بحث:آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
بحث:آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۴۹
، ۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۰←آثار روحی و روانی
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
#[[امیدواری]] و [[خوشبینی]] معقول نسبت به [[آینده]] است<ref>ر.ک. سوزنچی، حسین، مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری ۱، ص ۷۶ـ ۷۸.</ref>، ایجاد و تقویت [[خوشبینی]] به [[آینده]] و [[امید]] به تحقق آرزوهای [[دینی]] و انسانی<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. بر این اساس جوامعی که به وعدۀ [[الهی]] [[امیدوار]] باشند به موفقیت دست خواهند یافت<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵.</ref>. | #[[امیدواری]] و [[خوشبینی]] معقول نسبت به [[آینده]] است<ref>ر.ک. سوزنچی، حسین، مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری ۱، ص ۷۶ـ ۷۸.</ref>، ایجاد و تقویت [[خوشبینی]] به [[آینده]] و [[امید]] به تحقق آرزوهای [[دینی]] و انسانی<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. بر این اساس جوامعی که به وعدۀ [[الهی]] [[امیدوار]] باشند به موفقیت دست خواهند یافت<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵.</ref>. | ||
#اثر بعدی حرکت است؛ رهآورد طبیعی [[انتظار]] حرکت است که با [[امید به آینده]]، به سمت مطلوب شکل میگیرد. ثمرۀ این حرکت، [[دعوت]] به [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[دعوت]] به سوی [[خدا]]، [[آمادهسازی]] [[زمینۀ ظهور]] و برپایی [[دولت جهانی]] و ایجاد آمادگیهای بینشی، ایمانی و تشکیلاتی و ایجاد [[توانایی]] برای [[یاری امام]] و [[زمینهسازی ظهور]] است<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵.</ref>. [[انسان]] [[منتظر]] پیوندی ناگسستنی با [[هدفها]] و آرمانهای [[امام]] [[منتظر]] دارد و در آن راستا گام برمیدارد و همۀ جهت گیریها و [[گرایشها]] و گزینشهایش در آن چارچوب قرار میگیرد<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۷، ۸۸.</ref>. | #اثر بعدی حرکت است؛ رهآورد طبیعی [[انتظار]] حرکت است که با [[امید به آینده]]، به سمت مطلوب شکل میگیرد. ثمرۀ این حرکت، [[دعوت]] به [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[دعوت]] به سوی [[خدا]]، [[آمادهسازی]] [[زمینۀ ظهور]] و برپایی [[دولت جهانی]] و ایجاد آمادگیهای بینشی، ایمانی و تشکیلاتی و ایجاد [[توانایی]] برای [[یاری امام]] و [[زمینهسازی ظهور]] است<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵.</ref>. [[انسان]] [[منتظر]] پیوندی ناگسستنی با [[هدفها]] و آرمانهای [[امام]] [[منتظر]] دارد و در آن راستا گام برمیدارد و همۀ جهت گیریها و [[گرایشها]] و گزینشهایش در آن چارچوب قرار میگیرد<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۷، ۸۸.</ref>. | ||
#[[مقاومت]]: [[ظلمستیزی]] و [[بیداری]] [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] در برابر حکومتهای [[جور]] و [[ستم]] و مدعیان [[غاصب]] [[منصب ولایت]]<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴؛ عبدیپور، حسن، نقش اجتماعی انتظار، ص ۵۳-۶۱.</ref>. نتیجۀ [[امیدها]] و حرکتها، [[مقاومت]] در برابر جریان باطلی است که در مقابل [[انتظار]]، [[صفآرایی]] کرده است<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵.</ref>. [[مقاومت]] و برخورد [[فکری]] و [[رفتاری]] با حرکتهای [[اجتماعی]] منحط و تخریبگر و یا نهضتهای مخالف و حفظ [[امت اسلام]] از [[مبتلا]] شدن به انحرافهای [[فکری]] ورفتاری درسطح اجتماع ضروری است<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. از آنجا که [[شرط ظهور]] [[دولت حق]]، [[آمادگی]] جمعی است، هرکس به اندازه [[توان]] خود برای [[اصلاح جامعه]] میکوشد و در برابر ناهنجاریهای [[اجتماعی]]، ساکت و بیتفاوت نمیماند<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲؛ ضمیری، محمد رضا، کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاریهای اجتماعی، ص ۲۹۲-۲۹۳.</ref>. | #[[مقاومت]]: [[ظلمستیزی]] و [[بیداری]] [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] در برابر حکومتهای [[جور]] و [[ستم]] و مدعیان [[غاصب]] [[منصب ولایت]]<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴؛ عبدیپور، حسن، نقش اجتماعی انتظار، ص ۵۳-۶۱.</ref>. نتیجۀ [[امیدها]] و حرکتها، [[مقاومت]] در برابر جریان باطلی است که در مقابل [[انتظار]]، [[صفآرایی]] کرده است<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵.</ref>. [[مقاومت]] و برخورد [[فکری]] و [[رفتاری]] با حرکتهای [[اجتماعی]] منحط و تخریبگر و یا نهضتهای مخالف و حفظ [[امت اسلام]] از [[مبتلا]] شدن به انحرافهای [[فکری]] ورفتاری درسطح اجتماع ضروری است<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} در توصیف [[یاران امام مهدی]] {{ع}} میفرماید: «[[اصحاب]] [[مهدی]] {{ع}} مانند شیرهاییاند که از جنگل بیرون آمدهاند. قلبهای آنان تکههای آهن است. اگر بخواهند کوهی را از جا درآورند از جا در خواهند آورد. روش و [[لباس]] یکسانی دارند، مثل اینکه همه از یک پدرند»<ref>معجم احادیث الامام المهدی، ج۲، ص۹۴</ref>.<ref>ر.ک. ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه سازی ظهور، ص ۵۵.</ref> از آنجا که [[شرط ظهور]] [[دولت حق]]، [[آمادگی]] جمعی است، هرکس به اندازه [[توان]] خود برای [[اصلاح جامعه]] میکوشد و در برابر ناهنجاریهای [[اجتماعی]]، ساکت و بیتفاوت نمیماند<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲؛ ضمیری، محمد رضا، کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاریهای اجتماعی، ص ۲۹۲-۲۹۳.</ref>. | ||
#احساس [[مسؤولیت]] در برابر مظلومین و محرومین: [[حاکمیت]] [[روح]] [[ایثار]] و [[از خودگذشتگی]] و [[فداکاری]] و هدایتگری و هدایتطلبی<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. بیشترین اثرگذاری [[انتظار]] در بُعد تعهدها و مسئولیتهای [[اجتماعی]] و احساس دیگر خواهی و [[احسان]] [[دوستی]] عینیت مییابد. همچنان که [[امام موعود]] [[یاور]] [[مظلومان]] و حامی [[مستضعفان]] است [[منتظران]] او نیز به [[یاری]] [[مظلومان]] و برطرف ساختن مشکلات [[مردم]] میشتابند<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۷، ۸۸؛ عبدیپور، حسن، نقش اجتماعی انتظار، ص ۵۳-۶۱. </ref>. | #احساس [[مسؤولیت]] در برابر مظلومین و محرومین: [[حاکمیت]] [[روح]] [[ایثار]] و [[از خودگذشتگی]] و [[فداکاری]] و هدایتگری و هدایتطلبی<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. بیشترین اثرگذاری [[انتظار]] در بُعد تعهدها و مسئولیتهای [[اجتماعی]] و احساس دیگر خواهی و [[احسان]] [[دوستی]] عینیت مییابد. همچنان که [[امام موعود]] [[یاور]] [[مظلومان]] و حامی [[مستضعفان]] است [[منتظران]] او نیز به [[یاری]] [[مظلومان]] و برطرف ساختن مشکلات [[مردم]] میشتابند<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۷، ۸۸؛ عبدیپور، حسن، نقش اجتماعی انتظار، ص ۵۳-۶۱. </ref>. | ||
#تقویت [[فرهنگی]] و [[معنوی]] [[جبهه حق]]: [[بلوغ]] [[خردورزی]] و [[تکامل]] [[فکری]] [[بشر]] و [[آزادی]] [[عقل]] و [[اندیشه]] از بند اسارتهای [[طبیعت]] و [[تعصب]] و [[غرایز]] و مقررات خودساخته و [[خرافه]]<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. مقدمه [[ظهور]] [[حضرت]] افزایش کمی [[یاران]] [[حضرت]] نیست بلکه آنچه [[اولویت]] بیشتری دارد، [[برترین]] انسانهایی که تشنه [[حقیقت]] و [[عدالت]] هستند و هر یک میتوانند انقلابی در [[جانها]] ایجاد کنند<ref>ر.ک. سوزنچی، حسین، مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری ۱، ص ۷۶ـ ۷۸.</ref>. | #تقویت [[فرهنگی]] و [[معنوی]] [[جبهه حق]]: [[بلوغ]] [[خردورزی]] و [[تکامل]] [[فکری]] [[بشر]] و [[آزادی]] [[عقل]] و [[اندیشه]] از بند اسارتهای [[طبیعت]] و [[تعصب]] و [[غرایز]] و مقررات خودساخته و [[خرافه]]<ref>ر.ک. زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref>. مقدمه [[ظهور]] [[حضرت]] افزایش کمی [[یاران]] [[حضرت]] نیست بلکه آنچه [[اولویت]] بیشتری دارد، [[برترین]] انسانهایی که تشنه [[حقیقت]] و [[عدالت]] هستند و هر یک میتوانند انقلابی در [[جانها]] ایجاد کنند<ref>ر.ک. سوزنچی، حسین، مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری ۱، ص ۷۶ـ ۷۸.</ref>. | ||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
#[[وحدت]]: در میان جامعهای که بزرگترین آرمانش، [[ظهور امام عصر]]{{ع}} است، نوعی همدلی، همنوایی و هماندیشی پدید میآید<ref>ر.ک. شرفی، محمد رضا، مقدمهای بر آثار تربیتی و روانشناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانیهای گفتمان سوم، ص ۱۳۷-۱۴۱.</ref>. روابط بر اساس تفاهم، [[همکاری]] و [[همیاری]] و [[خیرخواهی]] است<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>. | #[[وحدت]]: در میان جامعهای که بزرگترین آرمانش، [[ظهور امام عصر]]{{ع}} است، نوعی همدلی، همنوایی و هماندیشی پدید میآید<ref>ر.ک. شرفی، محمد رضا، مقدمهای بر آثار تربیتی و روانشناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانیهای گفتمان سوم، ص ۱۳۷-۱۴۱.</ref>. روابط بر اساس تفاهم، [[همکاری]] و [[همیاری]] و [[خیرخواهی]] است<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>. | ||
#ایجاد حساسیت در برابر [[وضعیت اجتماعی]]: از دیگر آثار و [[کارکردهای انتظار]]، [[اعتراض]] است. [[انسان]] [[منتظر]]، معترض به وضع موجود است و میخواهد وضعیت موجود را به وضعیت ایدهآل و آرمانی تبدیل نماید. [[انسان]] [[منتظر]] به وضع موجود نه میگوید و از وضع فردی و [[اجتماعی]] خود [[خشنود]] نیست؛ حتی اگر این وضع موجود پذیرفتنی و بر [[حق]] باشد باز میخواهد این وضع را به شرایط مطلوبتر متحول نماید<ref>ر.ک. عبدیپور، حسن، نقش اجتماعی انتظار، ص ۵۳-۶۱. </ref>. | #ایجاد حساسیت در برابر [[وضعیت اجتماعی]]: از دیگر آثار و [[کارکردهای انتظار]]، [[اعتراض]] است. [[انسان]] [[منتظر]]، معترض به وضع موجود است و میخواهد وضعیت موجود را به وضعیت ایدهآل و آرمانی تبدیل نماید. [[انسان]] [[منتظر]] به وضع موجود نه میگوید و از وضع فردی و [[اجتماعی]] خود [[خشنود]] نیست؛ حتی اگر این وضع موجود پذیرفتنی و بر [[حق]] باشد باز میخواهد این وضع را به شرایط مطلوبتر متحول نماید<ref>ر.ک. عبدیپور، حسن، نقش اجتماعی انتظار، ص ۵۳-۶۱. </ref>. | ||
===آثار [[اخلاقی]] و [[رفتاری]]=== | ===آثار [[اخلاقی]] و [[رفتاری]]=== | ||
*[[جامعۀ منتظر]]، جامعهای [[اسلامی]] است و بزرگترین وجه تمایز جامعۀ [[اسلامی]] از دیگر جامعهها، [[اخلاق]] [[نورانی]] [[اسلام]] است. [[انسان]] [[منتظر]] دارای [[اخلاقی]] [[اسلامی]] است و [[جامعۀ منتظر]] [[مظهر]] [[اخلاق اسلامی]] است<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴ـ۸۸.</ref>. [[جامعۀ منتظر]]، برای هماهنگی با [[امام زمان]] {{ع}} در اهتمام به رعایت [[محاسن اخلاق]]، همۀ تلاش و کوشش خود را به کار میگیرد. در [[حدیثی]] از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: «هر کس [[دوست]] دارد از [[یاران حضرت قائم]] {{ع}} باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]] به [[پرهیزگاری]] و [[اخلاق نیکو]] [[رفتار]] نماید»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص۲۰۷.</ref>.<ref>ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۳۴ـ۱۳۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۴۲؛ نصرآبادی، علی باقی، نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعۀ مطلوب، ص ۱۳۱ـ۱۳۲؛ الهینژاد، حسین، ویژگیهای منتظران و جامعۀ منتظر، ص ۲۶۵؛ گرجیان، محمد مهدی، تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه، ص ۲۲؛ موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۱، ص ۳۲۴. </ref> [[انسان]] با توجه به نیروی [[تفکر]] و [[توانایی]] نگهداری و انتقال تجربهها همواره میتواند در مسیر رشد [[فکری]] و تعالی [[معنوی]] و اخلاقی گام بردارد و گاه این طی طریق، جهشی و باشتاب باشد. با این حال، به [[دلیل]] ظرفیتهای بسیار فراوان انسانی میتوان توقع داشت روزگاری بیابد که با توجه به فراهم بودن زمینه، با امدادهای [[الهی]] و وجود [[رهبری الهی]]، این تعالی، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد. در [[انتظار]] این وضعیت به سر بردن، خود عاملی است برای تلاش مضاعف در جهت رسیدن به آن. ارتقای [[عقلانیت]]، [[حکمت]] و [[معرفت]]، بسط و کمال [[علم]]، توسعه دیانت، [[معنویت]] و [[اخلاق]] از جمله شاخصهای جامعۀ [[موعود]] است<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ أَکْمَلَ بِهَا أَخْلَاقَهُمْ}}؛ الخرائج و الجرائج، ج۲، ص۸۴۱، ح۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. دیرباز، عسکر، روشهای اثرگذاری انتظار در جامعۀ منتظر، ص ۱۱۸.</ref> | *[[جامعۀ منتظر]]، جامعهای [[اسلامی]] است و بزرگترین وجه تمایز جامعۀ [[اسلامی]] از دیگر جامعهها، [[اخلاق]] [[نورانی]] [[اسلام]] است. [[انسان]] [[منتظر]] دارای [[اخلاقی]] [[اسلامی]] است و [[جامعۀ منتظر]] [[مظهر]] [[اخلاق اسلامی]] است<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴ـ۸۸.</ref>. [[جامعۀ منتظر]]، برای هماهنگی با [[امام زمان]] {{ع}} در اهتمام به رعایت [[محاسن اخلاق]]، همۀ تلاش و کوشش خود را به کار میگیرد. در [[حدیثی]] از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: «هر کس [[دوست]] دارد از [[یاران حضرت قائم]] {{ع}} باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]] به [[پرهیزگاری]] و [[اخلاق نیکو]] [[رفتار]] نماید»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص۲۰۷.</ref>.<ref>ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۳۴ـ۱۳۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۴۲؛ نصرآبادی، علی باقی، نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعۀ مطلوب، ص ۱۳۱ـ۱۳۲؛ الهینژاد، حسین، ویژگیهای منتظران و جامعۀ منتظر، ص ۲۶۵؛ گرجیان، محمد مهدی، تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه، ص ۲۲؛ موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۱، ص ۳۲۴. </ref> [[انسان]] با توجه به نیروی [[تفکر]] و [[توانایی]] نگهداری و انتقال تجربهها همواره میتواند در مسیر رشد [[فکری]] و تعالی [[معنوی]] و اخلاقی گام بردارد و گاه این طی طریق، جهشی و باشتاب باشد. با این حال، به [[دلیل]] ظرفیتهای بسیار فراوان انسانی میتوان توقع داشت روزگاری بیابد که با توجه به فراهم بودن زمینه، با امدادهای [[الهی]] و وجود [[رهبری الهی]]، این تعالی، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد. در [[انتظار]] این وضعیت به سر بردن، خود عاملی است برای تلاش مضاعف در جهت رسیدن به آن. ارتقای [[عقلانیت]]، [[حکمت]] و [[معرفت]]، بسط و کمال [[علم]]، توسعه دیانت، [[معنویت]] و [[اخلاق]] از جمله شاخصهای جامعۀ [[موعود]] است<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ أَکْمَلَ بِهَا أَخْلَاقَهُمْ}}؛ الخرائج و الجرائج، ج۲، ص۸۴۱، ح۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. دیرباز، عسکر، روشهای اثرگذاری انتظار در جامعۀ منتظر، ص ۱۱۸.</ref> |