امام مهدی چند غیبت داشتهاند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
امام مهدی چند غیبت داشتهاند؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۲۹
، ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۱۹بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۸: | خط ۸: | ||
| مدخل اصلی = [[مهدویت]] | | مدخل اصلی = [[مهدویت]] | ||
| موضوعات وابسته = | | موضوعات وابسته = | ||
| پاسخدهنده =[[سید جعفر موسوینسب]] | | پاسخدهنده = | ||
| پاسخدهندگان = [[سید جعفر موسوینسب]] ؛ [[بهروز محمدی]] ؛ [[نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»]] ؛ [[نویسندگان کتاب «نگین آفرینش»]] | |||
}} | }} | ||
'''امام مهدی چند غیبت داشتهاند؟''' یکی از پرسشهای مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | '''امام مهدی چند غیبت داشتهاند؟''' یکی از پرسشهای مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | ||
==عبارتهای دیگری از این پرسش== | ==عبارتهای دیگری از این پرسش== | ||
== پاسخ نخست== | == پاسخ نخست== | ||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
:::::#[[غیبت صغری]] محدود و کوتاه بود در حالی که [[غیبت کبری]] نامحدود و طولانی است. | :::::#[[غیبت صغری]] محدود و کوتاه بود در حالی که [[غیبت کبری]] نامحدود و طولانی است. | ||
:::::#در [[غیبت صغری]] اشخاصی به عنوان نایب خاص، معرفی و آنها واسطه بین مردم و [[امام مهدی|امام]] به حساب میآمدند، در حالی که در [[غیبت کبری]] نوّاب عام با ملاکهای مشخّص وجود دارند و امکان تماس با آن حضرت کمتر و محدودتر از [[غیبت صغری]] است»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۱۸۳، ۱۸۴.</ref>. | :::::#در [[غیبت صغری]] اشخاصی به عنوان نایب خاص، معرفی و آنها واسطه بین مردم و [[امام مهدی|امام]] به حساب میآمدند، در حالی که در [[غیبت کبری]] نوّاب عام با ملاکهای مشخّص وجود دارند و امکان تماس با آن حضرت کمتر و محدودتر از [[غیبت صغری]] است»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۱۸۳، ۱۸۴.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | |||
{{جمع شدن|۲. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛}} | |||
[[پرونده:1402.jpg|100px|right|بندانگشتی|]] | |||
::::::نویسندگان کتاب ''«[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]»'' در اینباره گفتهاند: | |||
::::::«رخدادها و پدیدههای اجتماعی، نیازمند مقدمه و آمادهسازی است و باید شرایط را به گونهای فراهم کرد که قابل تحمل و پذیرش عموم مردم شود. پدیده [[غیبت]] نیز در همین راستا قابل بررسی است. شیعیانی که در دوران گذشته هرگاه میخواستند [[امام]] خود را ملاقات کنند، محضر او شرفیاب شده و از وجودش بهره میبردند، اینک [[امام]] و مقتدای خود را در پس پرده [[غیبت]] میبینند. این حادثه، بدون زمینهسازی، مشکل و غیره منتظره بود؛ از این رو [[امامان]] قبلی آرام آرام، شیعیان را با این پدیده آشنا کردند. | |||
:::::*از زمان [[امام جواد]]{{ع}} به بعد به صورتهای مختلفی مانند توجه به نهاد وکالت که از زمان [[امام باقر]] و [[امام صادق]]{{عم}} شکل گرفته بود، انجام ملاقاتهای پشت پرده، برقرار کردن ارتباط از طریق نایب خاص، مسأله غایب شدن [[امام]] به شکل جدیتری مطرح شد، تا طبیعی جلوه کند. این کارها، پذیرش و قبول مسأله [[غیبت]] را بین شیعیان تقویت میکرد؛ لذا آنان دیگر با یک پدیده غریب رو به رو نمیشدند. از این رو دوران غیبت در دو مرحله صورت گرفت: | |||
:::::*'''[[غیبت صغرا]]'''؛ [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} امر هدایت و رهبری را مدت ۶۹ سال، از طریق نایبان خاص انجام میداد. این گونه اداره کردن امور، '''اولاً''' موقتی و جهت آماده سازی مردم برای [[غیبت]] کامل بود، '''ثانیاً''' برای تثبیت وجود و حقانیت [[امامت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بود و '''ثالثاً''' تعلیم مردم به رجوع به عالمان دین بود.<ref>[[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} فرمود: {{عربی|اندازه=120%|" أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم "}}؛ اما در حوادثی که پیش میآید، به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ زیرا آنان حجت من بر شمایند..»، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۸۱.</ref> | |||
:::::*بنابراین از جمله دلایل مرحله [[غیبت صغرا]] میتواند موارد زیر باشد: | |||
::::#اثبات وجود حضرت "با توجه به ولادت مخفیانه ایشان". | |||
::::#آماده شدن مردم برای ورود به [[غیبت کبرا]]. | |||
::::#تمرین برای رجوع کامل به نایبان و علما. | |||
:::::*'''[[غیبت کبرا]]؛''' بعد از پایان یافتن دوران [[غیبت صغرا]] و آمادگی مردم، به امر الهی دوران [[غیبت کبرا]] آغاز شد»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۱۳۲-۱۳۳.</ref>. | |||
{{پایان جمع شدن}} | |||
{{جمع شدن|۳. نویسندگان کتاب [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]؛}} | |||
[[پرونده:991395.jpg|بندانگشتی|100px|right|]] | |||
::::::نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفتهاند: | |||
::::::«[[غیبت]] [[امام مهدی]]{{ع}} امری لازم و ضروری بود؛ ولی از آنجا که همه اقدامهای پیشوایان ما، در راستای تقویت پایههای [[ایمان]] مردم بود و بیم آن بود که [[غیبت]] آخرین حجّت الهی، آسیبهای جدّی به دیانت مسلمین وارد آورد، دوران [[غیبت]] با برنامهریزی دقیق، آغاز شده و ادامه پیدا یافت. | |||
::::#'''زمینهسازی برای [[غیبت]]:''' یکی از اقداماتی که به آمادگی شیعیان برای دوره [[غیبت]]، بسیار کمک کرد، این بود که سالها پیش از ولادت [[امام مهدی|امام دوازدهم]]{{ع}} سخن از [[غیبت]] آن بزرگوار و ضرورت آن، در گفتار [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} مطرح شد. این اقدام سبب آشنایی شیعیان با پدیده [[غیبت]] و لزوم آن و نیز چگونگی حوادث و فتنههای [[غیبت]] شد، تا به سبب [[غیبت]] امام {{ع}} به انحراف نگرایند. اقدام دیگر که برای زمینهسازی [[غیبت]] مفید بود، شیوۀ ارتباط [[امام هادی]] و [[امام عسکری]]{{عم}} با شیعیان بود که در قالبی جدید و شکل محدودتری انجام گرفت. آن دو [[امام]] بزرگوار در آستانه [[غیبت]]، به پیروان مکتب [[اهل بیت]]{{عم}} آموختند که در بسیاری از نیازهای مادی و معنوی، مجبور به شرفیابی به محضر [[امام]] حاضر و ظاهر نیستند؛ بلکه میتوانند با مراجعه به وکلای [[امامان]]{{عم}} به وظایف خود عمل کنند. این در زمانی بود که "نهاد وکالت" به وسیله [[امامان]] تأسیس شده و در میان شیعیان، شناخته شده بود و شیعیان به این سازمان اعتماد کافی داشتند. اقدام سوّم، دو مرحلهای شدن [[غیبت]] بود. در مرحله نخست گرچه [[امام مهدی]]{{ع}} غایب بود، رابطه [[امام]] و امت به کلّی قطع نشد؛ بلکه شیعیان به وسیلۀ "نایبان خاص" با امام خود ارتباط داشتند. این دوره، آمادگی بیشتری برای [[غیبت]] کلّی و نهایی امام، ایجاد میکرد؛ زیرا شیعیان دانستند که در [[غیبت کبرا]] نیز سرگشته و حیران نخواهند بود؛ بلکه عالمان [[دین]] و فقیهان امت، به عنوان نایبان عامّ حضرت در میان آنها و پاسخگوی نیازهای آنها خواهند بود. | |||
::::#'''[[غیبت]] کوتاه مدت:''' با شهادت [[امام عسکری]]{{ع}} در سال ۲۶۰ ق، دوران [[امامت]] [[امام مهدی|امام دوازدهم]]{{ع}} آغاز شد. از همین زمان، [[غیبت]] کوتاه مدّت آن گرامی که به "[[غیبت صغرا]]" معروف است، شروع شد و تا سال ۳۲۹ ق (نزدیک به هفتاد سال) ادامه یافت. مهمترین ویژگی دوره [[غیبت صغرا]] آن است که مردم از طریق نایبان خاصّ با [[امام مهدی]]{{ع}} در ارتباط بودند و به وسیله آنها پیامهای آن حضرت را دریافت میکردند و پاسخ سؤالات خود را میگرفتند.<ref>متن نامهها –که به توقیعات مشهور است- در کتابهای علمای شیعه موجود است؛ از جمله: بحار الانوار، ج ۵۳، باب ۳۱، ص ۱۵۰ – ۱۹۷.</ref> گاهی نیز به واسطه نایبان [[امام]]، توفیق شرفیابی به حضور [[امام]] خویش را مییافتند. نایبان خاص [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} که همگی از علما و بزرگان [[شیعه]] و برگزیدگان آن حضرت بودند، چهار تن هستند که به ترتیب دوره نیابت خود، عبارتند از: | |||
::::##[[عثمان بن سعید عمری]]؛ وی از آغاز [[غیبت امام]]، عهدهدار نیابت آن حضرت شد و در سال ۲۶۷ ق درگذشت. او وکیل [[امام هادی]] و [[امام عسکری]]{{عم}} نیز بوده است. | |||
::::##[[محمد بن عثمان عمری]]؛ او فرزند نایب اوّل است که پس از درگذشت پدر به مقام نیابت رسید و در سال ۳۰۵ ق وفات کرد. | |||
::::##[[حسین بن روح نوبختی]]؛ او پس از ۲۱ سال نیابت، در سال ۳۲۶ ق بدرورد حیات گفت. | |||
::::##[[علی بن محمد سمری]]؛ وی در سال ۳۲۹ ق از دنیا رفت و با مرگ او دوران [[غیبت صغرا]] پایان گرفت. نایبان خاص همگی توسط [[امام عکسری]]{{ع}} و [[امام مهدی]]{{ع}} انتخاب گردیده، به مردم معرفی میشدند. [[شیخ طوسی]] در کتاب الغیبه خود روایت کرده است که روزی چهل نفر از شیعیان همراه [[عثمان بن سعید]] (نایب اول) به حضور [[امام عسکری]]{{ع}} رسیدند. [[امام]]{{ع}}، فرزند خود را به آنها نشان داد و فرمود: "پس از من، این فرزند [[امام]] شماست. از او اطاعت کنید... بدانید که پس از امروز او را نخواهید دید، تا عمر او به کمال برسد. پس در [[غیبت]] او آنچه [[عثمان بن سعید]] میگوید، بپذیرید و از او فرمان برید که او جانشین [[امام]] شماست و کارها به دست اوست.<ref>غیبت طوسی، ح ۳۱۹، ص ۳۵۷.</ref> در روایتی دیگر [[امام عسکری]]{{ع}} به نیابت [[محمد بن عثمان]] (نایب دوم) از [[امام مهدی]]{{ع}} نیز تصریح فرموده است.<ref>غیبت طوسی، فصل ۶، ح ۳۱۷، ص ۳۵۵.</ref> اینها مربوط به دوران [[غیبت]] [[امام مهدی]]{{ع}} بود و در طول [[غیبت صغرا]] نیز هر یک از نایبان، پیش از مرگ خود، نائب بعدی را که از سوی [[امام مهدی]]{{ع}} انتخاب شده بود، به مردم معرفی میکردند. این مردان بزرگ به سبب برخورداری از صفات و ویژگیهایی، برای نیابت خاص [[امام مهدی|ولی عصر]]{{ع}} شایستگی یافتند. امانتداری، پاکدامنی، عدالت در گفتار، رازداری و پنهان کاری و پوشاندنِ اسرار [[اهل بیت]] در شرایط ویژه [[غیبت]] از خصوصیات مهم آنها بود. ایشان مورد اعتماد و اطمینان [[امام]] و پرورش یافتگان مکتب خاندان پاک [[پیامبر]] بودند. در کنار همه این صفات زیبا، آنان از توان مدیریت و رهبری شیعیان برخوردار بودند و با فهم و آگاهی کامل و درک حسّاسیت زمان و بهرهگیری از امکانات موجود، جامعه [[شیعه]] را در صراط مستقیم الهی هدایت کردند و آنان را از گذرگاه [[غیبت صغرا]] به سلامت عبور دادند. مطالعه دقیق دروه [[غیبت صغرا]] و نقش مهم نوّاب اربعه در ایجاد ارتباط بین امت و [[امام]] به خوبی اهمیت این دوره از حیات [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} را نشان میدهد. وجود این ارتباطهاو نیز راه یافتن برخی از شیعیان به محضر [[امام]] خویش در طول دوران [[غیبت صغرا]] تأثیر فراوانی در اثبات ولادت [[امام مهدی|امام دوازدهم]] و آخرین حجّت پروردگار داشت. این دستاورد مهم، درست در زمانی بود که دشمنان میکوشیدند تا شیعیان را در برابر تولّد فرزندی برای [[امام عسکری]]{{ع}} دچار شک و تردید کنند. | |||
::::#'''[[غیبت]] بلند مدّت:''' در آخرین روزهای عمر نایب چهارم [[امام مهدی]]{{ع}} در نامهای خطاب به او چنین نگاشت: "بسم الله الرحمن الرحیم. ای [[علی بن محمد سمری]]! خداوند در مصیبت وفات تو، به برادران دینیات، پاداش بزرگ و کرامت فرماید؛ چرا که تو تا شش روز دیگر به سرای باقی خواهی رفت. به کارهایت رسیدگی کن و درباره جانشین پس از خود به کسی وصیت مکن؛ زیرا دوره [[غیبت]] کامل و طولانی فرا رسیده است. از این پس ظهوری برای من نخواهد بود، مگر پس از فرمان الهی و آن پس از گذشت مدتی دراز خواهد بود که دلها را سختی و قساوت فراگیرد و زمین از ظلم و ستم پر شود...".<ref>یبت طوسی، فصل ۶، ح ۳۶۵، ص ۳۹۵.</ref> بنابراین با وفات آخرین نایب خاص [[امام مهدی|امام دوازدهم]] در سال ۳۲۹ ق دوره [[غیبت]] طولانی که به "[[غیبت کبرا]]" معروف است، آغاز شد. این دوران، همچنان ادامه دارد تا روزی که به خواست خداوند، ابرهای غیبت، کنار رود و جهان از پرتو مستقیم خورشید فروزان ولایت، بهره مند شود. | |||
:::::*همان گونه که گذشت، در دوره [[غیبت صغرا]]، شیعیان به وسیله نایبان خاص با [[امام]] خود رابطه داشتند و با تکالیف الهی خود آشنا میشدند؛ ولی در دوران [[غیبت کبرا]] این نوع ارتباط قطع شده، مردم مؤمن برای شناخت وظایف دینی خود تنها به نایبان عام آن حضرت که همان عالمان دینی وارسته و مراجع بزرگ تقلید هستند، مراجعه میکنند. این جریان، مسیر روشنی است که [[امام مهدی]]{{ع}} خود در نامهای به یکی از چهرههای مورد اعتماد [[شیعه]]، ترسیم فرمود. در فرازی از این نامه که توسّط دومین نایب خاص [[امام]] ابلاغ شد، چنین آمده است: "و اما در مورد رویدادهایی که در آینده رخ خواهد داد به راویان حدیث ما فقها رجوع کنید؛ زیرا آنها حجّت من بر شما هستند و من حجّت خدا بر آنان هستم...".<ref>{{عربی|اندازه=120%|" وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم"}}؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۵، ح ۳، ص۲۳۶.</ref> [[امام هادی]]{{ع}} در بیان نقش علمای دینی در زمان [[غیبت]] فرمود: "اگر نبودند عالمانی که پس از [[غیبت]] امام مهدی {{ع}} مردم را به سوی آن حضرت بخوانند و آنها را به سوی امامشان هدایت کنند و با حجتها و دلیل های محکم الهی از دین او که دین خداست حمایت کنند و اگر نبودند آن عالمان هوشیار که بندگان خدا را از دامهای شیطان و شیطان صفتان و از دشمنیهای دشمنان [[اهل بیت]] نجات دهند، هیچ کس نمیداند، مگر اینکه از دین خدا بیرون میرفت؛ ولی ایشان هستند که سررشته دلها و افکار و عقاید شیعیان را با استواری در دست دارند؛ آنچنان که کشتی بان، سکّان کِشتی را به دست میگیرد. آن عالمان، برترین بندگان نزد خداوند متعال هستند <ref>احتجاج، ج ۱، ح ۱۱، ص ۱۵.</ref>»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۱، ص ۱۰۱ - ۱۰۵.</ref>. | |||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
خط ۵۸: | خط ۸۴: | ||
[[رده:پرسشهای مهدویت]] | [[رده:پرسشهای مهدویت]] | ||
[[رده:پرسشهای مهدویت]] | [[رده:پرسشهای مهدویت]] | ||
[[رده:( | [[رده:(اث): پرسشهایی با ۴ پاسخ]] | ||
[[رده:( | [[رده:(اث): پرسشهای مهدویت با ۴ پاسخ]] |