اهل بیت پیامبر خاتم در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'علی بن ابوطالب' به 'علی بن ابی طالب'
جز (جایگزینی متن - '''']]؛' به '''']]') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'علی بن ابوطالب' به 'علی بن ابی طالب') |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
*واژه [[اهل بیت]] در احادیث نبوی چهار کاربرد مختلف دارد که می‌توان آنها را کاربردهای: اعم، عام، خاص و أخصّ نامید. | *واژه [[اهل بیت]] در احادیث نبوی چهار کاربرد مختلف دارد که می‌توان آنها را کاربردهای: اعم، عام، خاص و أخصّ نامید. | ||
# کاربرد اعم آن کسانی که هیچ‌گونه پیوند خویشاوندی نسبی یا سببی با [[پیامبر]] ندارند را شامل می‌شود. آنان مسلمانانی‌اند که در پیروی از [[پیامبر]]{{صل}} صادق و ثابت قدمند. چنان که [[پیامبر]] {{صل}} [[سلمان فارسی]]<ref>مناقب ابن شهرآشوب، ج۱، ص۸۵۵؛ الصواعق المحرقة، ص۲۸۱.</ref> و [[ابوذر غفاری]]<ref>مکارم الاخلاق، ص۴۵۹۹.</ref> را از [[اهل بیت]] به شمار آورده است، در برخی روایات [[اهل بیت]] بر افراد دیگری نیز اطلاق شده است که [[اسامة بن زید]]<ref>الصواعق المحرقة، ص۲۸۱.</ref> و [[واثلة بن اسقع]]<ref>تفسیر طبری، ج۲۲، ص۱۲.</ref> از آن جمله است. | # کاربرد اعم آن کسانی که هیچ‌گونه پیوند خویشاوندی نسبی یا سببی با [[پیامبر]] ندارند را شامل می‌شود. آنان مسلمانانی‌اند که در پیروی از [[پیامبر]]{{صل}} صادق و ثابت قدمند. چنان که [[پیامبر]] {{صل}} [[سلمان فارسی]]<ref>مناقب ابن شهرآشوب، ج۱، ص۸۵۵؛ الصواعق المحرقة، ص۲۸۱.</ref> و [[ابوذر غفاری]]<ref>مکارم الاخلاق، ص۴۵۹۹.</ref> را از [[اهل بیت]] به شمار آورده است، در برخی روایات [[اهل بیت]] بر افراد دیگری نیز اطلاق شده است که [[اسامة بن زید]]<ref>الصواعق المحرقة، ص۲۸۱.</ref> و [[واثلة بن اسقع]]<ref>تفسیر طبری، ج۲۲، ص۱۲.</ref> از آن جمله است. | ||
# کاربرد عام [[اهل بیت]] همه خویشاوندان نسبی [[پیامبر]] {{صل}} را دربر می‌گیرد، کسانی که صدقه واجب "زکات" بر آنان حرام شده است<ref>صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۳، باب فضائل علی بن | # کاربرد عام [[اهل بیت]] همه خویشاوندان نسبی [[پیامبر]] {{صل}} را دربر می‌گیرد، کسانی که صدقه واجب "زکات" بر آنان حرام شده است<ref>صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۳، باب فضائل علی بن ابی طالب، حدیث۷۷.</ref> در حدیث دیگری، تعبیر [[اهل بیت]] در خصوص عباس عموی [[پیامبر]] و فرزندان او به کار رفته است<ref>الصواعق، ص۲۸۱.</ref>. | ||
# کاربرد خاصّ [[اهل بیت]] مربوط به همسران [[پیامبر]] {{صل}} است. بدون شک، همسران [[پیامبر]] {{صل}} مطابق معنای لغوی و عرفی، [[اهل بیت]] پیامبرند، مقصود از "بیت" در این جا، بیت سُکنی "محل سکونت" است، نه بیت نَسَب یا [[نبوت]]. در یکی از احادیث مربوط به شأن نزول [[آیه تطهیر]] آمده است که [[ام سلمه]] به [[پیامبر]]{{صل}} گفت:آیا من نیز از اهل البیت هستم، [[پیامبر]]، پاسخ داد: آری<ref>المسند، ج۱۸، ص۲۵۸۸.</ref> گفتنی است که در سایر احادیثی که از [[ام سلمه]] نقل شده، [[پیامبر]] {{صل}} به پرسش [[ام سلمه]] از او که آیا من از [[اهل بیت]] یعنی کسانی که آیه تطهیر در مورد آنان نازل شده، هستم؟ پاسخ مثبت نداد. ولی میان این دو دسته روایات منافاتی نیست، زیرا آن روایات مربوط به قبل از نزول [[آیه تطهیر]] در حق [[اهل بیت]] و پیش از دعای [[پیامبر]]{{صل}} در حق آنان است، و این حدیث، مربوط به پس از نزول [[آیه تطهیر]] و دعای [[پیامبر]]{{صل}} در مورد [[اهل بیت]] است<ref>مشکل الآثار، ج۱۱، ص۳۳۵؛ الصواعق، ص۲۸۱۱.</ref>. | # کاربرد خاصّ [[اهل بیت]] مربوط به همسران [[پیامبر]] {{صل}} است. بدون شک، همسران [[پیامبر]] {{صل}} مطابق معنای لغوی و عرفی، [[اهل بیت]] پیامبرند، مقصود از "بیت" در این جا، بیت سُکنی "محل سکونت" است، نه بیت نَسَب یا [[نبوت]]. در یکی از احادیث مربوط به شأن نزول [[آیه تطهیر]] آمده است که [[ام سلمه]] به [[پیامبر]]{{صل}} گفت:آیا من نیز از اهل البیت هستم، [[پیامبر]]، پاسخ داد: آری<ref>المسند، ج۱۸، ص۲۵۸۸.</ref> گفتنی است که در سایر احادیثی که از [[ام سلمه]] نقل شده، [[پیامبر]] {{صل}} به پرسش [[ام سلمه]] از او که آیا من از [[اهل بیت]] یعنی کسانی که آیه تطهیر در مورد آنان نازل شده، هستم؟ پاسخ مثبت نداد. ولی میان این دو دسته روایات منافاتی نیست، زیرا آن روایات مربوط به قبل از نزول [[آیه تطهیر]] در حق [[اهل بیت]] و پیش از دعای [[پیامبر]]{{صل}} در حق آنان است، و این حدیث، مربوط به پس از نزول [[آیه تطهیر]] و دعای [[پیامبر]]{{صل}} در مورد [[اهل بیت]] است<ref>مشکل الآثار، ج۱۱، ص۳۳۵؛ الصواعق، ص۲۸۱۱.</ref>. | ||
# کاربرد أخصّ [[اهل بیت]] به گروهی از خاندان [[پیامبر]] {{صل}} اختصاص دارد که از ویژگی [[عصمت]] برخوردارند. مصداق آن در روایات مربوط به [[آیه تطهیر]] و [[آیه مباهله]]، اصحاب کساء "[[امام علی]]، [[فاطمه زهرا]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}}" است<ref>مدخل آیه تطهیر؛ مشکل الآثار، ج۱۱، ص۳۳۲ـ ۳۳۹؛ الصواعق المحرقه، ص۲۸۱۱.</ref> و در احادیثی مانند [[حدیث ثقلین]]، [[حدیث سفینه]] و مانند آنها که بر وجود اهل البیت در همه زمان‌ها دلالت دارد، علاوه بر اصحاب کساء، [[امامان معصوم]] از دودمان [[امام حسین]]{{ع}} می‌باشد. | # کاربرد أخصّ [[اهل بیت]] به گروهی از خاندان [[پیامبر]] {{صل}} اختصاص دارد که از ویژگی [[عصمت]] برخوردارند. مصداق آن در روایات مربوط به [[آیه تطهیر]] و [[آیه مباهله]]، اصحاب کساء "[[امام علی]]، [[فاطمه زهرا]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}}" است<ref>مدخل آیه تطهیر؛ مشکل الآثار، ج۱۱، ص۳۳۲ـ ۳۳۹؛ الصواعق المحرقه، ص۲۸۱۱.</ref> و در احادیثی مانند [[حدیث ثقلین]]، [[حدیث سفینه]] و مانند آنها که بر وجود اهل البیت در همه زمان‌ها دلالت دارد، علاوه بر اصحاب کساء، [[امامان معصوم]] از دودمان [[امام حسین]]{{ع}} می‌باشد. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==[[مودت]] و [[محبت اهل بیت در روایات]]== | ==[[مودت]] و [[محبت اهل بیت در روایات]]== | ||
*در وجوب محبّت [[اهل بیت]] [[پیامبر]]{{صل}} نمی‌توان تردید کرد. در آیه{{متن قرآن|ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ}}<ref> این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند مژده می‌دهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزنده‌ای سپاس‌پذیر است؛ سوره شوری، آیه:۲۳.</ref>. مقصود از {{متن قرآن|الْقُرْبَى}} "خویشاوندان" در این آیه همان کسانی‌اند که [[آیه تطهیر]] در مورد آنان نازل شده است، چنان که [[حاکم نیشابوری]] روایت کرده است [[امام حسن|حسن بن علی]]{{ع}} پس از شهادت [[امام علی|علی بن | *در وجوب محبّت [[اهل بیت]] [[پیامبر]]{{صل}} نمی‌توان تردید کرد. در آیه{{متن قرآن|ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ}}<ref> این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند مژده می‌دهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزنده‌ای سپاس‌پذیر است؛ سوره شوری، آیه:۲۳.</ref>. مقصود از {{متن قرآن|الْقُرْبَى}} "خویشاوندان" در این آیه همان کسانی‌اند که [[آیه تطهیر]] در مورد آنان نازل شده است، چنان که [[حاکم نیشابوری]] روایت کرده است [[امام حسن|حسن بن علی]]{{ع}} پس از شهادت [[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}} برای مردم سخنرانی کرد و به معرفی خود پرداخت و گفت: من از اهل بیتی هستم که جبرئیل به سوی آنان فرود می‌آمد، و من از اهل بیتی هستم که خداوند هرگونه پلیدی را از آنان دور ساخته است. و من از اهل بیتی هستم که خداوند [[مودت]] آنان را بر هر مسلمانی واجب کرده و فرموده است: {{متن قرآن|ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ}}<ref> این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند مژده می‌دهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزنده‌ای سپاس‌پذیر است؛ سوره شوری، آیه:۲۳.</ref>. اقتراف حسنه، [[مودت]] ما [[اهل بیت]] است<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۷۲.</ref>. | ||
*به نقل [[خوارزمی]] از [[ابن عباس]]، هنگامی که آیه {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}} نازل شد، کسانی به [[پیامبر]]{{صل}} گفتند: این خویشاوندان تو که [[مودت]] آنان بر ما واجب شده، چه کسانی‌اند؟ [[پیامبر]] {{صل}} پاسخ داد: [[امام علی]]{{ع}}، [[فاطمه زهرا|فاطمه]]{{س}} و دو پسر آنها<ref>المناقب، حدیث ۲۶۳.</ref> | *به نقل [[خوارزمی]] از [[ابن عباس]]، هنگامی که آیه {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}} نازل شد، کسانی به [[پیامبر]]{{صل}} گفتند: این خویشاوندان تو که [[مودت]] آنان بر ما واجب شده، چه کسانی‌اند؟ [[پیامبر]] {{صل}} پاسخ داد: [[امام علی]]{{ع}}، [[فاطمه زهرا|فاطمه]]{{س}} و دو پسر آنها<ref>المناقب، حدیث ۲۶۳.</ref> | ||
*[[طبری]] از [[ابو دیلم]] روایت کرده هنگامی که [[امام سجاد|علی بن الحسین]]{{ع}} را به صورت اسیر وارد دمشق کردند، مردی شامی برپا خاست و از کشته شدن [[امام حسین]]{{ع}} و یارانش و اسیر شدن زن و فرزندانش اظهار خوشحالی کرد. [[امام سجاد|حضرت سجاد]]{{ع}} به او گفت: آیا آیه {{متن قرآن|قُل لّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}} را قرائت کرده‌ای؟ آن مرد گفت: آیا مقصود از قُربی شما هستید، [[امام]]{{ع}} پاسخ داد:آری<ref>تفسیر طبری، ج۲۵، ص۱۶ـ۱۷۷.</ref>. | *[[طبری]] از [[ابو دیلم]] روایت کرده هنگامی که [[امام سجاد|علی بن الحسین]]{{ع}} را به صورت اسیر وارد دمشق کردند، مردی شامی برپا خاست و از کشته شدن [[امام حسین]]{{ع}} و یارانش و اسیر شدن زن و فرزندانش اظهار خوشحالی کرد. [[امام سجاد|حضرت سجاد]]{{ع}} به او گفت: آیا آیه {{متن قرآن|قُل لّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}} را قرائت کرده‌ای؟ آن مرد گفت: آیا مقصود از قُربی شما هستید، [[امام]]{{ع}} پاسخ داد:آری<ref>تفسیر طبری، ج۲۵، ص۱۶ـ۱۷۷.</ref>. | ||