده [[بزرگوار]] [[امام حسن مجتبی]]{{ع}} «که پس از [[شهادت]] به [[شهید فخّ]] مشهور است» و چند تن از سادات و نوادگان امام حسن{{ع}} همراه قریب ۴۰۰۰ تن از سادات و [[مجاهدین]] [[مسلمان]] که از [[حکومت ستم]] پیشه [[عباسیان]] به ستوه آمده بودند، دست به [[قیام]] زدند. آنان پس از [[تصرف]] [[مدینه]] و [[تسلط]] بر این [[شهر]] از آنجا که [[زمان]] [[حج]] نزدیک بود، همراه سیصد تن از [[شیعیان]] و نزدیکانش به سوی مکه [[حرکت]] کرد.
+در مدخل ورودی مکه، (محل کنونی مسجد [[تنعیم]]) که به منطقه فخّ معروف است با [[سپاه]] عباسیان مواجه شدند. در این [[نبرد]] که در سال ۱۶۹ ه ق. رخ داد، [[سپاهیان]] [[عباسی]] به [[قتل عام]] [[پاک‌ترین]] [[فرزندان رسول خدا]]{{صل}} پرداختند.
+مأموران [[خلیفه]] پس از قتل عام آنها، سرهای بیش از یک صد تن از [[شهدا]] را از تن جدا کرده و همراه [[اسرا]] نزد خلیفه سفاک عباسی فرستادند<ref>تاریخ و آثار مکه و مدینه، ص۸۴.</ref>.
+زمانی که [[سرهای شهدا]] را نزد [[هادی]] آوردند، [[موسی بن جعفر]] و شماری از [[علویان]] حاضر بودند، حضرت درباره [[شهید فخ]]، فرمود: {{متن حدیث|مضى و اللَّه مسلما صالحا، صوّاما قوّاما، آمرا بالمعروف، ناهيا عن المنكر}}<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۶۶ به نقل از مقاتل الطالبین، ص۳۸۰ و بحار الأنوار، ج۴۸، ص۱۶۴.</ref>؛ «به [[خدا]] [[سوگند]]، او [[مسلمانی]] [[صالح]]، [[روزه‌دار]] و [[شب زنده‌دار]] و امر کننده به معروف و [[نهی]] کننده از منکر درگذشت».
+بدن‌های بی‌سر [[شهدای فخ]] پس از سه [[روز]] در همان محل مدفون گردید. [[مزار]] این شهدا به علت [[عقاید]] [[جاهلانه]] [[وهابیت]] همانند سایر [[قبور]] و قبرستان‌ها مورد تعرض و [[بی‌حرمتی]] قرار گرفته، منهدم و با [[زمین]] یکسان گردید که قابل تشخیص نیست. این محل به [[مسجد]] [[شهدا]] معروف و در کنار جاده اصلی [[جده]] و در محدوده مسجد [[تنعیم]] که برای [[عمره]] در آن [[محرم]] می‌شوند می‌باشد.
+از [[امام جواد]]{{ع}} نقل شده است که برای ما [[اهل بیت]] بعد از [[کربلا]] قتل‌گاهی بزرگ‌تر از فخ دیده نشده است<ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ص۸۵.</ref>. فخّ یکی از نقاط آغازین ورود به [[حرم]] است و از این مکان کسی بدون [[احرام]]، [[حق]] ورود به [[مکه]] را ندارد. [[امام صادق]]{{ع}} قبل از ورود به این [[شهر]] در مکان مذکور [[غسل]] فرموده و به دیگران در انجام این عمل توصیه می‌کرده‌اند<ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ص۸۴.</ref>.
+[[شهید فخ]]، در شمار [[علویان]] [[حسنی]]، شهیدی است که از سوی [[امامان شیعه]]، مورد [[تأیید]] قرار گرفته است. به علاوه ضمن روایاتی که نقل شده خبر [[شهادت]] او از زبان [[پیامبر]]{{صل}} نیز نقل شده است. [[ابوالفرج اصفهانی]] روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} نقل کرده است که حضرت فرمود: [[رسول خدا]]{{صل}} زمانی که از فخ می‌گذشت، ایستاد و چند رکعت [[نماز]] گزارد. بعد از نماز شروع به [[گریه]] نمود. [[اصحاب]] نیز گریه کردند، وقتی دلیلش را پرسیدند حضرت فرمود: [[جبرئیل]] به من خبر داد که: {{متن حدیث|يَا مُحَمَّدُ إِنَّ رَجُلًا مِنْ وُلْدِكَ يُقْتَلُ فِي هَذَا الْمَكَانِ وَ أَجْرُ الشَّهِيدِ مَعَهُ أَجْرُ شَهِيدَيْنِ}}<ref>مقاتل الطالبین، ص۳۶۷.</ref>.
+ای محمد! مردی از [[فرزندان]] تو در این جا کشته می‌شود که [[اجر]] [[شهید]] همراه او، اجر دو شهید است.
+و نیز نقل کرده است که وقتی حضرت به موضع فخ رسید با اصحابش [[نماز میت]] خواند و سپس فرمود: {{متن حدیث|يقتل هاهنا رجل من أهل بيتي في عصابة من المؤمنين ينزل لهم بأكفان و حنوط من الجنة تسبق أرواحهم أجسادهم إلى الجنة}}<ref>مقاتل الطالبین، ص۳۶۶.</ref>.
+در این جا شخصی از [[اهل بیت]] من با جمعی از یارانش به [[شهادت]] می‌رسند که [[کفن]] و [[کافور]] آنان از [[بهشت]] می‌رسد و ارواح‌شان زودتر از اجسادشان به سوی بهشت می‌شتابد.
+[[امام جواد]]{{ع}} به یکی از [[اصحاب]] فرمودند: وقتی به فخ رسیدیم، مرا [[آگاه]] گردان. وقتی به آنجا رسیدند، حضرت پیاده شده، [[وضو]] گرفته و [[نماز]] خواندند و سپس سوار شدند، آن [[صحابی]]، علت این کار را پرسیدند، حضرت [[روایت]] پیشین را برای او نقل کرد<ref>مقاتل الطالبین، ص۳۶۶.</ref>.
+محل شهدای فخّ؛ در [[حال]] حاضر این [[مقبره]] در خیابان [[شهدا]] قرار دارد که تمامی آن منطقه را به نام منطقه شهدا می‌شناسند و این نام هم دقیقاً به خاطر شهادت [[شهید فخ]] و یارانش در آن جاست.
+یک خیابان فرعی از خیابان شهدا به فاصله نزدیک از تقاطع شهدا به سمت مقبره می‌رود.
+مقبره مزبور در پایین کوهی قرار گرفته که اکنون یک سمت آن مقبره و سمت دیگر آن، میدان فوتبال است. این مقبره به عبارتی در پشت [[مسجد]] البوقری واقع است<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، ص۱۶۷.</ref>.
+خلاصه، فخ یکی از نقاط آغازین [[حرم]] است و از این مکان کسی بدون [[احرام]]، [[حق]] ورود به [[مکه]] را ندارد. از [[حلبی]] روایت شده است که {{متن حدیث|أَمَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} أَنْ نَغْتَسِلَ مِنْ فَخٍّ قَبْلَ أَنْ نَدْخُلَ مَكَّةَ}}؛ [[امام صادق]]{{ع}} قبل از ورود به این [[شهر]] در مکان مذکور، [[غسل]] فرموده و به آن امر می‌کرده‌اند<ref>تهذیب، شیخ طوسی، ج۵، ص۹۹.</ref>.
+همان‌گونه که اشاره شد، حادثه فخ به حدی هولناک بود که پس از [[عاشورا]]، سخت‌ترین و دردناک‌ترین حادثه [[تاریخی]] خوانده شده است.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۶۰۷.</ref>
 == منابع ==