شخصیت امام حسین در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
←جایگاه امام حسین {{ع}} در قرآن
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== جایگاه امام [[حسین]] {{ع}} در قرآن== | == جایگاه امام [[حسین]] {{ع}} در قرآن== | ||
[[مسلمانان]]، در بیان هیچ موضوعی مانند [[فضایل اهل بیت]] {{عم}} و | [[مسلمانان]]، در بیان هیچ موضوعی مانند [[فضایل اهل بیت]] {{عم}} و مقام برجسته [[علمی]] و [[معنوی]] آنان و برخورداری آنها از مجموعه کمالاتی که [[خدا]] [[اراده]] فرموده بشریّت بدان‌ها آراسته گردد، تا این پایه همسو و هماهنگ نبوده‌اند. این یکدلی و [[اتفاق نظر]]، به بخشی از اصول و مبانی از جمله بیان صریح [[قرآن]] در مورد جایگاه ویژه [[اهل بیت]] {{عم}} برمی‌گردد. | ||
[[امام حسین]] {{ع}} بی‌تردید از [[اهل]] بیتی به شمار می‌آید که از پلیدی پیراسته‌اند. آن بزرگوار به صریح [[آیه مباهله]] که در [[ماجرای مباهله]] [[رسول خدا]] {{صل}} با [[مسیحیان نجران]] نازل گردید، | [[قرآن کریم]]، به صراحت اهل بیت را از هرگونه [[پلیدی]] پیراسته دانسته و آنان را همان [[نزدیکان]] [[نبیّ]] اکرم {{صل}} معرفی کرده که [[دوستی]] و محبتشان [[پاداش]] رسالتی است که [[خدای متعال]] به [[بشریت]] ارزانی داشته است. آنان نیک‌خصالانی‌اند که خالصانه از خدا [[فرمان]] بردند و از عذابش هراسیدند و به [[ترس]] و [[بیم]] خدا در [[دل]]، آراسته گشتند و [[خداوند]] نیز [[بهشت]] جاودان و [[رهایی]] از [[عذاب]] خویش را برایشان ضمانت فرمود. | ||
{{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}<ref>«بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref>. | |||
ناقلان [[حدیث]] به طرق گوناگون [[روایت]] کرده‌اند که این [[آیه شریف]] در | [[امام حسین]] {{ع}} بی‌تردید از [[اهل]] بیتی به شمار می‌آید که از پلیدی پیراسته‌اند. آن بزرگوار به صریح [[آیه مباهله]] که در [[ماجرای مباهله]] [[رسول خدا]] {{صل}} با [[مسیحیان نجران]] نازل گردید، فرزند رسول اکرم {{صل}} تلقّی می‌شود و قرآن کریم یاد این حادثه [[تاریخی]] را با پیام‌های ژرفی که در آن وجود داشت، [[جاودانه]] ساخت و فرمود: {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}<ref>«بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref>. | ||
ناقلان [[حدیث]] به طرق گوناگون [[روایت]] کرده‌اند که این [[آیه شریف]] در شأن اهل بیت {{عم}} یعنی [[رسول اکرم]] {{صل}} [[علی]]، [[فاطمه]]، [[حسن]] و حسین {{عم}} نازل گشته و منظور از کلمه {{متن قرآن|أَبْنَاءَنَا}} در این [[آیه]] بی‌تردید وجود [[مقدس]] [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} است. | |||
[[رسول خدا]] {{صل}} در این رخداد [[تاریخی]] تصریح فرموده جمعی که همراه با آنان، برای [[مباهله]] آمده بود [[برترین]] انسان‌های روی [[زمین]] و گرامی‌ترین آنها در پیشگاه خدایند. به همین دلیل [[پیامبر اکرم]] {{صل}} به اتفاق آنان مباهله انجام داد و کشیش [[نجران]] نیز به این واقعیّت [[اذعان]] نموده و گفت: «من امروز، با چهره‌هایی روبرو هستم که اگر از [[خدا]] درخواست کنند کوهی را از جا برکند، این کار را عملی خواهد ساخت»<ref>نور الابصار، ص۲۳- ۲۲؛ به تفسیر جلالین، روح البیان، کشّاف، بیضاوی، رازی و صحیح ترمزی، ج۲، ص۱۶۶؛ سنن بیهقی، ج۷، ص۶۳؛ صحیح مسلم، کتاب فضائل الصحابه؛ مسند احمد، ج۱، ص۸۵ و مصابیح السنه، ج۲، ص۲۰۱ مراجعه شود.</ref>. | [[رسول خدا]] {{صل}} در این رخداد [[تاریخی]] تصریح فرموده جمعی که همراه با آنان، برای [[مباهله]] آمده بود [[برترین]] انسان‌های روی [[زمین]] و گرامی‌ترین آنها در پیشگاه خدایند. به همین دلیل [[پیامبر اکرم]] {{صل}} به اتفاق آنان مباهله انجام داد و کشیش [[نجران]] نیز به این واقعیّت [[اذعان]] نموده و گفت: «من امروز، با چهره‌هایی روبرو هستم که اگر از [[خدا]] درخواست کنند کوهی را از جا برکند، این کار را عملی خواهد ساخت»<ref>نور الابصار، ص۲۳- ۲۲؛ به تفسیر جلالین، روح البیان، کشّاف، بیضاوی، رازی و صحیح ترمزی، ج۲، ص۱۶۶؛ سنن بیهقی، ج۷، ص۶۳؛ صحیح مسلم، کتاب فضائل الصحابه؛ مسند احمد، ج۱، ص۸۵ و مصابیح السنه، ج۲، ص۲۰۱ مراجعه شود.</ref>. | ||
[[قرآن کریم]] در مورد [[عصمت]] هیچ‌یک از [[مسلمانان]] جز پیامبر اکرم {{صل}} به | این ماجرا نیز همانند آیه [[شریف]] یاد شده بر مقام والا و جایگاه بلند و [[برتری اهل بیت]] دلالت دارد و در پیشگاه خدا و [[رسول]] او محبوب‌ترین [[آفریدگان]] به شمار می‌آیند و هیچ‌یک از جهانیان در [[فضیلت]] به پایه آنان نمی‌رسند. | ||
[[قرآن کریم]] در مورد [[عصمت]] هیچ‌یک از [[مسلمانان]] جز پیامبر اکرم {{صل}} به صراحت سخن نگفته، مگر [[اهل بیت]] که [[خداوند]] [[اراده]] فرموده آنان را از هرگونه [[پلیدی]] پیراسته گرداند<ref>چنان‌که آیه {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}} [«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳] به آن تصریح کرده است.</ref>. اگر مسلمانان در مورد داخل بودن [[همسران پیامبر]] در معنا و مفهوم آیه شریف، به [[اختلاف]] پرداخته‌اند، ولی در اینکه [[امام علی]] و [[حضرت زهرا]] و امام حسن و امام حسین {{عم}} در مقصود این آیه [[مبارک]] داخل‌اند، هیچ‌گاه اختلافی نداشته‌اند<ref>به تفسیر کبیر فخر رازی؛ تفسیر نیشابوری؛ صحیح مسلم، ج۲۰، ص۳۳؛ خصائص نسایی، ج۴؛ مسند احمد، ج۴، ص۱۰۷؛ سنن بیهقی، ج۲، ص۱۵۰؛ مشکل الآثار، ج۱، ص۳۳۴؛ مستدرک حاکم، ج۲، ص۴۱۶ و اسد الغابه، ج۵، ص۵۲۱ مراجعه شود.</ref>. | |||
از اینجا می‌توانیم به | از اینجا می‌توانیم به راز نهانی که در [[دوستی]] و [[محبّت]] [[اهل بیت]] {{ع}} و پایبندی به خط و مشی آنان وجود دارد پی ببریم و به گفته صریح [[قرآن]] عزیز، دوستی و محبّت آنها را بر دیگران ترجیح دهیم<ref>خدای متعال در سوره شورا، آیه ۳۳ خطاب به پیامبر خود می‌فرماید: {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}} «بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی جز دوستداری خویشاوندان (خود) را نمی‌خواهم» سوره شوری، آیه ۲۳؛ و در سوره سبأ آیه ۷۴ فرموده: {{متن قرآن|مَا سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ}} «هر پاداشی از شما خواسته باشم از آن خودتان باد!» سوره سبأ، آیه ۴۷.</ref>؛ زیرا [[عصمت اهل بیت]] {{عم}} به هنگام وجود جریان‌های گوناگون و خواسته‌های مختلف، [[بهترین]] دلیل بر این است که [[نجات]] و [[رهایی]]، در [[پیروی]] از این گران‌مایگان است. بنابراین، افرادی را که [[خداوند]] از [[پلیدی]]، پیراسته و در رساندن [[مردم]] به ساحل نجات راهنمای آنانند، پیروانشان نیز از غرق شدن و هلاکت، رهایی خواهند یافت. | ||
[[ابن عباس]] از [[نبیّ]] اکرم {{صل}} [[روایت]] کرده وقتی [[آیه]] {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}} دوستی در [[حق]] [[نزدیکان]] نازل شد، برخی [[مسلمانان]] مقصود آیه [[شریف]] را از نزدیکانی که اطاعتشان بر مسلمانان [[واجب]] گشته از [[رسول خدا]] {{صل}} جویا شدند | [[ابن عباس]] از [[نبیّ]] اکرم {{صل}} [[روایت]] کرده وقتی [[آیه]] {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}} دوستی در [[حق]] [[نزدیکان]] نازل شد، برخی [[مسلمانان]] مقصود آیه [[شریف]] را از نزدیکانی که اطاعتشان بر مسلمانان [[واجب]] گشته از [[رسول خدا]] {{صل}} جویا شدند حضرت در پاسخ فرمود: منظور آیه از نزدیکان، [[علی]]، [[فاطمه]] و [[فرزندان]] آنان ([[حسن]] و [[حسین]] است)<ref>تفسیر کبیر، تفسیر طبری، درّ المنثور در تفسیر مودّت.</ref>. | ||
[[قرآن کریم]] در [[سوره]] [[مبارک]] دهر که در تبیین | [[قرآن کریم]] در [[سوره]] [[مبارک]] دهر که در تبیین عظمت [[حقیقت]] درونی و [[نفسانی]] اهل بیت {{عم}} و [[اخلاص]] در [[اطاعت]] و عبادتشان، نازل گشت، به تشریح علل و اسباب این [[برتری]] و [[فضیلت]] پرداخته و می‌فرماید: | ||
{{متن قرآن|إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا * إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا * فَوَقَاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَلِكَ الْيَوْمِ وَلَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَسُرُورًا * وَجَزَاهُمْ بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَحَرِيرًا}}<ref>«(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی * بی‌گمان ما از پروردگارمان، روزی که تیره و بسیار سخت است می‌هراسیم * پس خدا آنان را از شرّ آن روز نگاه می‌دارد و به آنان شادابی و شادمانی می‌نمایاند * و به آنان برای شکیبی که ورزیده‌اند بهشت و (پوشاک) پرنیان پاداش می‌دهد» سوره انسان، آیه ۹-۱۲.</ref>. | {{متن قرآن|إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا * إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا * فَوَقَاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَلِكَ الْيَوْمِ وَلَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَسُرُورًا * وَجَزَاهُمْ بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَحَرِيرًا}}<ref>«(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی * بی‌گمان ما از پروردگارمان، روزی که تیره و بسیار سخت است می‌هراسیم * پس خدا آنان را از شرّ آن روز نگاه می‌دارد و به آنان شادابی و شادمانی می‌نمایاند * و به آنان برای شکیبی که ورزیده‌اند بهشت و (پوشاک) پرنیان پاداش می‌دهد» سوره انسان، آیه ۹-۱۲.</ref>. | ||
بنا به نقل بیشتر [[مفسّران]] و | بنا به نقل بیشتر [[مفسّران]] و محدّثان، این [[سوره]] [[مبارک]] در پی [[بیماری]] [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} در [[حق اهل بیت]] نازل شد، که [[امام علی]] {{ع}} [[نذر]] کرد به شکرانه بهبودی آن‌دو بزرگوار سه [[روز]]، [[روزه]] بگیرد. از این‌رو، اعضای [[خانواده]] پس از بهبودی [[فرزندان]]، به نحوی بایسته به نذر خود [[وفا]] کردند؛ وفایی برخوردار از زیبنده‌ترین مظاهر [[ایثار]] و [[از خودگذشتگی]] که در [[حق]] آنان این [[آیه]] نازل شد: {{متن قرآن|إِنَّ الْأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا * عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفْجِيرًا * يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا}}<ref>«نیکان از پیاله‌ای می‌نوشند که آمیخته به بوی خوش است * از چشمه‌ای که بندگان خداوند از آن می‌آشامند آن را به خواست خود روان می‌سازند * به پیمان خود وفا می‌کنند و از روزی می‌هراسند که شرّ آن همه‌گیر است» سوره انسان، آیه ۵-۷.</ref>. | ||
[[خداوند]] به پاس این ایثار و از خودگذشتگی و [[وفای به عهد]]، افزون بر [[نعمت‌های فراوان]] [[اخروی]]، [[پیشوایی]] و [[امامت]] دنیای [[مسلمانان]] را به آنان ارزانی داشته است | [[خداوند]] به پاس این ایثار و از خودگذشتگی و [[وفای به عهد]]، افزون بر [[نعمت‌های فراوان]] [[اخروی]]، [[پیشوایی]] و [[امامت]] دنیای [[مسلمانان]] را به آنان ارزانی داشته است<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۵ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۵]]، ص۲۹-۳۳.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||