خوارج در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
←مقدمه
(←پانویس) |
(←مقدمه) |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
به گروهی که علیه [[امام]] دست به [[شورش]] زدند «[[خوارج]]» گفته می‌شود<ref>الملل والنحل شهرستانی، ج۱، ص۱۵۶.</ref>، اینان با [[انکار]] [[مشروعیت]] [[حکمیت]] در غیر مورد [[اختلافات]] [[خانوادگی]] زوجین، [[امام علی]]{{ع}} را به دلیل تن دادن به حکمیت سخت مورد [[انتقاد]] قرار دادند و این عمل را در حد [[کفر]] دانستند. | به گروهی که علیه [[امام]] دست به [[شورش]] زدند «[[خوارج]]» گفته می‌شود<ref>الملل والنحل شهرستانی، ج۱، ص۱۵۶.</ref>، اینان با [[انکار]] [[مشروعیت]] [[حکمیت]] در غیر مورد [[اختلافات]] [[خانوادگی]] زوجین، [[امام علی]]{{ع}} را به دلیل تن دادن به حکمیت سخت مورد [[انتقاد]] قرار دادند و این عمل را در حد [[کفر]] دانستند. | ||
به [[عقیده]] خوارج، [[حاکمیت]] از آن خداست و در امر [[دین]] جز [[خدا]] کسی نمی‌تواند [[حکم]] براند، و از آنجا که امام [[راضی]] به | |||
خوارج از [[شعار]] [[سیاسی]] {{متن حدیث|لَا حُكْمَ إِلَّا لِلَّهِ}} که بر اساس [[تفسیری]] که از این [[آیه]] داشتند، ساخته بودند، به عنوان وسیله‌ای برای | به [[عقیده]] خوارج، [[حاکمیت]] از آن خداست و در امر [[دین]] جز [[خدا]] کسی نمی‌تواند [[حکم]] براند، و از آنجا که امام [[راضی]] به تحکیم شد، بنابر [[تفسیر]] آنان، حاکمیت حکمین را در امر [[خلافت]] که امری [[دینی]] بود، پذیرفت و این عمل مخالف [[قرآن]] است که به صراحت گفته است: {{متن قرآن|إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ}}<ref>«داوری جز با خداوند نیست» سوره انعام، آیه ۵۷.</ref>. خوارج از [[شعار]] [[سیاسی]] {{متن حدیث|لَا حُكْمَ إِلَّا لِلَّهِ}} که بر اساس [[تفسیری]] که از این [[آیه]] داشتند، ساخته بودند، به عنوان وسیله‌ای برای مخالفت با امام بهره گرفتند<ref>الامامة والسیاسة، ج۱، ص۱۳۲؛ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۹۴.</ref>. | ||
امام در پاسخ آنان می‌فرمود: {{متن حدیث|كَلِمَةُ حَقٍّ يُرَادُ بِهَا بَاطِلٌ نَعَمْ إِنَّهُ لَا حُكْمَ إِلَّا لِلَّهِ وَ لَكِنَّ هَؤُلَاءِ يَقُولُونَ لَا إِمْرَةَ إِلَّا لِلَّهِ وَ إِنَّهُ لَا بُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِيرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۴۰.</ref>. (وای بر شما این شعار شما سخن حقی است که از آن، معنی باطلی را [[اراده]] می‌کنید. بلی چنین است، جز خدای را [[حق]] حکم کردن نیست، ولی اینان می‌خواهند بگویند جز خدا [[فرمانروایی]] نیست، درحالی‌که [[مردم]] [[فرمانروا]] می‌خواهند، اگر [[صالح]] نبود، [[جامعه]] ناگزیر از فرمانروای زشتکار است). | امام در پاسخ آنان می‌فرمود: {{متن حدیث|كَلِمَةُ حَقٍّ يُرَادُ بِهَا بَاطِلٌ نَعَمْ إِنَّهُ لَا حُكْمَ إِلَّا لِلَّهِ وَ لَكِنَّ هَؤُلَاءِ يَقُولُونَ لَا إِمْرَةَ إِلَّا لِلَّهِ وَ إِنَّهُ لَا بُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِيرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۴۰.</ref>. (وای بر شما این شعار شما سخن حقی است که از آن، معنی باطلی را [[اراده]] می‌کنید. بلی چنین است، جز خدای را [[حق]] حکم کردن نیست، ولی اینان می‌خواهند بگویند جز خدا [[فرمانروایی]] نیست، درحالی‌که [[مردم]] [[فرمانروا]] می‌خواهند، اگر [[صالح]] نبود، [[جامعه]] ناگزیر از فرمانروای زشتکار است). | ||
[[ابن‌عباس]] نیز در برابر خوارج به حکمیت در [[اختلاف]] زوجین که صریح قرآن است<ref>{{متن قرآن|وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا}} «و اگر از ناسازگاری آنان نگرانید، چنانچه در پی اصلاح باشند داوری از خویشان مرد و داوری از خویشان زن برانگیزید تا خداوند میان آن دو آشتی برقرار کند که خداوند دانایی آگاه است» سوره نساء، آیه ۳۵.</ref> [[استدلال]] کرد و گفت حل‌وفصل [[اختلاف]] بین [[زن]] و شوهر مهم‌تر است یا حل‌وفصل [[اختلافات]] [[امت]] و جلوگیری از [[خونریزی]] در میان [[مسلمین]]؟<ref>مستدرک حاکم، ج۲، ص۱۵۰؛ اعلام الموقعین، ج۱، ص۲۱۳.</ref><ref>فقه سیاسی، ج۳، ص۵۰۷ – ۵۰۶.</ref><ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۲ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی ج۲]]، ص ۶۴۱.</ref> | [[ابن‌عباس]] نیز در برابر خوارج به حکمیت در [[اختلاف]] زوجین که صریح قرآن است<ref>{{متن قرآن|وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا}} «و اگر از ناسازگاری آنان نگرانید، چنانچه در پی اصلاح باشند داوری از خویشان مرد و داوری از خویشان زن برانگیزید تا خداوند میان آن دو آشتی برقرار کند که خداوند دانایی آگاه است» سوره نساء، آیه ۳۵.</ref> [[استدلال]] کرد و گفت حل‌وفصل [[اختلاف]] بین [[زن]] و شوهر مهم‌تر است یا حل‌وفصل [[اختلافات]] [[امت]] و جلوگیری از [[خونریزی]] در میان [[مسلمین]]؟<ref>مستدرک حاکم، ج۲، ص۱۵۰؛ اعلام الموقعین، ج۱، ص۲۱۳.</ref>.<ref>فقه سیاسی، ج۳، ص۵۰۷ – ۵۰۶.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۲ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی ج۲]]، ص ۶۴۱.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||