پرش به محتوا

آفرینش انسان در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ']]' به ' [['
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ']]' به ' [[')
خط ۲۱: خط ۲۱:
*از ویژگی‌های [[آدمی]] و یکی از [[دلایل]] تفاوت او با دیگر موجودات، وجود [[قلب روحانی]] در [[آدمی]] است که حیات او را معنا می‌بخشد و راه [[سعادت]] و خوش‌بختی را به او می‌نمایاند. [[خداوند سبحان]] در [[قرآن کریم]] [[دلیل]] [[تدبر]] نکردن در [[آیات الهی]] را قفل بر [[دل‌ها]] ([[قلب روحانی]]) [[بیان]] می‌کند<ref>{{متن قرآن|أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا}}«آیا در قرآن نیک نمی‌اندیشند  یا بر دل‌ها، کلون زده‌اند؟» سوره محمد، آیه ۲۴.</ref>. [[قلب روحانی]] تعلقی به [[بدن]] مادی ندارد و حقیقتی [[معنوی]] و [[الهی]] است هر چند آثار حالات گوناگون این [[حقیقت]] [[روحانی]] بیشترین تأثیر را در همین [[قلب]] درون سینه دارد. به ‌همین [[دلیل]] [[انسان‌ها]] در [[افعال خیر]] یا [[شر]] خود در [[قلب]] مادی خویش احساس رنجش یا [[شادمانی]] می‌کنند. [[امام علی]]{{ع}} بر این عنصر تأکید کرده و آن را [[بیان]] داشته‌اند: «پاره‌گوشتی به رگ حیات [[انسان]] آویخته است که از شگفت ‌انگیزترین اعضای او، یعنی [[قلب]] است که زمینه‌هایی از [[حکمت]] و نیز ضدّ آن را در خود جا می‌‌دهد»<ref>{{متن حدیث|لَقَدْ عُلِّقَ بِنِیَاطِ هَذَا الْإِنْسَانِ بَضْعَةٌ هِیَ أَعْجَبُ مَا فِیهِ وَ [هُوَ] ذَلِکَ الْقَلْبُ وَ ذَلِکَ أَنَّ لَهُ مَوَادَّ مِنَ الْحِکْمَةِ وَ أَضْدَاداً مِنْ خِلَافِهَا}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۱۰۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۵۴.</ref>
*از ویژگی‌های [[آدمی]] و یکی از [[دلایل]] تفاوت او با دیگر موجودات، وجود [[قلب روحانی]] در [[آدمی]] است که حیات او را معنا می‌بخشد و راه [[سعادت]] و خوش‌بختی را به او می‌نمایاند. [[خداوند سبحان]] در [[قرآن کریم]] [[دلیل]] [[تدبر]] نکردن در [[آیات الهی]] را قفل بر [[دل‌ها]] ([[قلب روحانی]]) [[بیان]] می‌کند<ref>{{متن قرآن|أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا}}«آیا در قرآن نیک نمی‌اندیشند  یا بر دل‌ها، کلون زده‌اند؟» سوره محمد، آیه ۲۴.</ref>. [[قلب روحانی]] تعلقی به [[بدن]] مادی ندارد و حقیقتی [[معنوی]] و [[الهی]] است هر چند آثار حالات گوناگون این [[حقیقت]] [[روحانی]] بیشترین تأثیر را در همین [[قلب]] درون سینه دارد. به ‌همین [[دلیل]] [[انسان‌ها]] در [[افعال خیر]] یا [[شر]] خود در [[قلب]] مادی خویش احساس رنجش یا [[شادمانی]] می‌کنند. [[امام علی]]{{ع}} بر این عنصر تأکید کرده و آن را [[بیان]] داشته‌اند: «پاره‌گوشتی به رگ حیات [[انسان]] آویخته است که از شگفت ‌انگیزترین اعضای او، یعنی [[قلب]] است که زمینه‌هایی از [[حکمت]] و نیز ضدّ آن را در خود جا می‌‌دهد»<ref>{{متن حدیث|لَقَدْ عُلِّقَ بِنِیَاطِ هَذَا الْإِنْسَانِ بَضْعَةٌ هِیَ أَعْجَبُ مَا فِیهِ وَ [هُوَ] ذَلِکَ الْقَلْبُ وَ ذَلِکَ أَنَّ لَهُ مَوَادَّ مِنَ الْحِکْمَةِ وَ أَضْدَاداً مِنْ خِلَافِهَا}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۱۰۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۵۴.</ref>
==[[تقرب به خداوند]] عامل [[ارزشمندی]] [[انسان]]==
==[[تقرب به خداوند]] عامل [[ارزشمندی]] [[انسان]]==
*[[انسان]] از لحاظ ساختمان بدنی و ظاهری و سرمایۀ [[معنوی]] [[ارزشمندی]] مانند [[اختیار]] و [[حسن]] [[تکلیف]]<ref>ر.ک: آفرینش و انسان، ۷۹ـ ۷۶.</ref>، سرآمد آفریدگان نیست؛ چنانکه [[قرآن]] می‌فرماید: «[[آفرینش]] [[آسمان‌ها]] و [[زمین]]، شکوهمندتر از [[آفرینش]] [[مردم]] است»<ref>{{متن قرآن|لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ}}«به یقین آفرینش آسمان‌ها و زمین بزرگ‌تر از آفرینش مردم است اما بیشتر مردم نمی‌دانند» سوره غافر، آیه ۵۷.</ref>، بلکه او از گذر [[عبودیت]] و [[تقرب به خداوند]] می‌تواند بر همۀ آفریدگان مجرد و مادی [[برتری]] یابد<ref>ر.ک: المیزان‌، ج۱۳، صفحات ۱۶۵ـ ۱۶۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۴.</ref> [[قرآن]] می‌فرماید: «ما [[اولاد آدم]] را گرامی داشته و آنان را بر شمار بسیاری از آفریدگان [[برتری]] داده‌ایم»<ref>{{متن قرآن|وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا}}«و به راستی ما فرزندان آدم را ارجمند داشته‌ایم و آنان را در خشکی و دریا (بر مرکب) سوار کرده‌ایم و به آنان از چیزهای پاکیزه روزی داده‌ایم و آنان را بر بسیاری از آنچه آفریده‌ایم، نیک برتری بخشیده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۷۰.</ref> تا به [[هدف]] نهایی [[آفرینش]] که [[معرفت]] است برسد. پیش از [[معرفت]]، [[عبادت]] جای دارد که [[هدف]] ابتدایی است؛ چنانکه [[قرآن]] می‌فرماید: «ما [[جن]] و انس را تنها برای [[عبادت]] آفریدیم»<ref>{{متن قرآن|وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ}}«و پریان و آدمیان را نیافریدم جز برای آنکه مرا بپرستند» سوره ذاریات، آیه ۵۶.</ref> و در جایی دیگر می‌فرماید: «[[خداوند]] را [[عبادت]] کن تا به [[یقین]] برسی»<ref>{{متن قرآن|وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ}}«و پروردگارت را پرستش کن تا مرگ  تو فرا رسد» سوره حجر، آیه ۹۹.</ref>. بنابراین [[انسان]] از گذر [[عبادت]] به [[یقین]] می‌رسد که [[هدف]] نهایی [[آفرینش]] اوست و [[یقین]]، عبارت است از [[معرفت]] به ذات و [[صفات ]][[خداوند متعال]]<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۴.</ref>.  
*[[انسان]] از لحاظ ساختمان بدنی و ظاهری و سرمایۀ [[معنوی]] [[ارزشمندی]] مانند [[اختیار]] و [[حسن]] [[تکلیف]]<ref>ر.ک: آفرینش و انسان، ۷۹ـ ۷۶.</ref>، سرآمد آفریدگان نیست؛ چنانکه [[قرآن]] می‌فرماید: «[[آفرینش]] [[آسمان‌ها]] و [[زمین]]، شکوهمندتر از [[آفرینش]] [[مردم]] است»<ref>{{متن قرآن|لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ}}«به یقین آفرینش آسمان‌ها و زمین بزرگ‌تر از آفرینش مردم است اما بیشتر مردم نمی‌دانند» سوره غافر، آیه ۵۷.</ref>، بلکه او از گذر [[عبودیت]] و [[تقرب به خداوند]] می‌تواند بر همۀ آفریدگان مجرد و مادی [[برتری]] یابد<ref>ر.ک: المیزان‌، ج۱۳، صفحات ۱۶۵ـ ۱۶۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۴.</ref> [[قرآن]] می‌فرماید: «ما [[اولاد آدم]] را گرامی داشته و آنان را بر شمار بسیاری از آفریدگان [[برتری]] داده‌ایم»<ref>{{متن قرآن|وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا}}«و به راستی ما فرزندان آدم را ارجمند داشته‌ایم و آنان را در خشکی و دریا (بر مرکب) سوار کرده‌ایم و به آنان از چیزهای پاکیزه روزی داده‌ایم و آنان را بر بسیاری از آنچه آفریده‌ایم، نیک برتری بخشیده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۷۰.</ref> تا به [[هدف]] نهایی [[آفرینش]] که [[معرفت]] است برسد. پیش از [[معرفت]]، [[عبادت]] جای دارد که [[هدف]] ابتدایی است؛ چنانکه [[قرآن]] می‌فرماید: «ما [[جن]] و انس را تنها برای [[عبادت]] آفریدیم»<ref>{{متن قرآن|وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ}}«و پریان و آدمیان را نیافریدم جز برای آنکه مرا بپرستند» سوره ذاریات، آیه ۵۶.</ref> و در جایی دیگر می‌فرماید: «[[خداوند]] را [[عبادت]] کن تا به [[یقین]] برسی»<ref>{{متن قرآن|وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ}}«و پروردگارت را پرستش کن تا مرگ  تو فرا رسد» سوره حجر، آیه ۹۹.</ref>. بنابراین [[انسان]] از گذر [[عبادت]] به [[یقین]] می‌رسد که [[هدف]] نهایی [[آفرینش]] اوست و [[یقین]]، عبارت است از [[معرفت]] به ذات و [[صفات ]] [[خداوند متعال]]<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۴.</ref>.  
==رد نظریه تطور در [[خلقت انسان]]==
==رد نظریه تطور در [[خلقت انسان]]==
*در نظر [[اسلام]] همۀ [[انسان‌ها]] از [[نسل]] [[آدم]]{{ع}} و حوایند که بر اثر [[ازدواج]] یک مرد و یک [[زن]] پدید آمده‌اند<ref>ر.ک: المیزان‌، ج۱۶، ص۲۶۰ـ ۲۵۵؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۱ـ۴۲.</ref> و [[اسلام]] نظریۀ تطور که [[نسل]] [[انسان]] را به نوعی حیوان شبیه میمون می‌‌دانند که در قرن‌های متمادی تطور و [[تکامل]] یافته و به [[انسان]] امروزی رسیده است را مردود می‌‌شمارد<ref>ر.ک: عقاید داروین‌، ص ۱۲۶ـ ۱۱۱.</ref>. برای بقای [[نسل]] [[آدم]]{{ع}} [[خداوند]]، [[فرشتگان]] یا جنیانی را به [[ازدواج]] [[فرزندان آدم]] درآورده و یا [[فرزندان آدم]]{{ع}} و [[حوا]] با یکدیگر [[ازدواج]] کرده‌اند. [[حرمت]] [[ازدواج]] [[برادر]] با [[خواهر]] از [[احکام]] [[تشریعی]] است و [[حکم]] [[تشریعی]] هم تغییرپذیر است و این گونه [[احکام]] پیرو [[مصالح]] و مفاسدند. اما [[حکم]] [[تکوینی]] به هیچ روی تغییر نمی‌پذیرد از این رو [[ازدواج]] [[برادر]] با [[خواهر]] در زمان [[حضرت آدم]]{{ع}} مفسده نداشته و بلکه برای بقای [[نسل]] [[آدم]]{{ع}} [[مصلحت]] نیز داشته است. در زمان [[شرایع]] بعدی بود که چنین ازدواجی با مفسده مواجه شد و [[حرام]] گشت<ref>ر.ک: مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۱۱، ص ۲۴۹ـ ۲۱۸؛ الاحتجاج‌، طبرسی، ج۲، ص۴۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۳.</ref>
*در نظر [[اسلام]] همۀ [[انسان‌ها]] از [[نسل]] [[آدم]]{{ع}} و حوایند که بر اثر [[ازدواج]] یک مرد و یک [[زن]] پدید آمده‌اند<ref>ر.ک: المیزان‌، ج۱۶، ص۲۶۰ـ ۲۵۵؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۱ـ۴۲.</ref> و [[اسلام]] نظریۀ تطور که [[نسل]] [[انسان]] را به نوعی حیوان شبیه میمون می‌‌دانند که در قرن‌های متمادی تطور و [[تکامل]] یافته و به [[انسان]] امروزی رسیده است را مردود می‌‌شمارد<ref>ر.ک: عقاید داروین‌، ص ۱۲۶ـ ۱۱۱.</ref>. برای بقای [[نسل]] [[آدم]]{{ع}} [[خداوند]]، [[فرشتگان]] یا جنیانی را به [[ازدواج]] [[فرزندان آدم]] درآورده و یا [[فرزندان آدم]]{{ع}} و [[حوا]] با یکدیگر [[ازدواج]] کرده‌اند. [[حرمت]] [[ازدواج]] [[برادر]] با [[خواهر]] از [[احکام]] [[تشریعی]] است و [[حکم]] [[تشریعی]] هم تغییرپذیر است و این گونه [[احکام]] پیرو [[مصالح]] و مفاسدند. اما [[حکم]] [[تکوینی]] به هیچ روی تغییر نمی‌پذیرد از این رو [[ازدواج]] [[برادر]] با [[خواهر]] در زمان [[حضرت آدم]]{{ع}} مفسده نداشته و بلکه برای بقای [[نسل]] [[آدم]]{{ع}} [[مصلحت]] نیز داشته است. در زمان [[شرایع]] بعدی بود که چنین ازدواجی با مفسده مواجه شد و [[حرام]] گشت<ref>ر.ک: مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۱۱، ص ۲۴۹ـ ۲۱۸؛ الاحتجاج‌، طبرسی، ج۲، ص۴۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۳.</ref>
۲۱۸٬۴۳۸

ویرایش