آیه ابتلا در تفسیر و علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

== تبیین مفردات آیه ==

=== ابتلا ===

=== کلمات یا [[آزمون‌های الهی]] [[ابراهیم]] ===

# انجام دادن و [[امتثال]] [[امر خداوند]] اگر فاعل آن [[حضرت ابراهیم]] باشد.

# [[توفیق]] به انجام و امتثال آن اگر فاعل [[خداوند]] باشد.

=== [[عهد]] ===

=== امامت حضرت ابراهیم {{ع}} ===

==== امامت جهانی ====

[[پیشوایی]] [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} از ویژگی‌های او به شمار می‌رود که پس از آزمون‌های مهم، به ابراهیم {{ع}} امامت [[مردم]] عصر خود و عصرهای دیگر، حتی [[پیامبران]] و [[پیروی]] آنان عطا گردید، یعنی همگان از سنت‌های [[توحیدی]] او پیروی می‌کنند<ref>طبری، محمد بن جریر، تفسیر طبری، ج۱، ص۶۱۰.</ref>. در [[تأیید]] این نظریه شواهدی از [[قرآن کریم]] آورده شده است، چنان که در رد ادعای [[یهود]] و [[نصارا]] در عصر [[پیامبر اکرم]] {{صل}} که هر یک از آنان [[آیین]] خود را به حضرت ابراهیم {{ع}} نسبت می‌دادند، یادآور شده است که [[شایسته‌ترین]] افراد در انتساب به ابراهیم {{ع}} [[پیامبر اسلام]] و [[پیروان]] او و کسانی‌اند که قبل از [[اسلام]] از او پیروی می‌کردند: {{متن قرآن|إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهَذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«بی‌گمان نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم همانانند که از وی پیروی کردند و نیز این پیامبر و مؤمنان؛ و خداوند سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۸.</ref> و در آیه‌ای، [[خداوند]] به پیامبر اکرم {{صل}} [[وحی]] کرد که از آیین ابراهیم پیروی کند: {{متن قرآن|ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«سپس به تو وحی کردیم که از آیین ابراهیم درست‌آیین پیروی کن و (او) از مشرکان نبود» سوره نحل، آیه ۱۲۳.</ref> و در آیه‌ای دیگر [[دین اسلام]] را همان آیین ابراهیم معرفی کرده است: {{متن قرآن|وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ وَفِي هَذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ}}<ref>«و در (راه) خداوند چنان که سزاوار جهاد (در راه) اوست جهاد کنید؛ او شما را برگزید و در دین- که همان آیین پدرتان ابراهیم است- هیچ تنگنایی برای شما ننهاد، او شما را پیش از این و در این (قرآن) مسلمان نامید تا پیامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشید پس نماز را برپا دارید و زکات بپردازید و به (ریسمان) خداوند چنگ زنید؛ او سرور شماست که نیکو یار و نیکو یاور است» سوره حج، آیه ۷۸.</ref>.

نکته دیگری که دیدگاه مزبور را رد می‌کند این است که ابراهیم {{ع}} وقتی مقام امامت را از جانب [[خداوند]] دریافت نمود، آن را برای [[فرزندان]] خویش نیز درخواست کرد، از این درخواست معلوم می‌شود که وی در آن [[زمان]] دارای فرزند بوده، یا لااقل به این که دارای فرزند خواهد شد، [[اطمینان]] داشته است؛ زیرا درخواست او مشروط به این که اگر دارای فرزند شود، نبوده است.

==== الگوی تمام‌عیار ====

چنان‌که پیش از این یادآور شدیم [[مقام امامت]] به [[فرزندان]] [[پاک]] و [[معصوم]] ابراهیم {{ع}} همچون [[اسحاق]] و [[یعقوب]] عطا شده است، و بدون [[شک]] مقام و [[منزلت]] [[معنوی]] و [[کمال وجودی]] [[پیامبران اولوالعزم]] مانند نوح، [[موسی]] و [[عیسی]] {{عم}} [[برتر]] از چنین پیامبرانی بوده و از مقام امامت بهره‌مند بوده‌اند، بر این اساس نمی‌توان تنها ابراهیم {{ع}} را الگوی تمام‌عیار بشریت دانست<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[آیه ابتلای ابراهیم (مقاله)|مقاله «آیه ابتلای ابراهیم»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص ۸۰.</ref>.

[[هارون]]، اگر چه دارای [[شأن]] و [[مقام امامت]] بود، ولی با وجود [[حضرت موسی]] که [[پیامبر اولوالعزم]] بود و زعامت سیاسی جامعه در دست وی بود، زمینه‌ای برای [[اعمال]] امامت سیاسی توسط هارون وجود نداشت، چنان که امامت [[امیرمؤمنان]] {{ع}} در [[زمان پیامبر]] {{صل}} و [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}} در [[زمان]] امیرمؤمنان {{ع}} و امام حسین {{ع}} در [[زمان امام حسن]] {{ع}} همین‌گونه بوده است.

==== هدایت باطنی ====

=== ظالمین ===

'''ظلم در لغت''':

[[راغب]] [[اصفهانی]] هم می‌نویسد:  

== دلالت آیه ==