بحث:علی بن ابی طالب: تفاوت میان نسخهها
←علی بن ابی طالب در معارف و عقاید ۵
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
درباره [[نسب]] [[شریف]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} گفتهاند: {{متن حدیث|هُوَ أَوَّلُ هَاشِمِيٍّ وَلَدَهُ هَاشِمٌ مَرَّتَيْنِ}}<ref>ر.ک: کافی، ج۱، ص ۴۵۲ و رسائل شریف مرتضی، ج۴، ص ۱۰۸ و الصحیح من سیره الامام علی{{ع}}، ج۱، ص ۷۴.</ref>. [[والدین]] او هر دو از [[نسل]] [[هاشم بن عبد مناف]] جد اعلای [[رسول خدا]]{{صل}} هستند. | درباره [[نسب]] [[شریف]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} گفتهاند: {{متن حدیث|هُوَ أَوَّلُ هَاشِمِيٍّ وَلَدَهُ هَاشِمٌ مَرَّتَيْنِ}}<ref>ر.ک: کافی، ج۱، ص ۴۵۲ و رسائل شریف مرتضی، ج۴، ص ۱۰۸ و الصحیح من سیره الامام علی{{ع}}، ج۱، ص ۷۴.</ref>. [[والدین]] او هر دو از [[نسل]] [[هاشم بن عبد مناف]] جد اعلای [[رسول خدا]]{{صل}} هستند. | ||
[[پدر]] بزرگوارش [[ابوطالب]] ابن [[عبد المطلب]] بن [[هاشم بن عبد مناف]]، [[سید]] البطحاء از [[بنی هاشم]]، اشرف فامیلهای [[قریش]] و کفیل در دوران [[کودکی]] و حامی [[رسول خدا]]{{صل}} در روزهای سخت و بییاوری آغاز [[بعثت]] است<ref>ر.ک: احمد حنبل فضائل امیرالمؤمنین، ص ۱۳۷ و موسوعه الامام امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص ۶۲.</ref>. در روزی که [[عبدالمطلب]] جد [[پیامبر]] در [[گذشت]]، آن [[حضرت]]{{صل}} هشت سال تمام داشت از آن روز تا [[چهل]] و دو سال بعد، [[ابوطالب]] حراست و [[حفاظت]] و [[حمایت]] [[پیامبر]] را- در سفر و حضر- برعهده گرفت و با [[عشق]] و علاقه بینظیری در راه [[هدف]] [[مقدس]] [[پیامبر]]{{صل}} که گسترش [[آیین]] یکتاپرستی بود [[فداکاری]] کرد<ref>ر.ک: فروغ ولایت، ص ۱۴ و الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج۲، ص ۱۷۵.</ref>. | [[پدر]] بزرگوارش [[ابوطالب]] ابن [[عبد المطلب]] بن [[هاشم بن عبد مناف]]، [[سید]] البطحاء از [[بنی هاشم]]، اشرف فامیلهای [[قریش]] و کفیل در دوران [[کودکی]] و حامی [[رسول خدا]]{{صل}} در روزهای سخت و بییاوری آغاز [[بعثت]] است<ref>ر.ک: احمد حنبل فضائل امیرالمؤمنین، ص ۱۳۷ و موسوعه الامام امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص ۶۲.</ref>. در روزی که [[عبدالمطلب]] جد [[پیامبر]] در [[گذشت]]، آن [[حضرت]]{{صل}} هشت سال تمام داشت از آن روز تا [[چهل]] و دو سال بعد، [[ابوطالب]] حراست و [[حفاظت]] و [[حمایت]] [[پیامبر]] را- در سفر و حضر- برعهده گرفت و با [[عشق]] و علاقه بینظیری در راه [[هدف]] [[مقدس]] [[پیامبر]]{{صل}} که گسترش [[آیین]] یکتاپرستی بود [[فداکاری]] کرد<ref>ر.ک: فروغ ولایت، ص ۱۴ و الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج۲، ص ۱۷۵.</ref>. | ||
مادرش [[فاطمه بنت اسد]] بن [[هاشم بن عبد مناف]] بانوی کریمهای است که مدال [[افتخار]] پرستاری از [[رسول خدا]]{{صل}} در دوران [[کودکی]] آن [[حضرت]]{{صل}} را داشت تا جایی که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} درباره او فرمودند: {{متن حدیث|کانت امی بعد امی التی ولدتنی}}. [[همراهی]] او با [[رسول خدا]]{{صل}} در [[هجرت]] و تا پایان عمرش در [[منابع تاریخی]] و [[حدیثی]] ثبت شده است و سرانجام هم آن [[حضرت]]{{صل}} وی را در پیراهن خود [[کفن]] کرده و بر او [[نماز]] خواند و با دست [[مبارک]] خود در [[قبر]] گذاشت<ref>ر.ک: فضائل امیرالمؤمنین علی{{ع}}، ص ۱۳۸ و موسوعه الامام امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص ۶۷.</ref>. | مادرش [[فاطمه بنت اسد]] بن [[هاشم بن عبد مناف]] بانوی کریمهای است که مدال [[افتخار]] پرستاری از [[رسول خدا]]{{صل}} در دوران [[کودکی]] آن [[حضرت]]{{صل}} را داشت تا جایی که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} درباره او فرمودند: {{متن حدیث|کانت امی بعد امی التی ولدتنی}}. [[همراهی]] او با [[رسول خدا]]{{صل}} در [[هجرت]] و تا پایان عمرش در [[منابع تاریخی]] و [[حدیثی]] ثبت شده است و سرانجام هم آن [[حضرت]]{{صل}} وی را در پیراهن خود [[کفن]] کرده و بر او [[نماز]] خواند و با دست [[مبارک]] خود در [[قبر]] گذاشت<ref>ر.ک: فضائل امیرالمؤمنین علی{{ع}}، ص ۱۳۸ و موسوعه الامام امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص ۶۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref> | ||
'''نامگذاری''': بعد از ولادت [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} برای نامگذاری آن [[حضرت]] ابتدا مادرش "اسد" نام [[پدر]] خود را مطرح کرد اما این اسم مورد قبول [[ابوطالب]] قرار نگرفت و سر به سوی [[آسمان]] کرده و از [[خداوند تعالی]] در خواست نام برای فرزندش نمود:{{عربی|يَا رَبِّ رَبَّ الْغَسَقِ الدُّجِيِّ وَ الْقَمَرِ الْمُنْبَلِجِ الْمُضِيِّ بَيِّنْ لَنَا مِنْ حُكْمِكَ الْمَقْضِيِّ مَا ذَا تَرَى لِي فِي اسْمِ ذَا الصَّبِيِّ}} | '''نامگذاری''': بعد از ولادت [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} برای نامگذاری آن [[حضرت]] ابتدا مادرش "اسد" نام [[پدر]] خود را مطرح کرد اما این اسم مورد قبول [[ابوطالب]] قرار نگرفت و سر به سوی [[آسمان]] کرده و از [[خداوند تعالی]] در خواست نام برای فرزندش نمود:{{عربی|يَا رَبِّ رَبَّ الْغَسَقِ الدُّجِيِّ وَ الْقَمَرِ الْمُنْبَلِجِ الْمُضِيِّ بَيِّنْ لَنَا مِنْ حُكْمِكَ الْمَقْضِيِّ مَا ذَا تَرَى لِي فِي اسْمِ ذَا الصَّبِيِّ}} | ||
بعد از مدت زمان اندکی پاسخ آمد: {{متن حدیث|خُصِّصْتُمَا بِالْوَلَدِ الزَّكِيِّ و الطَّاهِرِ الْمُنْتَخَبِ الرَّضِیِّ فَاسْمُهُ مِنْ شَامِخٍ عَلِیٍّ عَلِیٌّ اشْتُقَّ مِنَ الْعَلِیِّ}}<ref>ر.ک: قندوزی حنفی در ینابیع المودة، ج۲، ص ۳۰۵ و ابن صباغ المالکی در الفصول المهمة ج۱، ص ۱۷۳ و إحقاق الحق، الشوشتری ج۷، ص ۴۹۱ و مناقب آل أبی طالب{{عم}} (لابن شهر آشوب) ج۲، ص ۱۷۴ و الفضائل (لابن شاذان القمی)، ص ۵۶. بحار، ج ۳۵، ص ۱۰۲.</ref> | بعد از مدت زمان اندکی پاسخ آمد: {{متن حدیث|خُصِّصْتُمَا بِالْوَلَدِ الزَّكِيِّ و الطَّاهِرِ الْمُنْتَخَبِ الرَّضِیِّ فَاسْمُهُ مِنْ شَامِخٍ عَلِیٍّ عَلِیٌّ اشْتُقَّ مِنَ الْعَلِیِّ}}<ref>ر.ک: قندوزی حنفی در ینابیع المودة، ج۲، ص ۳۰۵ و ابن صباغ المالکی در الفصول المهمة ج۱، ص ۱۷۳ و إحقاق الحق، الشوشتری ج۷، ص ۴۹۱ و مناقب آل أبی طالب{{عم}} (لابن شهر آشوب) ج۲، ص ۱۷۴ و الفضائل (لابن شاذان القمی)، ص ۵۶. بحار، ج ۳۵، ص ۱۰۲.</ref> | ||
[[کنیه]] مشهور آن [[حضرت]] "[[ابوالحسن]]" است و کنیههای دیگری نیز دارد مانند "[[ابوالحسین]]" و "[[ابوالسبطین]]" و "[[ابوالریحانتین]]" و [[کنیه]] "[[ابوتراب]]" را [[رسول خدا]]{{صل}} هنگامی که وی را در [[سجده]] روی [[خاک]] مشاهده کردند و به آن جناب اعطاء کرد<ref>الفصل الثانی فی ذکر أسمائه و ألقابه{{ع}} طبرسی، فضل بن حسن، أعلام الوری بأعلام الهدی (ط- القدیمة)، ص ۱۵۴ و موسوعه الامام امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص ۷۹.</ref>. | [[کنیه]] مشهور آن [[حضرت]] "[[ابوالحسن]]" است و کنیههای دیگری نیز دارد مانند "[[ابوالحسین]]" و "[[ابوالسبطین]]" و "[[ابوالریحانتین]]" و [[کنیه]] "[[ابوتراب]]" را [[رسول خدا]]{{صل}} هنگامی که وی را در [[سجده]] روی [[خاک]] مشاهده کردند و به آن جناب اعطاء کرد<ref>الفصل الثانی فی ذکر أسمائه و ألقابه{{ع}} طبرسی، فضل بن حسن، أعلام الوری بأعلام الهدی (ط- القدیمة)، ص ۱۵۴ و موسوعه الامام امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص ۷۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref>. | ||
'''[[القاب]]''': یکی از [[القاب]] [[خاصه]] آن جناب "[[امیرالمؤمنین]]" بود. این [[لقب]] را [[حضرت رسول]]{{صل}} به آن [[حضرت]] دادند و فرمودند: به علی بن ابی طالب به عنوان "[[امیرالمؤمنین]]" [[سلام]] کنید. در [[مذهب شیعه]] اطلاق این عنوان به هیچ یک از [[ائمه]] تجویز نشده است زیرا که این عنوان مخصوص [[علی]]{{ع}} میباشد<ref>ر.ک: الصحیح من سیره امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص ۱۵۴ و الیقین باختصاص مولانا علی بامرة المؤمنین نوشته سید بن طاووس. </ref>. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} از طرف [[حضرت رسول]]{{صل}} به [[القاب]] و عناوین دیگری نیز ملقب بوده مانند: [[سید المسلمین]]، [[امام المتقین]]، [[قائد الغر المحجلین]]، [[سید]] الأوصیاء، [[سید العرب]]، اخو [[رسول الله]]، [[وزیر]] [[وصی]]، [[خلیفه رسول الله]]، [[مرتضی]]، [[یعسوب المؤمنین]] و صهر [[رسول الله]]<ref>{{متن حدیث|قَالَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ السَّلَامُ مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ عَلِيَ بْنَ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} مِنِّي وَ أَنَا مِنْ عَلِيٍّ خُلِقَ عَلِيٌّ مِنْ طِينَتِي وَ هُوَ إِمَامُ الْخَلْقِ بَعْدِي يُبَيِّنُ لَهُمْ مَا اخْتَلَفُوا فِيهِ مِنْ سُنَّتِي وَ هُوَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَ قَائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِينَ وَ يَعْسُوبُ الدِّينِ وَ خَيْرُ الْوَصِيِّينَ وَ زَوْجُ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ وَ أَبُو الْأَئِمَّةِ الْمَهْدِيِّينَ}} بشارة المصطفی لشیعة المرتضی (ط القدیمة)، ص ۲۴ و ر.ک: الصحیح من سیره امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص ۱۴۰ الفصل الرابع الاسماء و الالقاب و الکنی. </ref>. | '''[[القاب]]''': یکی از [[القاب]] [[خاصه]] آن جناب "[[امیرالمؤمنین]]" بود. این [[لقب]] را [[حضرت رسول]]{{صل}} به آن [[حضرت]] دادند و فرمودند: به علی بن ابی طالب به عنوان "[[امیرالمؤمنین]]" [[سلام]] کنید. در [[مذهب شیعه]] اطلاق این عنوان به هیچ یک از [[ائمه]] تجویز نشده است زیرا که این عنوان مخصوص [[علی]]{{ع}} میباشد<ref>ر.ک: الصحیح من سیره امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص ۱۵۴ و الیقین باختصاص مولانا علی بامرة المؤمنین نوشته سید بن طاووس. </ref>. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} از طرف [[حضرت رسول]]{{صل}} به [[القاب]] و عناوین دیگری نیز ملقب بوده مانند: [[سید المسلمین]]، [[امام المتقین]]، [[قائد الغر المحجلین]]، [[سید]] الأوصیاء، [[سید العرب]]، اخو [[رسول الله]]، [[وزیر]] [[وصی]]، [[خلیفه رسول الله]]، [[مرتضی]]، [[یعسوب المؤمنین]] و صهر [[رسول الله]]<ref>{{متن حدیث|قَالَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ السَّلَامُ مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ عَلِيَ بْنَ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} مِنِّي وَ أَنَا مِنْ عَلِيٍّ خُلِقَ عَلِيٌّ مِنْ طِينَتِي وَ هُوَ إِمَامُ الْخَلْقِ بَعْدِي يُبَيِّنُ لَهُمْ مَا اخْتَلَفُوا فِيهِ مِنْ سُنَّتِي وَ هُوَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَ قَائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِينَ وَ يَعْسُوبُ الدِّينِ وَ خَيْرُ الْوَصِيِّينَ وَ زَوْجُ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ وَ أَبُو الْأَئِمَّةِ الْمَهْدِيِّينَ}} بشارة المصطفی لشیعة المرتضی (ط القدیمة)، ص ۲۴ و ر.ک: الصحیح من سیره امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص ۱۴۰ الفصل الرابع الاسماء و الالقاب و الکنی. </ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref>. | ||
===دوران [[زندگی]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}=== | ===دوران [[زندگی]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}=== | ||
[[زندگی]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} را به یک ملاحظه میتوان به سه گروه تقسیم کرد: از ولادت تا [[بعثت]]، از [[بعثت]] تارحلت [[رسول خدا]]{{صل}} و ازرحلت [[رسول خدا]] تا [[شهادت]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}. | [[زندگی]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} را به یک ملاحظه میتوان به سه گروه تقسیم کرد: از ولادت تا [[بعثت]]، از [[بعثت]] تارحلت [[رسول خدا]]{{صل}} و ازرحلت [[رسول خدا]] تا [[شهادت]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}. | ||
خط ۴۴: | خط ۴۳: | ||
'''دوره اول: از ولادت تا [[بعثت]] [[پیامبر]]{{صل}}''' | '''دوره اول: از ولادت تا [[بعثت]] [[پیامبر]]{{صل}}''' | ||
[[کودکی]] [[علی]] در دامان [[رسول خدا]]{{صل}}: [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} از همان آغاز [[کودکی]] در دامان [[رسول خدا]]{{صل}} پرورش یافت. جناب [[فاطمه بنت اسد]] میگوید: [[علی]] را به [[دنیا]] آوردم در حالی که [[رسول خدا]]{{صل}} سی ساله بود او [[علی]] را بسیار [[دوست]] میداشت و به من میگفت: گهواره [[علی]] را نزدیک محل [[خواب]] من قرار بده. بیشتر کارهای مربوط به [[تربیت]] او را به عهده داشت؛ او را شستوشو میداد، به او شیر میخورانید و او را در آغوش میگرفت و میفرمود: {{متن حدیث|هَذَا أَخِي وَ وَلِيِّي وَ نَاصِرِي وَ وَصِيِّي وَ زَوْجُ كَرِيمَتِي وَ ذُخْرِي وَ كَهْفِي وَ صِهْرِي وَ أَمِينِي عَلَى وَصِيَّتِي وَ خَلِيفَتِي}}<ref>نهجالحق و کشف الصدق، ص ۲۳۳.</ref>. | [[کودکی]] [[علی]] در دامان [[رسول خدا]]{{صل}}: [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} از همان آغاز [[کودکی]] در دامان [[رسول خدا]]{{صل}} پرورش یافت. جناب [[فاطمه بنت اسد]] میگوید: [[علی]] را به [[دنیا]] آوردم در حالی که [[رسول خدا]]{{صل}} سی ساله بود او [[علی]] را بسیار [[دوست]] میداشت و به من میگفت: گهواره [[علی]] را نزدیک محل [[خواب]] من قرار بده. بیشتر کارهای مربوط به [[تربیت]] او را به عهده داشت؛ او را شستوشو میداد، به او شیر میخورانید و او را در آغوش میگرفت و میفرمود: {{متن حدیث|هَذَا أَخِي وَ وَلِيِّي وَ نَاصِرِي وَ وَصِيِّي وَ زَوْجُ كَرِيمَتِي وَ ذُخْرِي وَ كَهْفِي وَ صِهْرِي وَ أَمِينِي عَلَى وَصِيَّتِي وَ خَلِيفَتِي}}<ref>نهجالحق و کشف الصدق، ص ۲۳۳.</ref>. | ||
[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در این باره میگوید: او مرا در دامن خویش پرورش داد. من [[کودک]] بودم که او مرا در آغوش خود میفشرد و در استراحتگاه مخصوص خویش جای میداد. بدنش را به بدنم میچسباند و بوی [[پاکیزه]] خود را شامه من رسانید و من استشمام میکردم [[غذا]] را میجوید و در دهانم میگذاشت<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>. | [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در این باره میگوید: او مرا در دامن خویش پرورش داد. من [[کودک]] بودم که او مرا در آغوش خود میفشرد و در استراحتگاه مخصوص خویش جای میداد. بدنش را به بدنم میچسباند و بوی [[پاکیزه]] خود را شامه من رسانید و من استشمام میکردم [[غذا]] را میجوید و در دهانم میگذاشت<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref>. | ||
[[علی]]{{ع}} در [[مکتب]] [[تربیتی]] [[رسول خدا]]{{صل}}: زمانی که [[قریش]] در [[سختی]] معیشت بودند روزی [[رسول خدا]]{{صل}} به [[عباس]] عموی خود که وضعیت [[مالی]] خوبی داشت فرمود: برادرت [[ابوطالب]] عائله زیادی دارد، برای کم کردن فشار و [[سختی]] [[زندگی]] هر یک از ما فرزندی از [[فرزندان]] او را تحت کفالت خود قرار دهیم. [[ابوطالب]] با این پیشنهاد آنان موافقت کرد و [[رسول خدا]]{{صل}} [[علی]]{{ع}} و [[عباس]] [[جعفر]] را با خود به خانه بردند و [[علی]]{{ع}} تا زمان [[بعثت]] [[رسول خدا]]{{صل}} درخانه آن [[حضرت]] بود<ref>ر.ک: تاریخ طبری، ج۲، ص ۵۸ و سیره ابن هاشم، ج۱، ص ۱۶۲ و شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص ۲۰۰ و بحارالانوار، ج۱۸، ص۲۰۹.</ref>. | [[علی]]{{ع}} در [[مکتب]] [[تربیتی]] [[رسول خدا]]{{صل}}: زمانی که [[قریش]] در [[سختی]] معیشت بودند روزی [[رسول خدا]]{{صل}} به [[عباس]] عموی خود که وضعیت [[مالی]] خوبی داشت فرمود: برادرت [[ابوطالب]] عائله زیادی دارد، برای کم کردن فشار و [[سختی]] [[زندگی]] هر یک از ما فرزندی از [[فرزندان]] او را تحت کفالت خود قرار دهیم. [[ابوطالب]] با این پیشنهاد آنان موافقت کرد و [[رسول خدا]]{{صل}} [[علی]]{{ع}} و [[عباس]] [[جعفر]] را با خود به خانه بردند و [[علی]]{{ع}} تا زمان [[بعثت]] [[رسول خدا]]{{صل}} درخانه آن [[حضرت]] بود<ref>ر.ک: تاریخ طبری، ج۲، ص ۵۸ و سیره ابن هاشم، ج۱، ص ۱۶۲ و شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص ۲۰۰ و بحارالانوار، ج۱۸، ص۲۰۹.</ref>. | ||
[[محبت]] [[پدری ]][[رسول خدا]]{{صل}} نسبت به [[علی]]{{ع}} به قدری زیاد است که او را محبوبترین [[فرزندان]] خود میدانست. [[فضل بن عباس]] میگوید: از پدرم پرسیدم: [[رسول خدا]]{{صل}} کدام یک از فرزندانش را بیشتر [[دوست]] میداشت؟ در پاسخ گفت: علی بن ابی طالب را. به او گفتم: من از [[فرزندان]] [[رسول خدا]] سوال کردم. در جواب گفت: [[علی]] نزد [[پیامبر]] محبوبتر از تمام فرزندانش بود و [[مهربانی]] و [[رأفت]] [[رسول خدا]] با [[علی]] بیشتر از [[مهربانی]] او با [[فرزندان]] خودش بود [[علی]] هیچگاه از [[پیامبر]] جدا نشد مگر در سفری که با [[خدیجه]] به مسافرت رفته بود. هیچ پدری نیافتم که به فرزندش آنگونه که [[پیامبر]] به [[علی]] [[خیرخواهی]] میکرد، [[خیرخواهی]] کند و هیچ فرزندی را نیافتم که آنگونه که [[علی]] از [[پیامبر]] [[اطاعت]] میکرد از پدرش [[تبعیت]] کند<ref>شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص ۲۰۰.</ref>. | [[محبت]] [[پدری ]][[رسول خدا]]{{صل}} نسبت به [[علی]]{{ع}} به قدری زیاد است که او را محبوبترین [[فرزندان]] خود میدانست. [[فضل بن عباس]] میگوید: از پدرم پرسیدم: [[رسول خدا]]{{صل}} کدام یک از فرزندانش را بیشتر [[دوست]] میداشت؟ در پاسخ گفت: علی بن ابی طالب را. به او گفتم: من از [[فرزندان]] [[رسول خدا]] سوال کردم. در جواب گفت: [[علی]] نزد [[پیامبر]] محبوبتر از تمام فرزندانش بود و [[مهربانی]] و [[رأفت]] [[رسول خدا]] با [[علی]] بیشتر از [[مهربانی]] او با [[فرزندان]] خودش بود [[علی]] هیچگاه از [[پیامبر]] جدا نشد مگر در سفری که با [[خدیجه]] به مسافرت رفته بود. هیچ پدری نیافتم که به فرزندش آنگونه که [[پیامبر]] به [[علی]] [[خیرخواهی]] میکرد، [[خیرخواهی]] کند و هیچ فرزندی را نیافتم که آنگونه که [[علی]] از [[پیامبر]] [[اطاعت]] میکرد از پدرش [[تبعیت]] کند<ref>شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص ۲۰۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref>. | ||
[[امیرالمؤمنین]] درباره [[پیروی]] محض و کسب [[ادب]] و [[اخلاق]] والای [[انسانی]] از [[رسول خدا]]{{صل}} میفرماید: {{متن حدیث|وَ لَقَدْ كُنْتُ أَتَّبِعُهُ اتِّبَاعَ الْفَصِيلِ أَثَرَ أُمِّهِ يَرْفَعُ لِي فِي كُلِّ يَوْمٍ مِنْ أَخْلَاقِهِ عَلَماً وَ يَأْمُرُنِي بِالاقْتِدَاءِ بِهِ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲. من همچون بچه شتری که در پی مادرش میرود در پی رسول خدا، ص بودم و از او جدا نمیشدم. او هر روز نشانه تازهای از اخلاق نیکو برایم اشکار میکرد و به من فرمان میداد که به او اقتدا کنم. </ref>. عبارت {{متن حدیث|أَتَّبِعُهُ اتِّبَاعَ الْفَصِيلِ أَثَرَ أُمِّهِ}} کنایه از شدت ملازمت و [[همراهی]] [[علی]]{{ع}} با [[رسول خدا]]{{صل}} است. در سخن دیگر میفرماید: {{متن حدیث|وَ أَنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ كَالضَّوْءِ مِنَ الضَّوْءِ وَ الذِّرَاعِ مِنَ الْعَضُدِ }}<ref>نهج البلاغه، نامه ۴۵. رابطه من با رسول خدا، ص همانند دو نور منشعب از یکدیگر و دو نخل به هم پیوسته و به مانند آرنج و بازوست. </ref>. | [[امیرالمؤمنین]] درباره [[پیروی]] محض و کسب [[ادب]] و [[اخلاق]] والای [[انسانی]] از [[رسول خدا]]{{صل}} میفرماید: {{متن حدیث|وَ لَقَدْ كُنْتُ أَتَّبِعُهُ اتِّبَاعَ الْفَصِيلِ أَثَرَ أُمِّهِ يَرْفَعُ لِي فِي كُلِّ يَوْمٍ مِنْ أَخْلَاقِهِ عَلَماً وَ يَأْمُرُنِي بِالاقْتِدَاءِ بِهِ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲. من همچون بچه شتری که در پی مادرش میرود در پی رسول خدا، ص بودم و از او جدا نمیشدم. او هر روز نشانه تازهای از اخلاق نیکو برایم اشکار میکرد و به من فرمان میداد که به او اقتدا کنم. </ref>. عبارت {{متن حدیث|أَتَّبِعُهُ اتِّبَاعَ الْفَصِيلِ أَثَرَ أُمِّهِ}} کنایه از شدت ملازمت و [[همراهی]] [[علی]]{{ع}} با [[رسول خدا]]{{صل}} است. در سخن دیگر میفرماید: {{متن حدیث|وَ أَنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ كَالضَّوْءِ مِنَ الضَّوْءِ وَ الذِّرَاعِ مِنَ الْعَضُدِ }}<ref>نهج البلاغه، نامه ۴۵. رابطه من با رسول خدا، ص همانند دو نور منشعب از یکدیگر و دو نخل به هم پیوسته و به مانند آرنج و بازوست. </ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref>. | ||
'''دوره دوم: از [[بعثت]] تا [[وفات رسول خدا]]{{صل}}''' | '''دوره دوم: از [[بعثت]] تا [[وفات رسول خدا]]{{صل}}''' | ||
خط ۵۵: | خط ۵۴: | ||
[[سبقت]] در [[ایمان]]: [[عبدالله بن مسعود]] در ضمن اولین خاطره خود از [[رسول خدا]]{{صل}} و ماجرای ورود [[رسول خدا]] با [[همراهی]] [[خدیجه]] کبرا و [[علی]]{{ع}} به [[مسجد الحرام]] و [[عبادت]] آن [[حضرت]] و [[تبعیت]] آن دو میگوید: از [[عباس]] درباره آنان و [[آیین]] جدیدشان سوال کردم. او در پاسخ گفت: او را نمیشناسید. او [[محمد بن عبدالله]] پسر برادرم است و آن پسر [[علی بن ابیطالب]] است و آن [[زن]] [[خدیجه]] [[همسر]] [[محمد]] است به [[خدا]] [[سوگند]] در روی [[زمین]] هیچکس را نمیشناسیم که [[خدا]] را بر اساس این [[دین]] [[عبادت]] کند مگر این سه نفر<ref>تاریخ مدینه دمشق، ابن عسا کر، ص۵۷۱ و سیر اعلام النبلاء، ذهبی، ج۱، ص ۴۶۳ و معجم کبیر طبرانی، ج۱۰، ص ۱۸۳ و کنزالعمال، ج۱۳، ص ۴۶۷ و سایر مصادر فریقین. </ref>. | [[سبقت]] در [[ایمان]]: [[عبدالله بن مسعود]] در ضمن اولین خاطره خود از [[رسول خدا]]{{صل}} و ماجرای ورود [[رسول خدا]] با [[همراهی]] [[خدیجه]] کبرا و [[علی]]{{ع}} به [[مسجد الحرام]] و [[عبادت]] آن [[حضرت]] و [[تبعیت]] آن دو میگوید: از [[عباس]] درباره آنان و [[آیین]] جدیدشان سوال کردم. او در پاسخ گفت: او را نمیشناسید. او [[محمد بن عبدالله]] پسر برادرم است و آن پسر [[علی بن ابیطالب]] است و آن [[زن]] [[خدیجه]] [[همسر]] [[محمد]] است به [[خدا]] [[سوگند]] در روی [[زمین]] هیچکس را نمیشناسیم که [[خدا]] را بر اساس این [[دین]] [[عبادت]] کند مگر این سه نفر<ref>تاریخ مدینه دمشق، ابن عسا کر، ص۵۷۱ و سیر اعلام النبلاء، ذهبی، ج۱، ص ۴۶۳ و معجم کبیر طبرانی، ج۱۰، ص ۱۸۳ و کنزالعمال، ج۱۳، ص ۴۶۷ و سایر مصادر فریقین. </ref>. | ||
خود [[امیرالمؤمنین]] درباره [[همراهی]] با [[رسول الله]]{{صل}} میفرماید: او در هر سال مدتی را در مجاورت غارحرا به سر میبرد و به [[عبادت خدا]] میپرداخت من او را میدیدم و کسی دیگر او را نمیدید و از برنامه [[عبادت]] او خبر نداشت و هنگامی که آن [[حضرت]] به [[نبوت]] [[مبعوث]] شد در آن روز خانهای که [[اسلام]] در آن راه یافته باشد، جز خانه [[پیامبر]] نبود تنها او و [[خدیجه]] در آن بودند و من نفر سوم بودم. من [[نور]] [[وحی]] و [[رسالت]] را مییدم و بوی [[نبوت]] را استشمام میکردم. من صدای ناله [[شیطان]] را در غار [[نزول وحی]] بر آن [[حضرت]] شنیدم و گفتم ای [[رسول خدا]] این ناله از کیست و برای چیست؟ فرمود: این ناله [[شیطان]] است، زیرا از اینکه پیرویاش کنند [[مأیوس]] شده است. سپس [[پیامبر]]{{صل}} به من فرمود: {{متن حدیث|إِنَّكَ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ وَ تَرَى مَا أَرَى إِلَّا أَنَّكَ لَسْتَ بِنَبِيٍّ وَ لَكِنَّكَ لَوَزِيرٌ وَ إِنَّكَ لَعَلَى خَيْرٍ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>. | خود [[امیرالمؤمنین]] درباره [[همراهی]] با [[رسول الله]]{{صل}} میفرماید: او در هر سال مدتی را در مجاورت غارحرا به سر میبرد و به [[عبادت خدا]] میپرداخت من او را میدیدم و کسی دیگر او را نمیدید و از برنامه [[عبادت]] او خبر نداشت و هنگامی که آن [[حضرت]] به [[نبوت]] [[مبعوث]] شد در آن روز خانهای که [[اسلام]] در آن راه یافته باشد، جز خانه [[پیامبر]] نبود تنها او و [[خدیجه]] در آن بودند و من نفر سوم بودم. من [[نور]] [[وحی]] و [[رسالت]] را مییدم و بوی [[نبوت]] را استشمام میکردم. من صدای ناله [[شیطان]] را در غار [[نزول وحی]] بر آن [[حضرت]] شنیدم و گفتم ای [[رسول خدا]] این ناله از کیست و برای چیست؟ فرمود: این ناله [[شیطان]] است، زیرا از اینکه پیرویاش کنند [[مأیوس]] شده است. سپس [[پیامبر]]{{صل}} به من فرمود: {{متن حدیث|إِنَّكَ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ وَ تَرَى مَا أَرَى إِلَّا أَنَّكَ لَسْتَ بِنَبِيٍّ وَ لَكِنَّكَ لَوَزِيرٌ وَ إِنَّكَ لَعَلَى خَيْرٍ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>. | ||
آن [[حضرت]] به [[سبقت]] در [[ایمان]] و [[هجرت]] در [[راه خدا]] فرموده: {{متن حدیث|فَإِنِّي وُلِدْتُ عَلَى الْفِطْرَةِ وَ سَبَقْتُ إِلَى الْإِيمَانِ وَ الْهِجْرَةِ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۵۷.</ref>. | آن [[حضرت]] به [[سبقت]] در [[ایمان]] و [[هجرت]] در [[راه خدا]] فرموده: {{متن حدیث|فَإِنِّي وُلِدْتُ عَلَى الْفِطْرَةِ وَ سَبَقْتُ إِلَى الْإِيمَانِ وَ الْهِجْرَةِ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۵۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref>. | ||
[[استقامت]] و [[فداکاری]] درراه [[اسلام]]: [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[فداکاری]] و جانبازی در راه [[رسول خدا]]{{صل}} را به اوج رسانده و در این مسیر هیچ یک از [[اصحاب]] به او نمیرسند و هرگز به ذهن آنان نیز خطور نمیکند که با او هماوردی نمایند. | [[استقامت]] و [[فداکاری]] درراه [[اسلام]]: [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[فداکاری]] و جانبازی در راه [[رسول خدا]]{{صل}} را به اوج رسانده و در این مسیر هیچ یک از [[اصحاب]] به او نمیرسند و هرگز به ذهن آنان نیز خطور نمیکند که با او هماوردی نمایند. | ||
در این زمینه خود [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} میفرماید: [[یاران]] [[راز]] دار [[محمد]]{{صل}} به خوبی میدانند که من هرگز به معارضه با [[احکام]] و [[دستورات]] [[خدا]] و پیامبرش برنخاستم بلکه [[گوش به فرمان]] بودم. من با [[جان]] خود در صحنههای نبردی که شجاعان فرار میکردند و گامهایشان به عقب برمیگشت او را [[یاری]] کردم این شجاعتی است که [[خداوند]] مرا به آن اکرام نموده است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۷.</ref>. | در این زمینه خود [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} میفرماید: [[یاران]] [[راز]] دار [[محمد]]{{صل}} به خوبی میدانند که من هرگز به معارضه با [[احکام]] و [[دستورات]] [[خدا]] و پیامبرش برنخاستم بلکه [[گوش به فرمان]] بودم. من با [[جان]] خود در صحنههای نبردی که شجاعان فرار میکردند و گامهایشان به عقب برمیگشت او را [[یاری]] کردم این شجاعتی است که [[خداوند]] مرا به آن اکرام نموده است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۷.</ref>. | ||
وداع با [[رسول خدا]]{{صل}}: [[همراهی]] و [[مصاحبت]] همراه با شدت [[محبت]] و [[تبعیت]] تا آخر [[عمر]] [[رسول خدا]]{{صل}} ادامه داشت تا جایی که [[رسول خدا]]{{صل}} در آغوش [[علی]]{{ع}} به [[ملکوت]] اعلی پیوست. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} ماجرای [[رحلت]] [[رسول الله]] را اینگونه [[بیان]] میکند: [[رسول خدا]] در حالی که سرش بر سینهام قرار داشت [[قبض روح]] گردید جانش در دستم جریان پیدا کرد آن را بر چهرهام کشیدم. من متصدی [[غسل]] آن [[حضرت]] بودم و [[فرشتگان]] مرا [[یاری]] میکردند گروهی از [[فرشتگان]] به [[زمین]] میآمدند و گروهی به [[آسمان]] میرفتند. گوش من از صدای آنان که بر [[حضرت]] [[نماز]] میخواندند خالی نمیشد تا آنگاه که او را در آرامگاهش به [[خاک]] سپردم. و در پایان میفرماید: {{متن حدیث|فَمَنْ ذَا أَحَقُّ بِهِ مِنِّي حَيّاً وَ مَيِّتاً}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۷.</ref>. | وداع با [[رسول خدا]]{{صل}}: [[همراهی]] و [[مصاحبت]] همراه با شدت [[محبت]] و [[تبعیت]] تا آخر [[عمر]] [[رسول خدا]]{{صل}} ادامه داشت تا جایی که [[رسول خدا]]{{صل}} در آغوش [[علی]]{{ع}} به [[ملکوت]] اعلی پیوست. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} ماجرای [[رحلت]] [[رسول الله]] را اینگونه [[بیان]] میکند: [[رسول خدا]] در حالی که سرش بر سینهام قرار داشت [[قبض روح]] گردید جانش در دستم جریان پیدا کرد آن را بر چهرهام کشیدم. من متصدی [[غسل]] آن [[حضرت]] بودم و [[فرشتگان]] مرا [[یاری]] میکردند گروهی از [[فرشتگان]] به [[زمین]] میآمدند و گروهی به [[آسمان]] میرفتند. گوش من از صدای آنان که بر [[حضرت]] [[نماز]] میخواندند خالی نمیشد تا آنگاه که او را در آرامگاهش به [[خاک]] سپردم. و در پایان میفرماید: {{متن حدیث|فَمَنْ ذَا أَحَقُّ بِهِ مِنِّي حَيّاً وَ مَيِّتاً}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref>. | ||
'''دوره سوم: از [[وفات رسول خدا]]{{صل}} تا [[شهادت علی]]{{ع}}''' | '''دوره سوم: از [[وفات رسول خدا]]{{صل}} تا [[شهادت علی]]{{ع}}''' | ||
این دوره را میتوان به دو عصر خلفای ثلاث و عصر [[خلافت امیرالمؤمنین]]{{ع}} تقسیم کرد: | این دوره را میتوان به دو عصر خلفای ثلاث و عصر [[خلافت امیرالمؤمنین]]{{ع}} تقسیم کرد: | ||
عصر خلفای ثلاث: در این دوره نسبتا طولانی [[علی]]{{ع}} هر چند [[قدرت]] و [[حکومت]] نداشت، اما این هرگز به معنای [[انزوا]] و [[گوشهگیری]] از [[جامعه اسلامی]] نبود بلکه در این دوران خدمات بسیار ارزندهای را به [[امت اسلامی]] ارائه کرد. [[امام امیرالمؤمنین]]{{ع}} به خاطر نرسیدن به [[حکومت]] و [[قدرت]] دست از [[یاری]] [[اسلام]] و [[مسلمانان]] برنداشت<ref>نهج البلاغه، نامه ۶۲. ترسیدم اگر اسلام و اهلش را یاری نکنم شاهد شکافی در اسلام یا نابودی آن باشم که مصیبتش برای من از رها ساختن خلافت و حکومت بر شما بزرگتر باشد حکومتی که متاع و بهره دوران کوتاه زندگی دنیاست و آنچه از آن بوده است به زودی زوال میپذیرد همان گونه که سراب زائل میگردد.</ref>. | عصر خلفای ثلاث: در این دوره نسبتا طولانی [[علی]]{{ع}} هر چند [[قدرت]] و [[حکومت]] نداشت، اما این هرگز به معنای [[انزوا]] و [[گوشهگیری]] از [[جامعه اسلامی]] نبود بلکه در این دوران خدمات بسیار ارزندهای را به [[امت اسلامی]] ارائه کرد. [[امام امیرالمؤمنین]]{{ع}} به خاطر نرسیدن به [[حکومت]] و [[قدرت]] دست از [[یاری]] [[اسلام]] و [[مسلمانان]] برنداشت<ref>نهج البلاغه، نامه ۶۲. ترسیدم اگر اسلام و اهلش را یاری نکنم شاهد شکافی در اسلام یا نابودی آن باشم که مصیبتش برای من از رها ساختن خلافت و حکومت بر شما بزرگتر باشد حکومتی که متاع و بهره دوران کوتاه زندگی دنیاست و آنچه از آن بوده است به زودی زوال میپذیرد همان گونه که سراب زائل میگردد.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref>. | ||
به صورت خلاصه به برخی از فعالیتهای [[فرهنگی]] و [[اجتماعی]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[عصر خلفا]] اشاره میکنیم: | به صورت خلاصه به برخی از فعالیتهای [[فرهنگی]] و [[اجتماعی]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[عصر خلفا]] اشاره میکنیم: | ||
خط ۸۰: | خط ۷۹: | ||
[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} خود مشکلاتی که دوران [[خلافت]] با آن دست به گریبان بود را اینگونه ترسیم میکند: هنگامی که [[قیام]] به امر [[خلافت]] کردم، جمعی [[پیمان]] خود را شکستند و گروهی به بهانههای واهی سر از اطاعتم پیچیدند و از [[دین خدا]] بیرون پریدند و دسته دیگری راه [[ظلم]] و [[طغیان]] را پیش گرفتند و از [[اطاعت]] [[حق]] سربرتافتند، گویی که آنها این سخن [[خدا]] را نشنیده بودند که میفرماید: "سرای [[آخرت]] را تنها برای کسانی قرار میدهیم که نه خواهان برتریجویی و [[استکبار]] در روی زمینند و نه طلب [[فساد]]، و [[عاقبت]] [[نیک]] برای [[پرهیزگاران]] است" آری به [[خدا]] [[سوگند]] آن را شنیده بودند و خوب آن را حفظ داشتند ولی زرق و برق [[دنیا]] چشمشان را خیره کرده و زینتش آنها را فریفته بود<ref>نهج البلاغه، خطبه سوم:</ref>. | [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} خود مشکلاتی که دوران [[خلافت]] با آن دست به گریبان بود را اینگونه ترسیم میکند: هنگامی که [[قیام]] به امر [[خلافت]] کردم، جمعی [[پیمان]] خود را شکستند و گروهی به بهانههای واهی سر از اطاعتم پیچیدند و از [[دین خدا]] بیرون پریدند و دسته دیگری راه [[ظلم]] و [[طغیان]] را پیش گرفتند و از [[اطاعت]] [[حق]] سربرتافتند، گویی که آنها این سخن [[خدا]] را نشنیده بودند که میفرماید: "سرای [[آخرت]] را تنها برای کسانی قرار میدهیم که نه خواهان برتریجویی و [[استکبار]] در روی زمینند و نه طلب [[فساد]]، و [[عاقبت]] [[نیک]] برای [[پرهیزگاران]] است" آری به [[خدا]] [[سوگند]] آن را شنیده بودند و خوب آن را حفظ داشتند ولی زرق و برق [[دنیا]] چشمشان را خیره کرده و زینتش آنها را فریفته بود<ref>نهج البلاغه، خطبه سوم:</ref>. | ||
سرانجام در [[سحرگاه]] ۱۹ [[رمضان]] سال ۴۰ هجری در سن ۶۳ سالگی در [[محراب]] [[عبادت]] به [[فیض]] [[شهادت]] نائل گردید<ref>ر.ک: الارشاد، ج۱، ص ۹ و فروغ ولایت، ص ۷۶۹.</ref> | سرانجام در [[سحرگاه]] ۱۹ [[رمضان]] سال ۴۰ هجری در سن ۶۳ سالگی در [[محراب]] [[عبادت]] به [[فیض]] [[شهادت]] نائل گردید<ref>ر.ک: الارشاد، ج۱، ص ۹ و فروغ ولایت، ص ۷۶۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{یادآوری پانویس}} | {{یادآوری پانویس}} |