|
|
| خط ۲۶: |
خط ۲۶: |
| |- | | |- |
| |} | | |} |
|
| |
| *[[انتظار فرج]] و [[امید]] به آینده‌ای درخشان، در [[رفتار]] و گفتار [[انسان]] تغییر اساسی ایجاد می‌کند و همان گونه که در [[سازندگی]] یکایک [[انسان‌ها]] مؤثر است، در [[سازندگی]] [[جامعه]] نیز که از همان [[انسان‌ها]] تشکیل شده است، تأثیر خواهد گذاشت<ref>ر.ک. [[عبدالرحمن انصاری|انصاری؛عبدالرحمن]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref>. زیرا اجتماع از افراد شکل می‌گیرد و هرچه آثار فردی بیشتر و کارآمدتر باشد، تأثیرش در [[جامعه]] و نهادهای [[اجتماعی]] جلوه فزون‌تری خواهد داشت<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵</ref>. گفتار، [[رفتار]] و تقریرات [[امام]]، [[وظایف]] فردی و [[اجتماعی]] را تنظیم می‌کند، [[وظیفه]] یک [[شیعه]] [[منتظر]] در [[خودسازی]] خلاصه نمی‌شود، او باید بعد از [[تزکیه]] و تصفیه [[نفس]] در پی [[تطهیر]] و [[اصلاح جامعه]] باشد<ref>ر.ک. [[فرج‌الله هدایت‌نیا|هدایت‌نیا، فرج‌الله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۲.</ref>.
| |
| *برخی از آثار و پیامدهای [[انتظار]] در اجتماع عبارت است از:
| |
| #'''[[امیدواری]] و [[امیدبخشی]]:''' [[امیدواری]] و [[خوش‌بینی]] معقول نسبت به [[آینده]]<ref>ر.ک. [[حسین سوزنچی|سوزنچی، حسین]]، [[مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری ۱ (مقاله)|مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری]]، ص ۷۶ـ ۷۸.</ref>: ایجاد و تقویت [[خوش‌بینی]] به [[آینده]] و [[امید]] به تحقق آرزوهای [[دینی]] و انسانی<ref>ر.ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. [[مهدویت]] یعنی نگاه روشن به [[آینده]]، بر این اساس جوامعی که به وعدۀ [[الهی]] [[امیدوار]] باشند به موفقیت دست خواهند یافت<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵</ref>. انسانی که از [[بینش]] [[الهی]] برخوردار بوده و [[معتقد]] است زمانی فرا می‌رسد که [[حق]] و [[عدالت]] به [[پیروزی]] نهایی خواهد رسید، هیچ‌‌گاه با خود نمی‌اندیشد کار از کار گذشته و دیگر امیدی به [[اصلاح]] نیست و تلاش و کوشش برای [[اصلاح جامعه]] بیهوده است، زیرا این [[نومیدی]] و [[یأس]] با روحیۀ [[منتظر ظهور]] [[حضرت بقیة الله]] {{ع}}، به هیچ وجه تناسب ندارد<ref>ر.ک. [[عبدالرحمن انصاری|انصاری؛عبدالرحمن]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۳</ref>.
| |
| #'''[[حرکت]] و [[پویایی]]:''' ره‌آورد طبیعی [[انتظار]] حرکت است که با [[امید]] به [[آینده]]، به سمت مطلوب شکل می‌گیرد. ثمرۀ این حرکت، [[دعوت]] به [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[دعوت]] به سوی [[خدا]]، [[آماده‌سازی]] [[زمینۀ ظهور]] و برپایی [[دولت جهانی]] و ایجاد آمادگی‌های بینشی، ایمانی و تشکیلاتی و ایجاد [[توانایی]] در [[نسل]] مؤمنانی است که برای [[یاری امام]] و برای [[زمینه‌سازی ظهور]] [[قیام]] می‌کنند<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵</ref>.
| |
| #'''[[مقاومت]] و [[پایداری]]:''' [[ظلم‌ستیزی]] و [[بیداری]] [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] در برابر حکومت‌های [[جور]] و [[ستم]] و مدعیان [[غاصب]] [[منصب ولایت]]<ref>ر.ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص: ۳۰۳-۳۰۴؛ [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>. نتیجۀ [[امیدها]] و حرکت‌ها، [[مقاومت]] در برابر جریان باطلی است که در مقابل [[انتظار]]، [[صف‌آرایی]] کرده است<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵.</ref>. [[مقاومت]] و برخورد [[فکری]] و [[رفتاری]] با حرکت‌های [[اجتماعی]] منحط و تخریب‌گر و یا نهضت‌های مخالف و حفظ [[امت اسلام]] از [[مبتلا]] شدن به انحراف‌های [[فکری]] و [[رفتاری]] در سطح اجتماع ضروری است<ref>ر.ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. از آنجا که [[شرط ظهور]] [[دولت حق]]، [[آمادگی]] جمعی است، هر کس به اندازه [[توان]] خود برای [[اصلاح جامعه]] می‌کوشد و در برابر ناهنجاری‌های [[اجتماعی]]، ساکت و بی‌تفاوت نمی‌ماند<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲؛ [[محمد رضا ضمیری|ضمیری، محمد رضا]]، [[کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌های اجتماعی (مقاله)|کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌های اجتماعی]]، ص ۲۹۲-۲۹۳.</ref>.
| |
| #'''کنترل و [[سلامت اخلاقی جامعه]]:''' ایجاد شور و [[نشاط]] [[اجتماعی]] و انگیزه طهارت‌خواهی و برخورداری از اوصاف [[حمیده]] در تمام سطوح حیات [[اجتماعی]]<ref>ر.ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref> و [[حاکمیت]] روابط انسانی بر [[جامعه]]<ref>ر.ک. [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>. کنترل [[اجتماعی]] به معنای دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها و گرایش به [[ارزش‌ها]] و هنجارهای [[دینی]] است<ref>ر.ک. [[محمد صادق ربانی خوراسگانی|ربانی خوراسگانی، محمد صادق]]، [[بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر (کتاب)|بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر]]، ص ۱۴۵؛ [[محمد رضا ضمیری|ضمیری، محمد رضا]]، [[کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌های اجتماعی (مقاله)|کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌های اجتماعی]]، ص ۲۹۲-۲۹۳.</ref>، چنانچه خود [[امام زمان]]{{ع}} همۀ [[شیعیان]] و [[منتظران]] را به [[اعمال پسندیده]] و دوری از [[بدی‌ها]] و ناهنجاری‌ها فراخوانده، می‌فرمایند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۶: {{متن حدیث|"فَیَعْمَلُ کُلُّ اِمْرِئٍ مِنْکُمْ مَا یَقْرُبُ بِهِ مِنْ مَحَبَّتِنَا وَ لِیَتَجَنَّبَ مَا یُدْنِیهِ مِنْ کَرَاهِیَتِنَا وَ سَخَطِنَا فَإِنَّ اِمْرَأً یَبْغَتُهُ فَجْأَةٌ حِینَ لاَ تَنْفَعُهُ تَوْبَةٌ وَ لاَ یُنَجِّیهِ مِنْ عِقَابِنَا نَدَمٌ عَلَی حَوْبَةٍ"}}</ref>: «هریک از شما باید آنچه را که موجب دوستی ما می‌شود، پیشه خود سازید و از هر آنچه موجب خشم و ناخشنودی ما می‌گردد، دوری گزینید؛ زیرا فرمان ما به یک‌باره و ناگهانی فرا می‌رسد و در آن زمان توبه و بازگشت برای کسی نفع و سودی ندارد و پشیمانی از گناه، کسی را از کیفر ما نجات نمی‌بخشد.»<ref>ر.ک. [[محمد صادق ربانی خوراسگانی|ربانی خوراسگانی، محمد صادق]]، [[بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر (کتاب)|بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر]]، ص ۱۴۵</ref> از جهات [[تربیتی]] و [[اخلاقی]] فرد سالم، [[زمینه‌ساز]] [[جامعه]] سالم است و [[جامعه]] سالم، عامل تداوم و بقای فرد سالم است و این دو در تعامل با یک‌دیگرند. بنابراین نوعی [[التزام]] منطقی میان [[سلامت]] [[اخلاقی]] فرد و [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]]، وجود دارد<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، گفتمان مهدویت، سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۱.</ref>. یک برنامه منسجم در زمینه گسترش [[فرهنگ انتظار]]، [[انسان]] را در برابر اواج سهمگین [[فساد]] و آلودگی مقاوم و از حل شدن در آلودگی محیط جلوگیری می‌کند<ref>ر.ک. [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>.
| |
| #'''[[احساس مسؤولیت در برابر مظلومین]] و [[احساس مسؤولیت در برابر محرومین|محرومین]]:''' [[حاکمیت]] [[روح]] [[ایثار]] و [[از خودگذشتگی]] و [[فداکاری]] و هدایت‌گری و هدایت‌طلبی<ref>ر.ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. بیشترین اثرگذاری [[انتظار]] در بُعد تعهدها و [[مسئولیت‌های اجتماعی]] و احساس دیگر خواهی و [[احسان]] [[دوستی]] عینیت می‌یابد. همچنان که [[امام موعود]] [[یاور مظلومان]] و [[حامی مستضعفان]] است [[منتظران]] او نیز به [[یاری مظلومان]] و برطرف ساختن مشکلات [[مردم]] می‌شتابند<ref>ر.ک. [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۷، ۸۸؛ [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>.
| |
| #'''[[اصلاحات اجتماعی]]:''' [[اعتقاد]] به [[ظهور]] [[مصلح]] کلّ [[انسان]] را وادار می‌کند علاوه بر [[اصلاح]] خویش در جهت [[اصلاح]] دیگران نیز کوشش نماید، زیرا اصلاحاتِ زیربناییِ [[اجتماعی]]، [[نیازمند]] تلاش همگانی و یکپارچه است<ref>ر.ک. [[عبدالرحمن انصاری|انصاری؛عبدالرحمن]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲؛ [[فرج‌الله هدایت‌نیا|هدایت‌نیا، فرج‌الله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref>. با حرکت [[جامعه]] به سمت [[اصلاحات]]، [[بسترهای ظهور]] محقق می‌شوند، زیرا شخصی که [[جامعه]] در [[انتظار]] اوست اصلاح‌گر است. این [[اصلاحات]] چند شاخص دارد: [[شناخت]] ویژگی‌های جامعۀ آرمانی، [[شناخت]] نقاط [[ضعف]] موجود و برنامه ریزی برای دستیابی به جامعۀ مطلوب<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵</ref>
| |
| #'''تقویت [[فرهنگی]] و [[معنوی]] [[جبهه حق]]''': [[بلوغ]] [[خردورزی]] و [[تکامل]] [[فکری]] [[بشر]] و [[آزادی]] [[عقل]] و [[اندیشه]] از بند اسارت‌های [[طبیعت]] و [[تعصب]] و [[غرایز]] و مقررات خودساخته و [[خرافه]]<ref>ر.ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. مقدمه [[ظهور]] [[حضرت]] افزایش کمی [[یاران]] [[حضرت]] نیست بلکه آنچه [[اولویت]] بیشتری دارد، [[برترین]] انسان‌هایی که تشنه [[حقیقت]] و [[عدالت]] هستند و هر یک می‌توانند انقلابی در [[جان‌ها]] ایجاد کنند<ref>ر.ک. [[حسین سوزنچی|سوزنچی، حسین]]، [[مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری ۱ (مقاله)|مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری]]، ص ۷۶ـ ۷۸.</ref>.
| |
| #'''استقامت'''[[صبر]] و [[استقامت]] در برابر [[فتنه‌ها]] و [[مصائب]] طاقت‌فرسائی که بر سر راه [[منتظران]] است<ref>ر.ک. [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>.
| |
| #'''[[وحدت]]'''در میان جامعه‌ای که بزرگ‌ترین آرمانش، [[ظهور امام عصر]]{{ع}} است، نوعی هم‌دلی، هم‌نوایی و هم‌اندیشی پدید می‌آید<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۷-۱۴۱.</ref>. روابط بر اساس تفاهم، [[همکاری]] و [[همیاری]] و [[خیرخواهی]] است<ref>ر.ک. [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>.
| |
| #'''ایجاد حساسیت در برابر [[وضعیت اجتماعی]]''': [[انسان]] [[منتظر]]، نسبت به وضع موجود معترض و در صدد تبدیل وضعیت موجود به وضعیت ایده‌آل و آرمانی است<ref>ر.ک. [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه== | | ==پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه== |
