چه ویژگی‌های برای دجال شمرده‌ شده است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«پیش از بررسی ویژگی‌هایی که در روایات برای [[دجال]] برشمرده شده است، لازم است یادآور شویم که در منابع روایی [[شیعه]] بر خلاف منابع [[اهل سنت]]، کمتر به موضوع [[دجال]] پرداخته شده است تا آنجا که در کتاب‌هایی مانند الکافی ثقة الاسلام کلینی، کتاب الغیبه [[نعمانی]] و الإرشاد [[شیخ مفید]] که در آنها روایات فراوانی در مورد نشانه‌های [[ظهور]] نقل شده، حتی یک روایت هم درباره [[دجال]] نیامده است و مجموع روایاتی که در کمال الدین و تمام النعمة [[شیخ صدوق]] و کتاب الغیبه [[شیخ طوسی]] در این باره نقل شده است، به ده مورد هم نمی‌رسد. افزون بر این، بیشتر روایت‌هایی که از طریق [[اهل سنت]] درباره [[دجال]] و ویژگی‌های او نقل شده گرفتار ضعف سند یا افسانه‌پردازی و بیان مطالب عجیب و غریب و دور از ذهن است. با توجه به مطالب یادشده، برخی از نویسندگان معاصر، در اصل وجود دجال یا ویژگی‌های او تردید کرده و در نهایت معتقد به رمزی و کنایه‌ای بودن ویژگی‌های [[دجال]] و انطباق نداشتن این ویژگی‌ها بر شخص یا موجود معین و مشخص شده‌اند.

:::::*[[سید محمد صدر]]، پس از آنکه دوازده ویژگی [[دجال]] را با استفاده از روایات بر می‌شمارد، در بررسی این ویژگی‌ها می‌نویسد: بی‌تردید اگر از مفاهیم رمزی و کنایی این عبارات صرف نظر کنیم هیچ یک از آنها را نمی‌توانیم بپذیریم و نمی‌شود آنها را صحیح دانست؛ زیرا از نظر ضوابط سندی اکثر آنها اخبار واحدی می‌باشند که قابل اعتماد نیستند و اگر از ضوابط سندی نیز صرف نظر کنیم می‌بینیم که در این روایات مطالبی اعجازآمیز به [[دجال]] نسبت داده شده است، با اینکه وی شخصی کافر و سرکش و طاغی است و قبلا گفتیم که صدور [[معجزه]] از یک شخص کافر ممکن نیست... . با وجود این نقاط ضعف، امر از دو حال خارج نیست. یا باید تمامی این اخبار را مردود بدانیم با اینکه بر یک معنای رمزی و کنایی برخلاف معنای ظاهری حمل کنیم و روشن است که حمل بر معنای رمزی از کنار گذاشتن و مردود دانستن بهتر است<ref>سید محمد صدر، تاریخ غیبت کبری، ترجمه: سید حسن افتخارزاده، چاپ دوم: تهران، نیک معارف، ۱۳۸۲، صص ۶۴۲ و ۶۴۳.</ref>.  

:::::*نویسنده کتاب یوم الخلاص (روزگار رهایی) نیز پیش از بررسی روایات مربوط به [[دجال]]، می‌نویسد: نگارنده در مورد [[دجال]] به نتیجه قطعی نرسیده است؛ زیرا روایاتی که در مورد [[دجال]] نقل شده، غالباً مورد اعتماد نیستند و در ضمن آنها مطالبی هست که یقیناً جعلی هستند و متن آنها گواه است بر اینکه سخن [[معصوم]] نیست. در این حدیث‌ها ذوق و قریحه جاعلین اثر گذاشته، طبق سلیقه و ذوق آنها جعل شده است و آنچه از [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]] {{صل}} نقل شده در میان احادیث جعلی دستگاه خلافت گم شده است و تشخیص آنها بسیار دشوار می‌نماید<ref>کامل سلیمان، روزگار رهایی (یوم الخلاص)، ترجمه: علی اکبر مهدی پور، چاپ سوم: تهران آفاق، ۱۳۷۶، ج ۲، ص ۱۱۴۳.</ref>.

:::::*پس از این مقدمه به بررسی مهم‌ترین ویژگی‌های ظاهری و رفتاری [[دجال]] می‌پردازیم. براساس روایات، کافر بودن، ادعای پروردگاری کردن، درنوردیدن سراسر جهان، عمر طولانی داشتن، یک چشم بودن و... از مهم‌ترین ویژگی‌های [[دجال]] است. برای روشن‌تر شدن این ویژگی‌ها، چند روایت را که در این زمینه وارد شده است، بررسی می‌کنیم. در یکی از احادیث نبوی، [[دجال]] این‌گونه توصیف شده است: من درباره [[دجال]] با شما سخن گفتم و بیم آن دارم که شما آن را درک نکنید. [[دجال]] مردی کوتاه قد با پاهایی فاصله‌دار و مویی پیچان (مجعد) است، یک چشم بیشتر ندارد و چشم دیگر او به طور کلی محو شده و هیچ برآمدگی و فرو رفتگی از آنان باقی نمانده است. اگر امر او بر شما مشتبه می‌شود بدانید که پروردگار شما یک چشم نیست و شما هرگز پروردگار خود را نمی‌بینید تا اینکه از دنیا بروید<ref>الفتن، ج ۲، ص ۵۱۹، ح ۱۴۵۴.</ref>. در این باره همچنین از [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]] {{صل}} نقل شده است که فرمود: [[دجال]] کسی است که چشم چپ او نابیناست و در میان پیشانی او نوشته شده است: کافر. بر چشم او ناخنکی<ref>"ناخنک" یک ضایعه گوشتی مثلثی شکل است که از سفیدی چشم "ملتحمه" روی سیاهی چشم قرنیه" کشیده می‌شود. این ضایعه در طرف بینی است (ر.ک: http : / / daneshnameh . roshd . ir</ref> بزرگ است<ref>همان، ح ۱۴۵۵.</ref>.