مراتب هدایت: تفاوت میان نسخه‌ها

*آیاتی که برای یافتن راه صحیح [[زندگی]]، [[مردم]] را به تفکّر و [[اندیشه]] [[دعوت]] کرده‏‌اند، اشاره به این نوع [[راهنمایی]] دارند. هدایت [[عقلی]] نیز، بر دو گونه است:  

#هدایتِ [[عقلی]] مادّی: یعنی [[راهنمایی]] [[عقل]]، برای تأمین نیازهای مادّی. یکی از مصادیق این نوع [[هدایت در قرآن]]، راه‏یابی [[انسان]] در صحرا و دریا به وسیله [[ستارگان]] است. در [[آیات]] متعددی<ref>مانند: سوره نحل، آیه۱۶؛ سوره نمل، آیه۶۳</ref> به این معنا اشاره شده است؛ مانند: {{متن قرآن|وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِهَا فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ۗ قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ}}<ref>«او کسی است که ستارگان را برای شما قرار داد، تا در تاریکی‌‌های خشکی و دریا، به وسیله آنها راه یابید! ما نشانه‏‌ها(ی خود) را برای کسانی که می‌‌‏دانند، (و اهل فکر و اندیشه‌اند) بیان داشتیم» مانند: سوره انعام، آیه ۹۷</ref>. بهره‏‌گیری از [[عقل]] در [[پیشرفت]] انواع [[دانش]]ها در جهت [[تأمین رفاه]] مادّی نیز، مصادیق دیگری از این نوع [[هدایت الهی]] شمرده می‌‌‏شوند.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث (مقاله)|گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث]]، [[فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲]]</ref>.

====هدایت تشریعی====  

*این نوع هدایت در واقع، مکمّل هدایت فطری و [[عقلی]] است. اگر [[فطرت]] و [[عقل]] می‌‌‏توانستند راه تکامل [[انسان]] را ارائه کنند، نیازی به [[وحی]] و [[هدایت تشریعی]] از طریق [[پیامبران]] وجود نداشت؛ ولی از آنجا که ادراکات فطری و [[عقلی]]، اجمالی و کلّی است، [[انسان]] برای دست‏یابی به باورهای صحیح [[اعتقادی]] دربارۀ مبدأ و [[معاد]]، و [[شناخت]] درستِ برنامه تکامل، و تشخیص دقیق راه [[سعادت]] خویش، [[نیازمند]] هدایتِ تشریعی است که [[خداوند سبحان]] از طریق [[پیامبران]] و کتاب‏‌های آسمانی، این [[نیاز]] را تأمین کرده است. [[قرآن]] کریم در [[آیات]] فراوانی به این معنا اشاره دارد؛ از جمله در توصیف این کتاب آسمانی می‌‌‏فرماید: {{متن قرآن|يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَ يَهْدِيهِمْ إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«خداوند به برکت آن، کسانی را که از خشنودی او پیروی کنند، به راه‌های سلامت، هدایت می‏کند و به فرمان خود، از تاریکی‌ها به سوی روشنایی می‏‌برد و آنها را به سوی راه راست، رهبری می‌‌‏نماید» سوره مائده، آیه ۱۶</ref> در روایتی از [[امام رضا]]{{ع}} [[نیاز انسان]] به [[پیامبران]] و [[هدایت تشریعی]]، بیان شده است: "چون [[مردم]] خود، چنان [[طبیعت]] و توانی ندارند که مصالحشان را کاملاً [[درک]] کنند و از طرفی، سازنده هستی نیز والاتر از آن است که دیده شود و [[ضعف]] و [[ناتوانی]] [[بندگان]] از [[ادراک]] او نیز کاملاً روشن است، پس ناچار باید میان [[خدا]] و [[مردم]] فرستاده‏ای [[معصوم]] باشد که [[اوامر و نواهی]] و [[آموزش]]‌های او را به آنان برساند و به آنچه منافعشان را تأمین و زیان‏‌هایشان را دفع می‌‌‏کند، آگاهشان سازد؛ چرا که در وجودشان وسیله ‏ای که بتوانند با آن، آنچه را بدان [[نیاز]] دارند و سود و زیانشان را بشناسند وجود ندارد"<ref>{{متن حدیث|لأنّهُ لَمّا لَم یَکُنْ فی خَلقِهِم و قُواهُم ما یُکمِلوا۲لِمَصالِحِهِم، و کانَ الصّانِعُ مُتَعالِیاً عَن أن یُری، و کانَ ضَعفُهُم و عَجزُهُم عَن إدراکِهِ ظاهِراً، لَم یَکُنْ بُدٌّ مِن رَسولٍ بَینَهُ و بَینَهُم مَعصومٍ یُؤدّی إلَیهِم أمرَهُ و نَهیَهُ و أدَبَهُ، و یَقِفُهُم علی ما یَکونُ بهِ إحرازُ مَنافِعِهِم و دَفعُ مَضارِّهِم، إذ لَم یَکُنْ فی خَلقِهِم ما یَعرِفونَ بهِ ما یَحتاجونَ إلَیهِ مَنافِعَهُم و مَضارَّهُم. فلَو لَم یَجِبْ علَیهِم مَعرِفَتُهُ و طاعَتُهُ لَم یَکُن لَهُم فی مَجیءِ الرّسولِ مَنفَعَةٌ و لا سَدُّ حاجَةٍ، و لَکانَ یَکونُ إتیانُهُ عَبَثاً لغَیرِ مَنفَعَةٍ و لا صَلاحٍ، و لَیس هذا مِن صِفَةِ الحَکیمِ الّذی أتقَنَ کُلَّ شیءٍ"}}؛‏ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمة، ح۱۹۵۳۶</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث (مقاله)|گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث]]، [[فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲]]</ref>.