آیه ابتلا از دیدگاه اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها
←دخالت و نقش وصف (عنوان) در حکم به لحاظ ثبوت و بقا
| خط ۲۲۰: | خط ۲۲۰: | ||
=== دخالت و نقش وصف (عنوان) در [[حکم]] به لحاظ ثبوت و بقا === | === دخالت و نقش وصف (عنوان) در [[حکم]] به لحاظ ثبوت و بقا === | ||
[[عالمان]] [[علم اصول]] سه تصویر از نقش و دخالت وصف عنوانی که در موضوعات [[احکام]] لحاظ می‌شود، ارائه داده‌اند: | |||
# اول: لحاظ عنوان در موضوع [[حکم]] تنها به منظور [[شناخت]] مصادیق و اشاره نمودن به آنهاست از این رو "عنوان" هیچ نقشی و دخالتی در "حکم" ندارد و این مسأله در قضایای خارجیه اتفاق می‌افتد. مانند آنکه گفته شود (صَل خَلفَ [[ابن زید]]: پشت سر پسر زید [[نماز]] بخوان) عنوان (ابن زید) در قضیه یاد شده هیچ گونه نقش و دخالتی در اصل حکم -[[اقتدا]] کردن به دیگران در نماز- ندارد و اوردن عنوان در موضوع حکم تنها به [[هدف]] شناخت فردی است که [[انسان]] می‌خواهد در نماز به او اقتدا کند. | |||
# دوم: عنوان در حکم، نقش اساسی دارد به این معنا که حدوث و بقای حکم وابسته به (بود) و (نبود) عنوان است و این در بسیاری از قضایای [[حقیقی]] رخ می‌دهد مانند آنکه [[خدای متعال]] فرموده است {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید» سوره نحل، آیه ۴۳.</ref> حكم به [[وجوب]] پرسیدن از آگاهان وابسته به بود و نبود عنوان [[اهل ذکر]] (آگاهان) است، اگر شخص عالم و [[آگاهی]] بود این صورت لازم می‌آید تا فرد [[ناآگاه]] از [[دانا]] و [[آگاه]] آنچه را نمی‌داند، پیرسد. | |||
# عنوان در حدوث حکم دخالت و نقش دارد نه در بقای آن با این بیان بود و نبود حکم ارتباطی با بود و نبود عنوان ندارد در نتیجه حدوث عنوان علت مبقیه و [[محدثه]] است مانند عنوان سارق زانی و جانی برای ثبوت حکم به وجوب [[حد شرعی]] درباره آنها. <ref>آخوند خراسانی، کفایة الاصول، ص۴۹؛ خویی، ابئالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۱، ص۲۵۹ با تلخيص</ref> اکنون با عطف توجه و دقت درباره آنچه آمد روشن می‌شود که عنوان [[ظالم]] که در موضوع حکم [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> لحاظ شده، از موارد قسم دوم است. | |||
'''توضیح و بیان مطلب''' | |||
در [[آیه شریفه]]، [[خدای متعال]][[ حکم]] صادر کرده که [[منصب]] بزرگ [[امامت]] به [[ظالمان]] نمی‌رسد این [[حکم الهی]] به بود و نبود عنوان [[ظالم]] وابسته است. [[حال]] این مطلب از [[ظاهر آیه]] به روشنی استفاده می‌شود کسانی که به لحاظ [[اعتقادی]] و [[رفتار]] عملی به [[ستم]] و [[گناه]] [[آلوده]] شده‌اند، [[شایستگی]] [[تصدی مقام امامت]] را نخواهند داشت، گرچه از گذشته خویش پشیمان شده و [[توبه]] کرده باشند؛ زیرا در [[زمان]] حاضر عنوان [[ظلم]] که [[حکم]] وابسته به آن،است درباره این فرد یا افراد جاری و ساری است. در نتیجه با توجه به این که [[خلیفه اول]] و دوم پیش از [[اسلام]] به لحاظ اعتقادی از [[مشرکان]] و [[کافران]] به شمار آمده و به اعتراف [[فخر رازی]] بر این موضوع تمام [[مسلمان]] [[اتفاق نظر]] دارند و صف [[ظالمین]] در زمان [[خلافت]] این افراد نیز ثابت و باقی است. بر این اساس از ظهور آیه شریفه فهمیده می‌شود که خلیفه اول و دوم شایستگی رسیدن به [[مقام امامت]] را در هیچ زمانی گذشته و حال - نداشته و ندارند. <ref>عظیمی فر، علیرضا، قرآن و عصمت اهل بیت{{عم}}، ص۴۱۳-۴۱۵.</ref>. | |||
=== تناسب حکم و موضوع === | === تناسب حکم و موضوع === | ||
=== [[آیه امامت]] از نظر اطلاق لفظی === | === [[آیه امامت]] از نظر اطلاق لفظی === | ||