ضرورت عصمت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

# [[سید مرتضی]] [[حجیت اجماع]] را به بازگشت آن به قول امام{{ع}} مستند می‌کند و در این باره می‌نویسد: {{عربی|إنما قلنا: إن إجماعهم حجة لأن في اجماع الإمامية قول الإمام الذي دلت العقول على أن كل زمان لا يخلو منه، و أنه معصوم لا يجوز عليه الخطأ في قول و لا فعل، فمن هذا الوجه كان إجماعهم حجة و دليلا قاطعا}}<ref>الإنتصار، ص۸۱. همچنین ر.ک: فقه القرآن (قطب الدین راوندی)، ج۲، ص۹۳.</ref>؛ این که ما قائل هستیم که [[اجماع]] [[علماء]] شیعه [[حجت]] است برای این است که در اجماع [[امامیه]] قول امام وجود دارد. امامی که [[ادله عقلی]] دلالت می‌کنند بر این که [[زمین]] هیچ‌گاه از او خالی نیست و او معصوم است و [[خطا]] در گفتار و [[کردار]] او ممکن نیست. از همین جهت است که اجماع عالمان شیعه حجت است و حضور معصوم دلیل قاطعی بر اعتبار اجماع.

# مرحوم [[شیخ طوسی]] نیز درباره [[عصمت رسول خدا]]{{صل}} می‌نویسد: {{عربی|ذلك مما تمنع منه الأدلة القاطعة في أنه لا يجوز عليه السهو و الغلط}}<ref>الاستبصار، ج۱، ص۳۷۱، ذیل حدیث ۱۴۱۱.</ref>؛ [[سهو]] و [[اشتباه]] از اموری است که با دلائل [[قطعی]] و [[یقینی]] از پیامبر ممتنع است.

# مرحوم [[خواجه نصیرالدین طوسی]] علاوه بر یادآوری کمال فهم، هوشمندی و مبرا بودن [[امامان]] از اموری هم چون خطا، سهو و نسیان می‌افزاید: {{عربی|كلما ينفر عنه من دناءة الآباء و عهر الأمهات والفظاظة والغلظة والأبنة و شبهها و الأكل على الطريق و شبهه}}<ref>کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ص۴۷۲.</ref>؛ پیامبر و امام باید از آن‌چه که نفرت‌آور است [[منزه]] باشد به مانند [[پستی]] و [[فرومایگی]] در نَسَب پدری و مادری، بد [[اخلاقی]]، تندخویی، امراض [[روحی]] و جسمی، [[ابتلاء]] به ابنه و مانند آن، و از [[غذا خوردن]] در مسیر راه و مواردی از این قبیل پرهیز کند.

# [[علامه حلی]] نیز در توصیف [[معصوم]] می‌نویسد: {{عربی|إنه لا يجوز أن يقع منه الصغائر و لا الكبائر، لا عمدا ولا سهوا ولا غلطا في التأويل، و يجب أن يكون منزها عن ذلك من أول عمره إلى آخره}}<ref>إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، ص٣٠٣.</ref>؛ سر زدن [[گناهان بزرگ]] و کوچک از معصوم جایز نیست، خواه عمدی باشد و خواه [[سهوی]]. همچنین در بیان [[تأویل]]، معصوم نباید مرتکب غلط و [[اشتباه]] شود و در کارنامه [[زندگی]] معصوم، از ابتدای عمر تا آخر باید از این امور منزّه و [[پاک]] باشد.

# مرحوم [[فاضل مقداد]]<ref>فاضل مقداد دانشمندی فقیه، اصولی و متکلم است. ایشان کتاب‌هایی در اعتقادات تألیف کرده است که هر چند در محافل و حوزه‌های علمی شهرت چندانی ندارند، ولی کتاب‌های بسیار مهم و ارزشمندی است.</ref> در شرح عبارت «علامه حلی» می‌گوید: {{عربی|أصحابنا حكموا بعصمتهم مطلقا، قبل النبوة و بعدها}}<ref>إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، ص۳۰۴.</ref>؛ [[علماء]] [[شیعه]] به [[عصمت امامان]] به طور مطلق، چه قبل و چه پس از [[نبوت]] [[حکم]] کرده‌اند. از نظر ایشان [[پیامبران]] در حوزه‌هایی هم‌چون: [[عقاید]]، [[افعال]]، [[تبلیغ دین]] و امور [[عرفی]] [[عصمت]] دارند. بر این اساس برخی از عالمان شیعه معتقدند که معصوم در موضوعات و مصادیق نیز دچار اشتباه نمی‌شود.

# مرحوم [[شهید ثانی]] نیز در این باره می‌نویسد: {{عربی|و أما علم الحديث: فهو أجل العلوم قدرا و أعلاها رتبة، و أعظمها مثوبة بعد القرآن، وهو ما أضيف إلى النبي{{صل}} أو إلى الائمة المعصومين{{عم}}، قولا أو فعلا أو تقريرا أو صفة، حتى الحركات و السكنات واليقظة والنوم}}<ref>منیة المرید، ص۳۶۹ - ۳۷۰.</ref>؛ علم حدیث پس از [[قرآن]] در بالاترین جایگاه [[ارزش]]، [[منزلت]] و [[ثواب]] قرار دارد. آن [[علم]] برگرفته از [[پیامبر]] و امامانی است که در گفتار، [[کردار]] و تقریر و یا صفتی از صفات هم‌چون حرکات، سکنات و [[خواب]] و [[بیداری]]<ref>به زودی خواهیم گفت که {{عربی|النبي والمعصوم تنام عينه ولا ينام قلبه}}؛ چشم ظاهری معصوم می‌خوابد، ولی قلب او بیدار است نه فقط در احکام و اجتناب از گناهان و انجام اطاعت الهی، بلکه در خواب و هنگام سکوت؛ چراکه وی باید اسوه و الگویی الهی باشد.</ref> [[معصوم]] هستند.

# [[مرحوم مجلسی]] به نقل از کتاب «[[عقائد]] [[شیخ صدوق]]» می‌نویسد: «[[عقیده]] ما درباره [[پیامبران]]، فرستادگان، [[پیشوایان]] و [[ملائکه]] این است که اینان از هر [[پلیدی]]، پاکند و مرتکب [[گناهان]] کوچک و بزرگ نمی‌شوند». در ادامه با [[استدلال]] به [[آیه]] {{متن قرآن|لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ}}<ref>«از آنچه خداوند به آنان فرمان دهد سر نمی‌پیچند و آنچه فرمان یابند بجای می‌آورند» سوره تحریم، آیه ۶.</ref> چنین نقل می‌کند: «کسانی که [[عصمت]] اینان را [[انکار]] می‌کنند، نشانگر بی‌معرفتی آنان است»<ref>بحار الأنوار، ج۱۱، ص۷۲؛ الإعتقادات فی دین الإمامیة، ص۹۶.</ref>.

# [[علامه مجلسی]] تصریح می‌کند که این تعریفی که شیخ صدوق از عصمت به دست داده است، مورد اتفاق تمامی [[علماء]] [[شیعه]] و از [[ضروریات مذهب امامیه]] است. ایشان می‌نویسد: {{عربی|و بعدها قول أئمتنا سلام الله عليهم بذلك المعلوم لنا قطعاً بإجماع أصحابنا رضوان الله عليهم، مع تأيده بالنصوص المتظافرة حتى صار ذلك من قبيل الضروريات في مذهب الامامية. وقد استدل عليه أصحابنا بالدلائل العقلية}}<ref>بحار الأنوار، ج۱۱، ص۹۱.</ref>؛ عصمت به این معنا در شأن اهل بیت{{عم}}، به [[دلیل اجماع]] و [[روایات]] بسیار ثابت شده است، به طوری که این [[اعتقاد]] در زمره ضروریات مذهب امامیه به شمار می‌رود. علماء شیعه برای [[اثبات عصمت]]، به دلیل‌های عقلی نیز استدلال می‌کنند.

# [[شیخ حر عاملی]] نیز تأکید می‌کند که اعتقاد شیعه درباره عصمت با [[ادله نقلی]] و [[عقلی]] [[اثبات]] شده است. ایشان پس از نقل [[حدیثی]] که بیان‌گر سرزدن [[سهو]] از [[رسول خدا]]{{صل}} است، آن را حمل بر [[تقیه]] کرده است. وی در علت حمل این [[روایت]] بر تقیه می‌نویسد: {{عربی|لكثرة الأدلة العقلية والنقلية على استحالة السهو عليه مطلقا}}<ref>وسائل الشیعة، ج۸، ص۱۹۹.</ref>؛ به خاطر دلیل‌های عقلی و [[نقلی]] بسیار بر این که ارتکاب سهو در هر شرایطی از معصوم محال است. وی در کتاب التنبیه بالمعلوم نیز می‌نویسد: [[علماء]] و فقهاء [[شیعه]] در بیشتر کتاب‌های [[فقهی]] و تمام کتاب‌هایی که در اصول [[اعتقادات]] نوشته‌اند به این مطلب تصریح می‌کنند که [[سهو]] در [[عبادات]] و غیر آن به هر کیفیتی مردود است<ref>التنبیه بالمعلوم من البرهان علی تنزیه المعصوم عن السهو والنسیان، ص۱۳ – ۱۴.</ref>.