گستره علم امام: تفاوت میان نسخه‌ها

گستره علم امام (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۵ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۵۰

۱۰٬۲۲۷ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۵ آوریل ۲۰۲۰

←‏مقدمه

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 درباره [[علوم]] و آگاهی‌های مرتبط با [[وظائف]] [[امامت]] در [[حوزه]] [[احکام شرعی]] و هدایت‌های [[دینی]] بین [[متکلمان امامیه]] وفاق دیده می‌‌شود. اما در موضوعات خارجی و حرفه‌ها و صنائع و [[علوم]] به اصطلاح غیردینی و نیز آنچه مربوط به [[عالم غیب]] است، برخی از [[متکلمان امامیه]]- با ملاحظه اینکه آن را خارج از حیطه ماموریت [[امامت]] می‌‌دانند- آن را شرط لازم [[امامت]] نمی‌دانند اما با توجه به [[ادله]] [[نقلی]]، فی الجمله امکانش را می‌‌پذیرند<ref>ر.ک: أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، ص ۶۷ و ۴۰ القول فی معرفة{{عم}} بجمیع الصنائع و سائر اللغات و ۴۱ القول فی علم ائمة{{عم}} بالضمائر و الکائنات و إطلاق القول علیهم بعلم الغیب و کون ذلک لهم فی الصفات و الشافی فی الامامة، ج ۳، ص ۱۶۴ و الاقتصاد، ص ۳۱۱ و تلخیص الشفافی؛ ج۱، ص ۲۵۲ و برای مطالعه بیشتر ر.ک: امامت پژوهی، ص ۱۶۸.</ref>. ما در اینجا به [[علوم فرابشری امامان]] می‌‌پردازیم.
 ==مقدمه==
+*یکی از مسائل مهم در ارتباط با [[علم امام]]، گستره و متعلق [[علم امام]] است. آیا [[امام]] به زمان حال [[علم]] دارد یا به گذشته و [[آینده]] هم [[علم]] دارد؟ آیا [[امام]] فقط به [[امور دینی]] [[علم]] دارد یا به امور غیردینی نیز، [[علم]] دارد؟
+*بر پایه بسیاری از [[روایات]]، گستره علم امام به زمان حال و [[امور دینی]] منحصر نیست و همه زمان‌ها و [[امور دینی]] و غیر دینی را در بر می‌گیرد.
+*مهم‌ترین عرصه‌های شمول [[علم امام]] را می‌توان [[علم به دین]]، [[علم]] گذشته، حال و [[آینده]]، [[علم]] به امور ظاهری و [[باطنی]]، امور [[آشکار]] و [[غایب]]، به زبان‌های مختلف، به [[علوم]] و [[فنون]] مختلف و به [[اسرار]] [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] برشمرد.
+*در [[روایات]] نیز، از گستره و متعلق [[علم امام]] [[سخن]] به میان آمده است:
+#'''[[علم]] به همه امور:''' [[حضرت علی]]{{ع}} می‌فرماید: "ممکن نیست از آنچه امروز تا [[قیامت]] رخ می‌دهد، از من پرسش کنید...، جز آن‌که پاسخ دهم"<ref>{{متن حدیث|لَا تَسْأَلُونِّي عَنْ شَيْ‌ءٍ فِيمَا بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ السَّاعَةِ... إِلَّا أَنْبَأْتُكُمْ}}؛ بحارالأنوار، ج۳۴، ص۱۱۶.</ref>. نیز می‌فرماید: {{متن حدیث|قَالَ إِنَّ عِنْدَنَا عِلْمَ جَمِيعِ الْأَشْيَاءِ}}<ref> بحارالأنوار، ج۳۸، ص۴۸.</ref>.
+#'''[[علم]] به آنچه [[مردم]] [[نیاز]] دارند:''' "صحیفه‌ای نزد ماست که در ازای آن، هفتاد ذرع و به [[املای پیامبر]] خداست و [[حضرت علی]]{{ع}} آن را به دست خود نوشته و همه آنچه [[نیاز]] است، حتّی دیه خراش، در آن ثبت شده است"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ عِنْدَنَا صَحِيفَةً طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ خَطَّهُ عَلِيٌّ{{ع}} بِيَدِهِ وَ إِنَّ فِيهَا لَجَمِيعَ مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ النَّاسُ حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ}}؛ بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۳.</ref>.
+#'''[[علم به قرآن]]:''' [[حضرت صادق]]{{ع}} می‌فرماید: "من [[علم]] به [[کتاب خدا]] دارم که در آن، [[آغاز آفرینش]] و آنچه تا [[روز قیامت]] موجود است و نیز، خبر [[آسمان]] و خبر [[زمین]] و خبر جنّت و خبر نار و خبر آنچه در گذشته بوده و آنچه در [[آینده]] خواهد بود، همگی آمده است و من این [[اخبار]] را می‌دانم، مانند اینکه به [[کف]] دستم نگاه می‌کنم"<ref>{{متن حدیث|قَدْ وَلَدَنِي رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} وَ أَنَا أَعْلَمُ كِتَابَ اللَّهِ‌، وَ فِيهِ بَدْءُ الْخَلْقِ وَ مَا هُوَ كَائِنٌ إِلى يَوْمِ الْقِيَامَةِ، وَ فِيهِ خَبَرُ السَّمَاءِ وَ خَبَرُ الْأَرْضِ، وَ خَبَرُ الْجَنَّةِ وَ خَبَرُ النَّارِ، وَ خَبَرُ مَا كَانَ وَ خَبَرُ مَا هُوَ كَائِنٌ، أَعْلَمُ ذلِكَ كَمَا أَنْظُرُ إِلى كَفِّي، إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ: فِيهِ تِبْيَانُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ}}؛ کافی، ج۱، ص۶۱.</ref>.
+#'''[[علم به کتاب‌های آسمانی]] دیگر:''' [[حضرت باقر]]{{ع}} می‌فرماید: "[[خداوند]] دو [[علم]] دارد: یکی علمی‌است که کسی جز او آن را نمی‌داند و دیگری علمی‌است که آن را به [[ملائکه]] و [[رسولان]] خود آموخت و ما آن را می‌دانیم"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ عِلْمٌ لَا يَعْلَمُهُ إِلَّا هُوَ وَ عِلْمٌ عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ فَمَا عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ فَنَحْنُ نَعْلَمُهُ}}؛ کافی، ج۱، ص۱۴۷.</ref>. [[حضرت صادق]]{{ع}} می‌فرماید: "[[حضرت سلیمان]]{{ع}} از [[حضرت داود]]{{ع}} [[ارث]] برد. [[حضرت محمّد]]{{صل}} از [[حضرت سلیمان]]{{ع}} [[ارث]] برد و ما از [[حضرت محمّد]]{{صل}} [[ارث]] بردیم؛ ازاین رو، [[علم]] به [[تورات]]، [[انجیل]]، [[زبور]] و [[بیان]] آنچه در [[الواح]] [[حضرت موسی]]{{ع}} بود، نزد ماست"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ سُلَيْمَانَ وَرِثَ داوُدَ وَ إِنَّ مُحَمَّداً وَرِثَ سُلَيْمَانَ وَ إِنَّا وَرِثْنَا مُحَمَّداً{{صل}} وَ إِنَّ عِنْدَنَا عِلْمَ التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِيلِ وَ الزَّبُورِ وَ تِبْيَانَ مَا فِي الْأَلْوَاحِ‌}}؛ بحارالأنوار، ج۲۶، ص۱۸۷؛ بصائر الدرجات ج۱، ص۱۳۸.</ref>.
+#'''[[علم]] به گذشته، حال و [[آینده]]:''' [[حضرت صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|إِنَّ عِنْدَنَا عِلْمَ مَا كَانَ وَ عِلْمَ مَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ}}<ref>کافی، ج۱، ص۲۳۸.</ref>.
+#'''[[علم]] به امور ظاهری و [[باطنی]]، به امور [[آشکار]] و [[غایب]]:''' [[حضرت علی]]{{ع}} می‌فرماید: "من زنده می‌کنم و می‌میرانم به اجازه [[خدا]]. من به شما خبر می‌دهم، چه می‌خورید و چه در خانه‌های خود [[ذخیره]] کرده‌اید به [[اذن]] [[خدا]]، من از دل‌های شما آگاهم و [[ائمه]] از اولادم نیز، همین [[کارها]] را می‌کنند و این اطلاعات را دارند، هرگاه بخواهند و [[اراده]] کنند"<ref>{{متن حدیث|أَنَا أُحْيِي وَ أُمِيتُ بِإِذْنِ رَبِّي وَ أَنَا أُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَأْكُلُونَ وَ مَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ بِإِذْنِ رَبِّي وَ أَنَا عَالِمٌ بِضَمَائِرِ قُلُوبِكُمْ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ أَوْلَادِي يَعْلَمُونَ وَ يَفْعَلُونَ هَذَا إِذَا أَحَبُّوا وَ أَرَادُوا}}؛ بحارالأنوار، ج۲۶، ص۵.</ref>.
+#'''[[علم]] به زبان‌های گوناگون:''' [[زراره]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده که [[امیرمؤمنان]]{{ع}} به [[ابن‌عباس]] فرمودند: "[[خداوند]] [[زبان]] پرندگان را به ما آموخت، چنان‌که به [[سلیمان‌ بن داوود]] آموخت و زبان هر [[جنبنده]] خشکی و دریایی را به ما آموخت"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ عَلَّمَنَا مَنْطِقَ الطَّيْرِ كَمَا عَلَّمَهُ سُلَيْمَانَ بْنَ دَاوُدَ مَنْطِقَ كُلِّ دَابَّةٍ فِي بَرٍّ أَوْ بَحْرٍ}}؛ بحارالأنوار، ج۲۷، ص۲۶۴.</ref>.
+#'''[[علم]] به [[آسمان‌ها]] و [[زمین]]:''' [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "من می‌دانم آنچه در [[آسمان‌ها]] و زمین‌هاست و آنچه در [[بهشت و جهنم]] است و آنچه بیشتر بوده و آنچه خواهد بود. پس از درنگی، [[احساس]] کردند، [[تحمّل]] این مطلب برای برخی از حاضران، دشوار است؛ از این رو فرمودند: (آنچه می‌گویم، چیز شگفتی نیست؛ زیرا) اینها را از [[کتاب خدا]] دانستم. [[خداوند]] می‌فرماید: [[بیان]] هر چیزی در کتاب وی است"<ref>{{متن حدیث|إِنِّي لَأَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ وَ أَعْلَمُ مَا فِي الْجَنَّةِ وَ أَعْلَمُ مَا فِي النَّارِ وَ أَعْلَمُ مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ قَالَ ثُمَّ مَكَثَ هُنَيْئَةً فَرَأَى أَنَّ ذَلِكَ كَبُرَ عَلَى مَنْ سَمِعَهُ مِنْهُ فَقَالَ عَلِمْتُ ذَلِكَ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ فِيهِ تِبْيَانُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ}}؛ کافی، ج۱، ص۲۶۱.</ref>
+#'''[[علم]] به [[شهادت]] خود:''' [[ابوبصیر]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است: "هر [[امامی]] که نداند به چه مصیبتی گرفتار خواهد شد و چه بر سر او خواهد آمد چنین کسی، اساساً [[حجت خدا]] بر [[خلق]] او نیست<ref>{{متن حدیث|أَيُّ إِمَامٍ لَا يَعْلَمُ مَا يُصِيبُهُ وَ إِلَى مَا يَصِيرُ فَلَيْسَ ذَلِكَ بِحُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَى خَلْقِهِ}}؛کافی، ج۱، ص۲۵۸.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>.
 ==امکان [[علم]] بشری==