قاعدین: تفاوت میان نسخه‌ها

*چنین گروه‌هایی هم در زمان [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} وجود داشتند که به بهانه‌های مختلف از حضور در جهاد تخلّف می‌کردند، هم در زمان [[امام علی|امیر المؤمنین]]، که او را در نبرد با باطل، یاری نمی‌کردند. قرآن، قاعدین را در مقابل مجاهدین قرار می‌دهد و پیکارگران مجاهد را بر آنان برتر می‌شمارد: {{عربی| {{متن قرآن|وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا}}﴾}}<ref>نساء، آیه ۹۵</ref> گاهی هم از آنان با عنوان "خوالف" یاد می‌کند، یا "مخلّفون". البته خوالف، بیشتر صاحبان عذرند. قاعدین، [[امام علی|علی]]{{ع}} را در [[جنگ جمل]] و [[صفین]] یاری نکردند و به بهانۀ فتنه و شبهه، خود را از صحنه کنار کشیدند. کسانی همچون سعد بن ابی وقاص، عبد اللّه بن عمر، ابو موسی اشعری، اسامة بن زید، زید بن ثابت از سران این گروه بودند که حتی با [[امام علی|علی]]{{ع}} حاضر به [[بیعت]] هم نمی‌شدند.<ref>دربارۀ قاعدین، از جمله ر. ک: «دانشنامۀ امام علی» ، ج ۹ ص ۹</ref> قعود آنان از نبرد در رکاب [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}}، ضربه‌ای از پشت بر اردوی حق بود. در جنگ صفین نیز قاعدین به اسم بی‌طرفی خود را از یاری حق کنار کشیدند. کار آنان بر افراد دیگر هم اثر منفی و سست‌کننده می‌گذاشت و گلایه‌های فراوان حضرت که در خطبه‌های [[نهج البلاغه]] آمده است، ناظر به اینگونه روحیّات است. پس از جنگ [[امام]] با [[خوارج]] نهروان که حضرت می‌خواست مبارزه با معاویه را ادامه دهد، باز هم موضع انفعالی آنان آزاردهندۀ [[امام علی|علی]]{{ع}} بود. قضاوت حضرت امیر دربارۀ آنان که به اصطلاح می‌خواستند وارد فتنه نشوند و در برادرکشی! شرکت نکنند، چنین بود که ایشان، هرچند باطل را یاری نکردند، ولی با کنار کشیدن خود، حق را تنها گذاشتند و ضعیف ساختند: {{عربی|خذلوا الحقّ و لم ینصروا الباطل}}.<ref>نهج البلاغه، صبحی صالح، حکمت ۱۸</ref> ابو موسی که والی کوفه بود، از سران قاعدین بود و مردم را به نشستن در خانه دعوت می‌کرد و با موقعیّتی که در کوفه داشت، سخنان و مواضع تخریبی او در جلوگیری از عزیمت مردم به جبهه مؤثر بود. [[امام]] در آستانۀ نبرد نامه‌ای به او نوشت، او نامۀ امام را هم پاره کرد. حضرت نامۀ دیگری نوشت و با چند نفر فرستاد، باز هم کارشکنی کرد و به اسم "فتنه" و اینکه [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] فرموده است در فتنه‌ها در خانه بنشینید و شمشیرها را غلاف کنید، مردم را از یاری [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} بازمی‌داشت. در نهایت [[امام علی|علی]]{{ع}} [[مالک اشتر]] را به کوفه اعزام کرد و او توانست تبلیغات قاعدانۀ ابو موسی را خنثی سازد و سپاهی برای یاری [[امام]] از کوفه بسیج کند.<ref>شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۱۴ ص ۱۰ تا ۲۱</ref> موضع قعود به جای قیام و خانه‌نشینی به جای شرکت در جبهه و جهاد، بخصوص از سوی چهره‌های سرشناس و خواصّ، مردم را دچار ذهنیّت می‌کند و موجب ترک نصرت حق و تقویت باطل است و چنین موضع و عملکردی با شیعه‌گری ناسازگار است، هرچند به بهانه و با عنوان پرهیز از وقوع در فتنه باشد."فتنه جایی است که حق با باطل/جور با عدل و خدا با طاغوت/گردد آمیخته آنگونه که هرگز نتوان بازشناخت/لیک در صحنۀ پیکار امام/با ستم‌پیشه و پیمان‌شکن و فاسق خارج از دین<ref>یعنی قاسطین و ناکثین و مارقین</ref>/حق چنان روشن و بی‌ابهام است/همچو خورشید به پیشانی روز/در چنین کورۀ افروخته از ظلمت و نور/نور آزادگی و ظلمت ظلم/خائن آن است که خود را به کناری بکشد/نشتابد به سوی نصرت حق، جبهۀ نور/چونکه در صحنۀ درگیری حق با باطل/بی‌طرف بودن در جمع تماشاچی‌ها/خود گناهی است عظیم...<ref>برگ‌وبار، ص ۲۵۸</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص:۴۷۸.</ref>.