مهدی (لقب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '، ص:' به '، ص') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*یکی از مشهورترین [[القاب]] [[امام مهدی|قائم آل محمد]]{{صل}}، | *یکی از مشهورترین [[القاب]] [[امام مهدی|قائم آل محمد]]{{صل}}، مهدی است. مهدی اسم مفعول و به معنای ره‌یافته است. | ||
*[[مهدویت]] نیز از همین ریشه است. | *[[مهدویت]] نیز از همین ریشه است. | ||
*[[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} مشهورترین نام آن حضرت نزد [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]] است. البته گاهی نیز در معنای فاعلی، به معنای [[هدایت کننده]] به کار میرود. [[محمد بن عجلان]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است: " و [[قائم]] را از آنرو | *[[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} مشهورترین نام آن حضرت نزد [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]] است. البته گاهی نیز در معنای فاعلی، به معنای [[هدایت کننده]] به کار میرود. [[محمد بن عجلان]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است: " و [[قائم]] را از آنرو مهدی گفتهاند که [[مردم]] را به آیینی که از دست دادهاند، [[هدایت]] می‌کند .... "<ref> شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۳۸۳، ح ۲</ref> | ||
*اما آنچه بیشتر در [[روایات]] آمده، همان معنای نخست است. [[امام باقر]]{{ع}} در این باره فرمود: " به درستی که | *اما آنچه بیشتر در [[روایات]] آمده، همان معنای نخست است. [[امام باقر]]{{ع}} در این باره فرمود: " به درستی که مهدی نامیده شد به سبب اینکه به امر مخفی [[هدایت]] می‌شود. او [[تورات]] و سایر کتاب‌های الهی را از غاری در [[انطاکیه]] بیرون خواهد آورد"<ref>{{عربی|" فَإِنَّمَا سُمِّيَ الْمَهْدِيَ لِأَنَّهُ يُهْدَى لِأَمْرٍ خَفِيٍ يَسْتَخْرِجُ التَّوْرَاةَ وَ سَائِرَ كُتُبِ اللَّهِ مِنْ غَارٍ بِأَنْطَاكِيَّةَ "}}، شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۶۱، ح ۳؛ نعمانی، الغیبة، ص ۲۳۷، ح ۲۶</ref>. | ||
*[[امام صادق]]{{ع}} نیز هنگامی که پرسیدند: "چرا | *[[امام صادق]]{{ع}} نیز هنگامی که پرسیدند: "چرا مهدی، مهدی نامیده شده است؟ فرمود: به [[دلیل]] اینکه به تمام امور [[پنهان]] [[هدایت]] می‌شود"<ref> {{عربی|" لِأَنَّهُ يُهْدَى إِلَى كُلِ أَمْرٍ خَفِي "}}، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۷۱؛ نعمانی، الغیبة، ص ۲۳۷</ref>. | ||
*[[لقب مهدی]] به آخرین [[امام]] اختصاص ندارد و بقیه [[امامان]]{{عم}} نیز | *[[لقب مهدی]] به آخرین [[امام]] اختصاص ندارد و بقیه [[امامان]]{{عم}} نیز مهدی هستند<ref>{{عربی|" مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً، أَوَّلُهُمْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِي"}}، شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۶۸، ح ۳۶</ref>؛ ولی فقط از [[آخرین پیشوا]] به مهدی یاد شده است<ref> ر.ک: الصنعانی، المصنف، ج ۱۱، ح ۲۰۷۷۳؛ سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۳۰، ح ۴۰۸۵، ۴۰۸۶، ۴۰۸۷، ۴۰۸۸؛ سنن ابو داود، ج ۴، ص ۱۰۷، ح ۲۴۸۵</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۴۳۰ - ۴۳۱.</ref>. | ||
==مهدی در موعودنامه== | ==مهدی در موعودنامه== | ||
*از مشهورترین لقب‌های [[امام زمان]] {{ع}} است. درباره علت نامیده شدن آن حضرت با این [[لقب]]، روایت‌های مختلفی ذکر شده است. حضرت [[امام محمد باقر]] {{ع}} می‌فرمایند: هنگامی که | *از مشهورترین لقب‌های [[امام زمان]] {{ع}} است. درباره علت نامیده شدن آن حضرت با این [[لقب]]، روایت‌های مختلفی ذکر شده است. حضرت [[امام محمد باقر]] {{ع}} می‌فرمایند: هنگامی که مهدی ما [[قیام]] کند، ثروت‌ها را به‌طور مساوی تقسیم و در [[جامعه]] به [[عدالت]] و [[دادگری]] [[رفتار]] می‌کند. هرکس از او [[اطاعت]] کند از [[خداوند]] [[اطاعت]] کرده است و هرکس او را [[نافرمانی]] کند از [[خدا]] [[نافرمانی]] کرده است. و آن حضرت را "مهدی" نامیده‌اند چون به امور [[پنهان]] و نهانی [[هدایت]] می‌گردد<ref>اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۱۰ و ۱۶۹.</ref>. | ||
*درباره امور نهانی که آن حضرت به آن‌ها [[هدایت]] می‌شود و یا [[هدایت]] می‌کند، باتوجه به تعابیر [[روایات]] نظرات چندی بیان شده است. از آن‌جا که در دوره [[غیبت]] مخصوصا [[دوران غیبت کبری]] در اثر پیدا شدن تبلیغات ضددینی و تفسیرها و برداشت‌های نامناسب از [[احکام دین]] و نفوذ [[خرافات]] و اندیشه‌های غلط غیردینی به اصول و [[تعالیم]] اصیل [[اعتقادی]]، [[مردم]] [[دین]] اصلی و حتی [[قرآن]] اصلی را فراموش خواهند کرد، آن حضرت [[پس از ظهور]]، [[قرآن]] اصیل و [[احکام واقعی]] [[اسلام]] را از لابلای آن‌همه تحریفات و تفسیرهای نادرست بیرون خواهند کشید، به‌گونه‌ای که حتی [[مردم]] گمان خواهند کرد که ایشان یک [[دین]] و [[آیین]] جدیدی را مطرح می‌کنند. به این مناسبت آن حضرت را | *درباره امور نهانی که آن حضرت به آن‌ها [[هدایت]] می‌شود و یا [[هدایت]] می‌کند، باتوجه به تعابیر [[روایات]] نظرات چندی بیان شده است. از آن‌جا که در دوره [[غیبت]] مخصوصا [[دوران غیبت کبری]] در اثر پیدا شدن تبلیغات ضددینی و تفسیرها و برداشت‌های نامناسب از [[احکام دین]] و نفوذ [[خرافات]] و اندیشه‌های غلط غیردینی به اصول و [[تعالیم]] اصیل [[اعتقادی]]، [[مردم]] [[دین]] اصلی و حتی [[قرآن]] اصلی را فراموش خواهند کرد، آن حضرت [[پس از ظهور]]، [[قرآن]] اصیل و [[احکام واقعی]] [[اسلام]] را از لابلای آن‌همه تحریفات و تفسیرهای نادرست بیرون خواهند کشید، به‌گونه‌ای که حتی [[مردم]] گمان خواهند کرد که ایشان یک [[دین]] و [[آیین]] جدیدی را مطرح می‌کنند. به این مناسبت آن حضرت را مهدی می‌گویند. | ||
*[[پیامبر اکرم]] {{صل}} در این‌باره می‌فرمایند: دوازدهمین فرزندم به‌گونه‌ای [[غایب]] خواهد شد که اصلا دیده نخواهد شد و در این دوره [[غیبت]]، وقایع [[سختی]] رخ خواهد داد. در نتیجه طولانی شدن این دوره، زمانی خواهد آمد که از [[اسلام]] جز اسمی و از [[قرآن]] جز رسم و خطی اثری باقی نخواهد ماند. در آن موقع [[خداوند متعال]] به وی اجازه خواهد داد تا [[قیام]] کند. آن‌گاه به وسیله او [[اسلام]] را تقویت و تجدید خواهد کرد<ref>منتخب الاثر، ص ۹۸.</ref>. برطبق این دیدگاه چون [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[مردم]] را به حقایق [[پنهان]] شده دینی [[راهنمایی]] خواهند کرد او را | *[[پیامبر اکرم]] {{صل}} در این‌باره می‌فرمایند: دوازدهمین فرزندم به‌گونه‌ای [[غایب]] خواهد شد که اصلا دیده نخواهد شد و در این دوره [[غیبت]]، وقایع [[سختی]] رخ خواهد داد. در نتیجه طولانی شدن این دوره، زمانی خواهد آمد که از [[اسلام]] جز اسمی و از [[قرآن]] جز رسم و خطی اثری باقی نخواهد ماند. در آن موقع [[خداوند متعال]] به وی اجازه خواهد داد تا [[قیام]] کند. آن‌گاه به وسیله او [[اسلام]] را تقویت و تجدید خواهد کرد<ref>منتخب الاثر، ص ۹۸.</ref>. برطبق این دیدگاه چون [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[مردم]] را به حقایق [[پنهان]] شده دینی [[راهنمایی]] خواهند کرد او را مهدی می‌گویند. | ||
*دیدگاه دیگر این است که [[قائم]] [[آل محمد]] {{صل}} را از این‌رو | *دیدگاه دیگر این است که [[قائم]] [[آل محمد]] {{صل}} را از این‌رو مهدی می‌گویند که [[مردم]] را به اموری که بر آن‌ها پوشیده است [[راهنمایی]] خواهد کرد. وی [[پس از ظهور]]، جهت [[ارشاد]] [[پیروان ادیان]] دیگر [[کتاب‌های آسمانی]] [[تحریف]] نشده، آن‌ها را به آنان نشان خواهد داد و از این طریق آنان را با [[دین]] اصیل خودشان آشنا خواهد ساخت و براساس همان [[احکام]] تحریف‌نشده [[آیین]] خودشان، با آنان [[رفتار]] خواهد کرد. در روایتی می‌خوانیم: از جمله کارهای حضرت [[امام زمان]] {{ع}} [[پس از ظهور]] این است که [[تورات]] اصلی و [[انجیل]] اصلی و سایر کتاب‌های [[انبیای گذشته]] را از یک مخفیگاه خارج خواهد ساخت<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۲۹.</ref>. دیدگاه دیگر این است که آن حضرت [[پس از ظهور]]، [[مردم]] را در تمام زمینه‌هایی که به [[بیراهه]] رفته‌اند [[ارشاد]] خواهند کرد تا به شیوه‌های درست دست یابند؛ چون [[انحرافات]] [[دوران غیبت]] تنها در [[احکام دینی]] نیست، چرا که در اثر [[جهل]] و [[ناآگاهی]] در عرصه‌های [[سیاسی]]، علمی و صنعتی نیز [[مردم]] دچار اشتباهات زیادی می‌شوند. طرفداران این برداشت نیز به برخی از [[روایات]] که مشتمل بر تعابیر خاصی هستند، [[تمسک]] می‌جویند. به‌عنوان مثال از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است که فرموده‌اند: آن حضرت را مهدی می‌گویند چون [[مردم]] را به اموری که گم کرده‌اند، [[هدایت]] می‌کند<ref>اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۱۰.</ref>. این تعبیر شامل [[انحراف]] [[سیاسی]]، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز می‌شود. | ||
*نتیجه آن‌که می‌توان گفت: چون [[امام زمان]] {{ع}} به [[برکت]] [[علم]] بی‌نظیری که دارد، [[مردم]] را در تمام عرصه‌های حیات فردی و اجتماعی و علمی و دینی به راه صحیح [[هدایت]] خواهد کرد و آن‌ها را از تمام [[گمراهی‌ها]] [[نجات]] خواهد داد، به این مناسبت آن حضرت را " | *نتیجه آن‌که می‌توان گفت: چون [[امام زمان]] {{ع}} به [[برکت]] [[علم]] بی‌نظیری که دارد، [[مردم]] را در تمام عرصه‌های حیات فردی و اجتماعی و علمی و دینی به راه صحیح [[هدایت]] خواهد کرد و آن‌ها را از تمام [[گمراهی‌ها]] [[نجات]] خواهد داد، به این مناسبت آن حضرت را "مهدی" می‌گویند. | ||
*البته در برخی [[روایات]] نیز به این نکته اشاره شده است که یکی از چیزهای مخفی که [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[مردم]] را به آن [[هدایت]] خواهند کرد، ذخایر زیرزمینی و معادن است که شاید این [[لقب]] به این قبیل از عملکردهای [[حضرت مهدی]] {{ع}} نیز دلالت داشته باشد<ref>نشریه موعود، ش ۲۸، ص ۶۷.</ref>. | *البته در برخی [[روایات]] نیز به این نکته اشاره شده است که یکی از چیزهای مخفی که [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[مردم]] را به آن [[هدایت]] خواهند کرد، ذخایر زیرزمینی و معادن است که شاید این [[لقب]] به این قبیل از عملکردهای [[حضرت مهدی]] {{ع}} نیز دلالت داشته باشد<ref>نشریه موعود، ش ۲۸، ص ۶۷.</ref>. | ||
*و اما واژه | *و اما واژه مهدی، اسم مصدر [[هدایت]] است و به معنی کسی است که به وسیله [[خدا]] [[هدایت]] شده باشد، و به همین معنی، برخی از [[پیامبران]] و بزرگان را بدون آن‌که [[مهدی موعود]] و [[منتظر]] پندارند، مهدی خوانده‌اند. [[حسان بن ثابت]] در قصیده خود، واژه مهدی را برای [[پیامبر]] {{صل}} به کار برده است. این واژه در حدیثی از [[پیامبر]] {{صل}} به همین معنی درباره [[حضرت امیر]] {{ع}} به کار رفته است<ref>آخرین امید، داود الهامی، ص ۲۰۷.</ref>. [[سنی‌ها]] اغلب، آن را برای [[چهار خلیفه]] بعد از [[پیامبر]] {{صل}} که آنان را "[[خلفاء]] الراشدون المهدیون" می‌گویند، به کار می‌برند<ref>سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۱۶.</ref>. [[شیعیان]] [[کوفه]]، عنوان مهدی را در مفهوم راه‌یافته و هدایت‌شده آن، درباره [[امام سجاد]] {{ع}} به کار برده‌اند. | ||
*به این معنی، همه [[امامان]] عنوان | *به این معنی، همه [[امامان]] عنوان مهدی داشته‌اند، با این مفهوم که وظیفه‌شان [[هدایت مردم]] به سوی [[دین]] [[خداوند]] بوده است {{عربی|"و كلّنا نهدي الی دين الله"}} به همین جهت در کتب مربوط به [[زیارات]]، تمام [[امامان]] {{عربی|"الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ الْمَهْدِيُّونَ"}} اطلاق شده است<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۳۷۱؛ التهذیب طوسی، ج ۶، ص ۱۱۴.</ref>. در روایتی از [[امام حسین]] {{ع}} [[نقل]] شده است که فرمود: "ما [[دوازده مهدی]] داریم، اول آن‌ها [[امیر المؤمنین]] {{ع}} و آخر آن‌ها نهمین [[فرزند من]] است..."<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۱۳۲.</ref>. ولی واژه مهدی در مفهوم نجات‌بخش آن، عنوان خاص [[امام دوازدهم]] [[شیعه]] است که در [[آخر الزمان]] [[ظهور]] می‌کند و در اصطلاح [[شرع]]، اطلاق مهدی به این مفهوم، به هیچ‌کس جز [[امام غائب]] صحیح نیست و حتی اطلاق آن به سایر [[امامان]] نیز درست نمی‌باشد<ref>آخرین امید، داود الهامی، ص ۲۱۰.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۱۳.</ref>. | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||
{{پرسمان القاب امام مهدی}} | {{پرسمان القاب امام مهدی}} | ||