پرش به محتوا

علم غیب امام از منظر نقل و عقل (پایان‌نامه): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'می شود' به 'می‌شود'
جز (ربات: جایگزینی ردهٔ پایان‌نامه‌شناسی جامع امامت و ولایت با پایان‌نامه)
جز (جایگزینی متن - 'می شود' به 'می‌شود')
خط ۲۵: خط ۲۵:
* این رساله پژوهشی پیرامون [[علم غیب]] [[پیامبران]] و [[امامان]]{{عم}} از منظر عقل و روایات می‌باشد.
* این رساله پژوهشی پیرامون [[علم غیب]] [[پیامبران]] و [[امامان]]{{عم}} از منظر عقل و روایات می‌باشد.
* پژوهشگر این  پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «مساله [[علم امام]](ع) به طور اجمالی مورد اتفاق همه علمای [[شیعه]] می‌باشد و به قول مخالف در این باره دست نیافتیم، زیرا از طرفی ادله نقلی دلیل قطعی بر وقوع آن می‌باشد و تعارض ظاهری میان ادله، خللی بر مدعا وارد نکرده و قابل جمع است و عمده‌ترین طریق جمع آن است که [[علم غیب]] ذاتی و استقلالی در انحصار خداوند است، اما بندگان برگزیده الهی به تعلیم او و بالعرض، از غیب مطلع‌اند. از طرف دیگر عقل آن را ممکن می‌داند و ما بر اساس مبانی فلسفه موجود در [[حکمت مشاء]] و [[حکمت متعالیه]]، امکان اطلاع بر [[غیب]] را بررسی نموده و وقوع آن را نسبت به [[ائمه]]{{عم}} که صاحب "نفوس قدسیه"‌اند و از برترین و بالاترین درجه وجودی در بین مخلوقات الهی برخوردارند، به اثبات رسانده‌ایم. اما با وجود اتفاق همه علما در اصل آگاهی [[امام]]{{ع}} از [[غیب]]، اختلاف نظرهای اساسی در پاره‌ای از مسائل موجود در [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}} مطرح است که عمده‌ترین آنها عبارت است از- [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}}، بعد تشریحی یا فراتر از آن،- کیفیت [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}}، فعلی یا ارادی،- متعلق به [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}}، لوح محفوظ یا لوح محو و اثبات،- [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}} در میدان عمل و تکلیفشان در رابطه با این مسایل به طور خلاصه می‌توان گفت که بر اساس ادله نقلی و عقلی، دانش غیبی [[امام]]{{ع}} فراتر از بعد تشریع است، اما اینکه امتداد آن تا کجاست، ادله فوق صریحا آنرا بیان نکرده است».
* پژوهشگر این  پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «مساله [[علم امام]](ع) به طور اجمالی مورد اتفاق همه علمای [[شیعه]] می‌باشد و به قول مخالف در این باره دست نیافتیم، زیرا از طرفی ادله نقلی دلیل قطعی بر وقوع آن می‌باشد و تعارض ظاهری میان ادله، خللی بر مدعا وارد نکرده و قابل جمع است و عمده‌ترین طریق جمع آن است که [[علم غیب]] ذاتی و استقلالی در انحصار خداوند است، اما بندگان برگزیده الهی به تعلیم او و بالعرض، از غیب مطلع‌اند. از طرف دیگر عقل آن را ممکن می‌داند و ما بر اساس مبانی فلسفه موجود در [[حکمت مشاء]] و [[حکمت متعالیه]]، امکان اطلاع بر [[غیب]] را بررسی نموده و وقوع آن را نسبت به [[ائمه]]{{عم}} که صاحب "نفوس قدسیه"‌اند و از برترین و بالاترین درجه وجودی در بین مخلوقات الهی برخوردارند، به اثبات رسانده‌ایم. اما با وجود اتفاق همه علما در اصل آگاهی [[امام]]{{ع}} از [[غیب]]، اختلاف نظرهای اساسی در پاره‌ای از مسائل موجود در [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}} مطرح است که عمده‌ترین آنها عبارت است از- [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}}، بعد تشریحی یا فراتر از آن،- کیفیت [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}}، فعلی یا ارادی،- متعلق به [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}}، لوح محفوظ یا لوح محو و اثبات،- [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}} در میدان عمل و تکلیفشان در رابطه با این مسایل به طور خلاصه می‌توان گفت که بر اساس ادله نقلی و عقلی، دانش غیبی [[امام]]{{ع}} فراتر از بعد تشریع است، اما اینکه امتداد آن تا کجاست، ادله فوق صریحا آنرا بیان نکرده است».
*پژوهشگر می‌افزاید:«این علوم غیبی در محدوده تشریع قطعا بالفعل است لکن در محدوده فراتر از آن، اختلاف نظر وجود دارد البته عده‌ای طریق جمع در این زمینه را در آن دیده‌اند که بالفعل بودن [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}} مربوط به مقام نورانیت ایشان است و بالاراده بودن آن مربوط به مقام عنصری و جسمانی آن بزرگواران در رابطه با متعلق دانش غیبی [[ائمه]]{{عم}} نیز به دلیل ادله نقلی متفاوت اختلاف نظر است اما قدر مسلم این است که دانش غیبی ایشان در مورد مسایل دین و شریعت به لوح محفوظ تعلق گرفته که قابل محو و اثبات نیست و در مورد مسایل و رای آن نیز امتناعی برای این امر وجود ندارد اگر چه گاهی ممکن است حکمت و مصلحت الهی چنین اقتضا کند که آن بزرگواران از تغییرات موجود در لوح محو و اثبات اظهار بی اطلاعی کنند و البته این نقصی برای آنها محسوب نمی شود چرا که به عقیده برخی ایشان بر حسب مقام نورانیتشان از آن امو نیز مطلع‌اند».
*پژوهشگر می‌افزاید:«این علوم غیبی در محدوده تشریع قطعا بالفعل است لکن در محدوده فراتر از آن، اختلاف نظر وجود دارد البته عده‌ای طریق جمع در این زمینه را در آن دیده‌اند که بالفعل بودن [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}} مربوط به مقام نورانیت ایشان است و بالاراده بودن آن مربوط به مقام عنصری و جسمانی آن بزرگواران در رابطه با متعلق دانش غیبی [[ائمه]]{{عم}} نیز به دلیل ادله نقلی متفاوت اختلاف نظر است اما قدر مسلم این است که دانش غیبی ایشان در مورد مسایل دین و شریعت به لوح محفوظ تعلق گرفته که قابل محو و اثبات نیست و در مورد مسایل و رای آن نیز امتناعی برای این امر وجود ندارد اگر چه گاهی ممکن است حکمت و مصلحت الهی چنین اقتضا کند که آن بزرگواران از تغییرات موجود در لوح محو و اثبات اظهار بی اطلاعی کنند و البته این نقصی برای آنها محسوب نمی‌شود چرا که به عقیده برخی ایشان بر حسب مقام نورانیتشان از آن امو نیز مطلع‌اند».
* در این رساله آمده است: «نکته مهم و اساسی دیگر این است که [[ائمه]]{{عم}} در به‌کارگیری دانش غیبی خویش، پیرو تکالیف الهی و مصلحت‌های واقعی بوده‌اند و بر این اساس در بیشتر اوقات تنها علوم بشری خود را ملاک عمل قرار می‌دادند البته گاه همان مصلحت‌ها و حکمت‌ها اقتضا می‌کرد که آن بزرگواران از دانش غیبی خود استفاده نموده و آن را مبنای فعل و عمل خود قرار دهند این مسأله پایه و اساس حل بسیاری از شبهات پیرامون [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}} است»<ref name=p1></ref>.
* در این رساله آمده است: «نکته مهم و اساسی دیگر این است که [[ائمه]]{{عم}} در به‌کارگیری دانش غیبی خویش، پیرو تکالیف الهی و مصلحت‌های واقعی بوده‌اند و بر این اساس در بیشتر اوقات تنها علوم بشری خود را ملاک عمل قرار می‌دادند البته گاه همان مصلحت‌ها و حکمت‌ها اقتضا می‌کرد که آن بزرگواران از دانش غیبی خود استفاده نموده و آن را مبنای فعل و عمل خود قرار دهند این مسأله پایه و اساس حل بسیاری از شبهات پیرامون [[علم غیب]] [[امام]]{{ع}} است»<ref name=p1></ref>.


۱۹٬۴۱۸

ویرایش