دابة الارض چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوی‌نسب]]]]

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::از [[ظاهر]] این [[آیه]] شریفه می‌توان فهمید [[خداوند]] زمانی موجودی را به صورت غیر عادی [[ظاهر]] می‌کند که با [[مردم]] سخن می‌گوید؛ و این حادثه به [[اعتقاد]] برخی از [[مفسران]] علامت و شرط تحقق [[قیامت]] است که قبل از آن رخ می‌دهد<ref>ر.ک: فضل بن حسن، طبرسى، مجمع البیان،(بیروت: دار المعرفه، بى‌‌‌نوبت چاپ و بى‌‌‌تا)، ج ۷- ۸، ص ۳۶۵، آیت اللّه ناصر مکارم شیرازى و دیگران، تفسیر نمونه،(تهران: دار الکتب الاسلامیه، بى‌‌‌نوبت چاپ، ۱۳۶۲)، ج ۱۵، ص ۵۴۷، فخر رازى، التفسیر الکبیر،(بیروت: دار احیاء، التراث العربى، ج سوم، بى‌‌‌تا) ج ۲۴، ص ۲۱۷.</ref>.

::::::در [[حقیقت]] "[[دابة الارض]]" و [[اوصاف]] آن [[روایات]] مختلف و متعارفی وجود دارد که می‌توان آنها را به دو دسته کلی تقسیم کرد<ref>ر.ک: آیت اللّه ناصر مکارم شیرازى، پیشین، ص ۵۵۲.</ref>:

:::::#[[ابی زبیر]] در توصیف آن وارد شده است: "سرش سر گاو، چشمش چشم خوک، گوشش گوش فیل، شاخش شاخ گوزن، گردنش گردن کبوتر، سینه‌اش سینه شتر، رنگش رنگ ببر، عقبش گربه، دمش دم قوچ و دست و پایش دست و پای شتر است که فاصله مفصل‌های آن [[دوازده]] ذراع ([[حدود]] ۶ متر) می‌باشد..."<ref>عبد الرحمن، سیوطى، پیشین، ص ۱۱۷.</ref> برخی از [[مفسران]] [[سنی]] با ملاحظه این قبیل [[روایات]] [[دابة الارض]] را حیوانی بزرگ و چهار دست و پا دانسته‌اند<ref>ر.ک: سید محمود، آلوسى، پیشین، ص ۲۱.</ref> ولی این [[روایات]] به قدری مخدوش‌اند که حتی بعضی از [[مفسران]] [[اهل سنت]] مانند [[فخر رازی]] و [[سید قطب]] آنها را غیر قابل اعتنا دانسته‌اند<ref>ر.ک: رازى: پیشین، ص ۲۱۸، سید قطب، فى ظلال القرآن،(بیروت: دار الشروق، چاپ دهم، ۱۴۰۱ ه.ق) ج ۵، ص ۲۶۶۷.</ref>.

::::::شواهدی نظر اول را رد و نظر دوم را اثبات می‌کند:

:::::#طبق [[روایات]] متعدد و مشترک بین [[شیعه]] و [[سنی]] [[دابة الارض]] موجودی مقدس است که از جای مقدسی "کوه صفا یا بین صفا و مروه" خارج می‌شود و همراه خود عصای [[حضرت موسی|موسی]] {{ع}} و انگشتر [[حضرت سلیمان|سلیمان]] را دارد و با زدن مهر بر چهره [[انسان‌ها]] [[مؤمنان]] (پاکان) و [[کافران]] (ناپاکان) را به‌‌‌طور واضحی از هم جدا می‌کند<ref>از منابع سنّى‌ها ر.ک: عبد الرحمن، سیوطى، پیشین، ص ۱۱۵- ۱۱۶، فخر رازى، پیشین، ص ۲۱۸، محمود بن عمر، زمخشرى، پیشین، ص ۳۸۴- ۳۸۵. سید محمود آلوسى، پیشین، ص ۱۹، از منابع شیعیان، ر.ک: فضل بن حسن، طبرسى، پیشین، ص ۳۶۶، جمعة العروسى الحویزى، پیشین، ص ۹۶- ۹۷.</ref>. و معلوم است که آن عصا و انگشتر اگر در دست کم‌تر از [[حضرت موسی|موسی]] {{ع}} و [[حضرت سلیمان|سلیمان]] {{ع}} باشد غیر از چوب و سنگ چیز دیگری نیست و خاصیتشان در اثر [[اراده]] ملکوتی و [[نفس]] قدسی آن‌ها بروز می‌کند؛ و از این‌که این موجود شریف هر دو را یک‌‌‌جا در دست دارد نشانه [[برتری]] او از آن دو بزرگوار است و معنی ندارد که حیوان باشد. و همچنین جداسازی [[مؤمن]] از [[کافر]] با زدن مهر توسط حیوان، گرچه با تحقیر [[کافر]] تناسبی دارد ولی با احترام به [[مؤمن]] منافات دارد بلکه موجب ذلت و وحشت است. بنابراین، باید توسط انسانی [[برتر]] از بقیه یعنی [[امام علی|امیر مؤمنان]] {{ع}} این [[کار]] صورت گیرد تا باعث [[عزت]] و افتخار آنها گردد<ref>ر.ک: ولى اللّه، تقى‌پورفر، پیشین.</ref>. چنان‌‌‌که در [[دنیا]] هم مدال و سند افتخار، همیشه توسط افرادی که [[مقام]] ظاهری بالاتری دارند اعطا می‌شود. و [[خدا]] هم [[کار]] جداسازی [[پاک]] ([[مؤمن]]) از ناپاک ([[کافر]]) را در [[شأن]] [[پیامبران]] می‌داند. و چون [[امام علی|علی]] {{ع}} طبق [[آیه مباهله]] (۶۱ آل [[عمران]])، [[نفس]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} است<ref>ر.ک: فضل بن حسن، طبرسى، پیشین، ج ۱- ۲، ص ۷۶۴، علامه سید محمد حسین طباطبایى، پیشین، ج ۳، ص ۲۳۰، آیت اللّه ناصر مکارم شیرازى، پیشین، ج ۲، ص ۴۴۱.</ref> این [[کار]] را می‌کند.

:::::#خود [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} فرموده‌اند: {{عربی|"أَنَا دَابَّةُ الْأَرْضِ"}}<ref>سید هاشم، حسین بحرانى، پیشین، ص ۲۲۹.</ref> من [[دابة الارض]] هستم و [[اصحاب]] [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} نیز [[دابة الارض]] را [[امام علی|علی]] {{ع}} می‌دانستند چنان که روزی شخصی از [[عمار بن یاسر]] معنی آن را پرسید و عمار سوگند یاد کرد قبل از اینکه [[دابة الارض]] را به او نشان دهد ننشیند، نخورد و نیاشامد پس هر دو به خدمت [[امام علی|علی]] {{ع}} آمدند؛ در حالی‌‌‌که حضرت مشغول خوردن چیزی بود، عمار هم با [[دعوت]] حضرت نشست و مشغول غذا خوردن شد و وقتی آن مرد با تعجب از شکستن سوگند توسط عمار پرسید پاسخ داد: اگر می‌فهمیدی [[دابة الارض]] را نشانت دادم<ref>ر.ک: جمعه، العروسى الحویزى، پیشین، ص ۹۸، سید هاشم، حسینى بحرانى، پیشین، ص ۲۲۸- ۲۲۹، فضل بن حسین، طبرسى، پیشین، ج ۷- ۸، ص ۳۶۶، آیت اللّه ناصر مکارم شیرازى، پیشین، ج ۱۵، ص ۵۵۲- ۵۵۳.</ref>.

==پاسخ‌های دیگر==

[[پرونده:11562.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[حبیب‌الله طاهری]]]]

حجت الاسلام و المسلمین دکتر [[حبیب‌الله طاهری]] در کتاب ''«[[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]»'' در این‌باره گفته‌است:

:::::دوم اینکه بر اساس [[روایات]] بسیاری که در [[تفسیر]] این [[آیه]] وارد شده گفته شده است که منظور از [[دابة الارض]] [[انسان]] فوق‌العاده‌ای است که متحرک و جنبنده و فعال است ویکی از کارهای اصلیش جدا ساختن صنوف [[مسلمین]] و منافقین و علامت‌گذاری آنهاست و در پاره‌ای ازروایات آمده که [[عصای موسی]] و [[انگشتر سلیمان]] با اوست و می‌دانیم که [[عصای موسی]] رمز [[قدرت]] و [[اعجاز]] و [[خاتم سلیمان]] رمز [[حکومت]] و سلطه الهی است، به این ترتیب، او یک [[انسان]] قدرتمند و افشاگر است. در حدیثی از حذیفه از [[پیامبر]]{{صل}} در توصیف "[[دابة الارض]]" چنین آمده است: "او به قدری نیرومند است که هیچ کس به او نمی‌رسد و کسی از دست او نمی‌تواند فرار کند. در پیشانی [[مؤمن]] علامت می‌گذارد و می‌نویسد [[مؤمن]]، و در پیشانی [[کافر]] علامت می‌گذارد و می‌نویسد [[کافر]]، با او [[عصای موسی]] و [[انگشتر سلیمان]] است"<ref> مجمع البیان، ذیل آیه ۸۲ سوره نمل. </ref>.

:::::بنابراین، همچنان در [[روایات]] متعددی وارد شده ، منظور از [[دابة الارض]] که در آستانه رستاخیز [[ظاهر]] می‌شود، حضرت [[امام علی|امیرامؤمنین]]{{ع}} است که [[رجعت]] او همان خروجی است که در [[آیه]] فوق به آن اشاره شده است »<ref>[[حبیب‌الله طاهری|طاهری، حبیب‌الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص: ۳۴۹.</ref>.

::::::آنچه این اتفاق را نزد [[شیعه]] مهم ساخته، روایاتی است که از "[[خروج دابة الارض]]" به عنوان [[رجعت]] [[امام علی|امیر مؤمنان علی]]{{ع}} یاد کرده است.

::::::[[امام باقر]]{{ع}} فرمود: [[امام علی]]{{ع}} پس از [[ذکر]] [[اوصاف]] خود، فرمود: "... من، همان جنبنده‌‏ای هستم که با [[مردم]] سخن می‌‏گوید .... "<ref> {{عربی|" إِنِّي ... الدَّابَّةُ الَّتِي‏ تُكَلِّمُ‏ النَّاسَ‏ ‏‏"}}، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۱۹۸، ح ۳</ref>

::::::درباره تطبیق این کلمه، بنای [[قرآن]] بر اجمال و ابهام بوده و تنها وصفی که برای آن [[ذکر]] کرده این است که با [[مردم]] سخن می‌‏گوید و افراد بی‏‌ایمان را اجمالا مشخص می‏‌کند؛ ولی در [[روایات]] اسلامی و سخنان [[مفسران]]، بحث‏‌های فراوانی در این زمینه دیده می‌‏شود. در یک جمع‏‌بندی می‏‌توان آن را در دو [[تفسیر]] خلاصه کرد:  

:::::#گروهی، آن را یک موجود جاندار و جنبنده غیر عادی از غیر جنس [[انسان]]، با شکل عجیب دانسته‏‌اند و برای آن عجایبی [[نقل]] کرده‏‌اند که شبیه خارق عادات و [[معجزه]] [[انبیا]] است. این جنبنده در [[آخر الزمان]] [[ظاهر]] می‏شود و از [[کفر]] و [[ایمان]] سخن می‏‌گوید و [[منافقان]] را رسوا می‏سازد و بر آن‏ها علامت می‏‌نهد.

:::::#جمعی دیگر به [[پیروی]] از [[روایات]] پرشماری که در این زمینه وارد شده، او را یک [[انسان]] می‏‌دانند؛ یک [[انسان]] فوق العاده، یک [[انسان]] متحرک و جنبنده و فعال که یکی از کارهای اصلی‌‏اش جدا ساختن صفوف [[مسلمین]] از کفار و [[منافقان]] و علامت‏گذاری آنان است. حتی از بعضی [[روایات]] استفاده می‌‏شود که [[عصای موسی]] و [[خاتم سلیمان]]، با او است. می‌‏دانیم [[عصای موسی]]، رمز [[قدرت]] و [[اعجاز]]، و [[خاتم سلیمان]] رمز [[حکومت]] و سلطه الهی است؛ بنابراین او یک [[انسان]] قدرتمند و افشاگر است.

{{پایان جمع شدن}}

[[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونه‌ای]]]]

::::::آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::در حدیثی آمده که در روزِ سوم ورود [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} به [[بیت المقدس]]، [[دابة الارض]] خارج می‌شود<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۵؛ الزام الناصب، ص ۱۷۷ و ۱۸۰.</ref>.  

::::::از نظر [[روایات]] [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] هیچ تردیدی نیست که منظور از {{عربی|"دَابَّةُ الْأَرْضِ"}} [[رجعت]] وجود مقدّس [[امام علی|حضرت علی بن ابی طالب]] {{ع}} می‌باشد که [[احادیث]] فراوانی در این زمینه به دست ما رسیده است که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم: [[امام باقر]] {{ع}} از [[حضرت علی]] {{ع}} [[نقل]] می‌کنند که فرمود: "من تقسیم‌کننده [[بهشت]] و دوزخم، کسی وارد آن‌ها نمی‌شود جز براساس تقسیم من. من فاروق اکبرم. من پیشوای آیندگانم. من گزارشگر گذشتگانم. جز [[رسول اکرم]] {{صل}} کسی بر من پیشی نمی‌گیرد. او و من در یک [[صراط‍‌]] هستیم، جز این‌که این صراط‍‌ به نام اوست. به من شش [[فضیلت]] داده شد: