شجاعت در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

*از اینرو، سخن برخی از اخلاقیان که کندروی در آن را جُبن / [[ترس]]، و تندروی در آن را تَهَوُّر /بی‌با کی خوانده به مذمّت آن دو پرداخته‌اند را، [[نادرست]] می‌دانیم؛ چرا که نه [[ترس]] در مراتب [[شجاعت]] است، و نه بی‌باکی در عنوان [[شجاعت]] جای می‌‌گیرد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۴۰۲.</ref>.

*از اینرو، هرکس [[قوّت]] قلبش را در محلّی ناشایست- که عاقلان روزگار آن را تأیید نمی‌کنند- به کار برد، او را متهوَّر وکارش را متهوِّرانه می‌‌خوانند؛ چونان کسی که بدون [[سلاح]] به شیری خشمگین نزدیک شود، و یا بدون آنکه علتّی شرعی و یا [[عقلانی]] در میان باشد، با دست خالی به میدان [[دشمن]] بشتابد؛ پرواضح است که این گونه عمل را، نه [[شرع]] تأیید می‌‌نماید و نه [[عقل]] صحیح می‌‌شمارد: {{متن قرآن|وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و در راه خداوند هزینه کنید و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۵.</ref>. از اینرو، تهوّر فعلی [[ناپسند]] بوده در شمار صفات حسنه قرار نمی‌گیرد تا مرتبه‌ای از مراتب [[شجاعت]] برشمرده شود. آری! آنکس که از [[شجاعت]] بی‌بهره است، از بسیاری از نعمت‌های دیگر - همچون امکان [[امر به معروف و نهی از منکر]]، و [[جهاد]] در [[راه خدا]] - باز می‌‌ماند؛ و بسیاری از ننگها و آنچه در نتیجه بی شخصیّتی و [[سست]] شخصیّتی حاصل می‌‌شود را می‌‌پذیرد؛ از اینرو می‌‌توان این صفت را در شمار [[برترین]] [[فضائل]] قرار داد؛ و محرومیّت از آن را در شمار بدترین رذائل دانست<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۴۰۳.</ref>.

*متهوّر امّا، نه تنها [[نعمت]] [[ثبات]] را در غیر محلّ آن به کار برده است- و از اینرو به [[کفران نعمت]] پرداخته -، که خود و دیگران را در مهلکه نهاده [[مفاسد]] بسیاری پدید می‌‌آورد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۴۰۳.</ref>.

#مرتبه [[غلبه]] بر [[نفس اماره]] دانسته‌اند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در این زمینه می‌‌فرمایند: "شجاعترین [[مردمان]]، کسی است که بر [[هوای نفس]] خود غالب آید" <ref>{{متن حدیث| أَشْجَعُ النَّاسِ مَنْ غَلَبَ هَوَاهُ}}نهج الفصاحة، حدیث ۲۹۹.</ref>؛ و هم ایشان فرموده‌اند: "آفرین و [[درود]] بر کسانی که از [[جهاد]] کوچک فارغ شده‌اند و اکنون [[جهاد]] بزرگ بر آنان [[باقی]] مانده است. سؤال شد: ای [[پیامبر خدا]]! [[جهاد]] بزرگ کدام است؟ فرمودند: [[جهاد]] با [[نفس]]" <ref>{{متن حدیث| مَرْحَباً بِقَوْمٍ قَضَوُا الْجِهَادَ الْأَصْغَرَ وَ بَقِيَ عَلَيْهِمُ الْجِهَادُ الْأَكْبَرُ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا الْجِهَادُ الْأَكْبَرُ قَالَ جِهَادُ النَّفْسِ}}؛ بحار الأنوار، ج ۷۰، ص ۶۴.</ref>. در این مرتبه، آنچه در مقابل [[انسان]] [[شجاع]] قرار دارد، نه یک موجود مادّی که [[حقیقت]] و واقعیّت خود [[انسان]] است. از اینرو، [[غلبه]] بر این [[دشمن]] بسیار دشوار بوده می‌‌توان گفت که بدون [[فضل]] و [[رحمت]] [[حضرت]] [[حق]] امکان پذیر نمی‌باشد: {{متن قرآن|إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّي}}<ref>« که نفس به بدی بسیار فرمان می‌دهد مگر پروردگارم بخشایش آورد» سوره یوسف، آیه ۵۳.</ref>؛ و باز می‌فرماید: {{متن قرآن|وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُنْ مِنَ الْجَاهِلِينَ}}<ref>« و اگر فریبشان را از من نگردانی به آنان می‌گرایم و از نادانان خواهم بود» سوره یوسف، آیه ۳۳.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۴۰۴-۴۰۵.</ref>.