پرش به محتوا

اجرای دین: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۱ ژوئن ۲۰۲۰
جز
جایگزینی متن - 'نیاز' به 'نیاز'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نیاز' به 'نیاز')
خط ۱۵: خط ۱۵:
==[[ضرورت وجود امام]] و [[رهبر سیاسی]] از دیدگاه [[قرآن]] و [[سنت]]==
==[[ضرورت وجود امام]] و [[رهبر سیاسی]] از دیدگاه [[قرآن]] و [[سنت]]==
*شاید نتوان در [[قرآن کریم]] آیه‌ای را یافت که به صراحت از [[ضرورت]] وجود [[رهبر سیاسی]] به‌طور مطلق ([[معصوم]] یا غیر [[معصوم]]) در [[جامعه]] [[سخن]] گفته باشد؛ اما این مسئله در [[روایات]]، بازتاب فراوانی یافته است؛ به‌گونه‌ای که [[پیشوایان]] [[راستین]] [[دین اسلام]] در سخنان خود بارها به [[ضرورت وجود امام]] و [[رهبر سیاسی]] در [[جامعه]] اشاره کرده‌اند.<ref>در تدوین این بخش، از بحث از کتاب رهبری در اسلام، نوشته محمد محمدی ری شهری کمک گرفته شده است.</ref> در‌این‌باره [[امام على]]{{ع}} خطاب به [[خوارج]] که منکر این [[حقیقت]] بودند، فرمودند: {{عربی|"إِنَّهُ لَا بُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِيرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ"}}.<ref>نهج البلاغه، خطبه ۴۰.</ref><ref>ر. ک. [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]]، ص۲۵۵ تا ۲۸۰.</ref>
*شاید نتوان در [[قرآن کریم]] آیه‌ای را یافت که به صراحت از [[ضرورت]] وجود [[رهبر سیاسی]] به‌طور مطلق ([[معصوم]] یا غیر [[معصوم]]) در [[جامعه]] [[سخن]] گفته باشد؛ اما این مسئله در [[روایات]]، بازتاب فراوانی یافته است؛ به‌گونه‌ای که [[پیشوایان]] [[راستین]] [[دین اسلام]] در سخنان خود بارها به [[ضرورت وجود امام]] و [[رهبر سیاسی]] در [[جامعه]] اشاره کرده‌اند.<ref>در تدوین این بخش، از بحث از کتاب رهبری در اسلام، نوشته محمد محمدی ری شهری کمک گرفته شده است.</ref> در‌این‌باره [[امام على]]{{ع}} خطاب به [[خوارج]] که منکر این [[حقیقت]] بودند، فرمودند: {{عربی|"إِنَّهُ لَا بُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِيرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ"}}.<ref>نهج البلاغه، خطبه ۴۰.</ref><ref>ر. ک. [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]]، ص۲۵۵ تا ۲۸۰.</ref>
* [[نقل]] شده است که روزی یکی از [[خوارج]] وارد [[مسجد]] شد و گفت: لَا حُكْمَ إِلَّا لِلَّهِ. یکی دیگر از هم‌کیشان وی نیز همین جمله را تکرار کرد. [[امام على]]{{ع}} خطاب به [[مردم]]، با ابطال سخن [[خوارج]] تأکید کردند که [[اصلاح]] کار [[مردم]] با وجود یک [[امیر]] [[صالح]] يا [[فاجر]] است. [[مردم]] گفتند: [[دلیل]] [[نیاز]] به [[رهبر]] [[نیکو]] کار را می‌دانیم. اما [[نیاز]] به [[فاجر]] چرا؟ [[امام]] فرمودند: "[در [[حکومت]] [[فاجر]]] [[مؤمن]] [[فرصت]] عمل پیدا می‌کند و به [[فاجر]] مهلت داده می‌شود... و راه‌های شما [[امن]] می‌گردد و بازارهایتان پابرجا می‌ماند و درآمدها توزیع، و با دشمنانتان [[پیکار]]، و [[حق]] ضعیف از [[قوی]] ستانده می‌شود".<ref>عبدالله بن محمد بن ابی شیبة، مصنف ابن ابی شیبة، ج۱۵، ص۳۲۷.</ref> [[امیر]] بیان در سخنی دیگر فرمودند: "...فرمانروای [[ستم‌پیشه]] بهتر است از [[فتنه]] و [[آشوب]] دائمی".<ref>ابوالفتح کراجکی، کنز الفوائد، ج۱، ص۱۳۵؛ حسن بن ابی الحسن دیلمی، اعلام الدين، ص۱۸۵.</ref> در [[نظام حکومتی]] [[اسلام]]، همگان به [[اطاعت]] از [[والی]] موظف شده‌اند. این آموزه‌ای است که نخستین [[پیشوای مسلمانان]]، یعنی [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>{{عربی|"اسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا لِمَنْ وَلَّاهُ اللَّهُ الْأَمْرَ فَإِنَّهُ نِظَامُ الْإِسْلَام‏"}} (شیخ مفید، الامالی، ص۱۴).</ref> و دیگر [[امامان]] نیز بر آن تأكيد،<ref>امام رضا{{ع}} فرمود: {{عربی|"الْإِمَامُ زِمَامُ الدِّينِ وَ نِظَامُ أُمُورِ الْمُسْلِمِينَ"}} (محمد بن علی بن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب{{عم}}، ج۱، ص۲۴۶).</ref> و تصویری رفیع از [[منصب امامت]] ارائه کردند. برای نمونه، [[امام علی]]{{ع}} فرمودند: «[[جایگاه]] [[رهبر]] چونان ریسمانی محکم است که مهره‌ها را [[متحد]] ساخته، به هم پیوند می‌دهد. اگر این رشته از هم بگسلد، مهره‌ها پراکنده شده، هرکدام به سویی خواهند افتاد و هرگز جمع‌آوری نخواهند شد».<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۴۶.</ref><ref>ر. ک. [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]]، ص۲۵۵ تا ۲۸۰.</ref>
* [[نقل]] شده است که روزی یکی از [[خوارج]] وارد [[مسجد]] شد و گفت: لَا حُكْمَ إِلَّا لِلَّهِ. یکی دیگر از هم‌کیشان وی نیز همین جمله را تکرار کرد. [[امام على]]{{ع}} خطاب به [[مردم]]، با ابطال سخن [[خوارج]] تأکید کردند که [[اصلاح]] کار [[مردم]] با وجود یک [[امیر]] [[صالح]] يا [[فاجر]] است. [[مردم]] گفتند: [[دلیل]] نیاز به [[رهبر]] [[نیکو]] کار را می‌دانیم. اما نیاز به [[فاجر]] چرا؟ [[امام]] فرمودند: "[در [[حکومت]] [[فاجر]]] [[مؤمن]] [[فرصت]] عمل پیدا می‌کند و به [[فاجر]] مهلت داده می‌شود... و راه‌های شما [[امن]] می‌گردد و بازارهایتان پابرجا می‌ماند و درآمدها توزیع، و با دشمنانتان [[پیکار]]، و [[حق]] ضعیف از [[قوی]] ستانده می‌شود".<ref>عبدالله بن محمد بن ابی شیبة، مصنف ابن ابی شیبة، ج۱۵، ص۳۲۷.</ref> [[امیر]] بیان در سخنی دیگر فرمودند: "...فرمانروای [[ستم‌پیشه]] بهتر است از [[فتنه]] و [[آشوب]] دائمی".<ref>ابوالفتح کراجکی، کنز الفوائد، ج۱، ص۱۳۵؛ حسن بن ابی الحسن دیلمی، اعلام الدين، ص۱۸۵.</ref> در [[نظام حکومتی]] [[اسلام]]، همگان به [[اطاعت]] از [[والی]] موظف شده‌اند. این آموزه‌ای است که نخستین [[پیشوای مسلمانان]]، یعنی [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>{{عربی|"اسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا لِمَنْ وَلَّاهُ اللَّهُ الْأَمْرَ فَإِنَّهُ نِظَامُ الْإِسْلَام‏"}} (شیخ مفید، الامالی، ص۱۴).</ref> و دیگر [[امامان]] نیز بر آن تأكيد،<ref>امام رضا{{ع}} فرمود: {{عربی|"الْإِمَامُ زِمَامُ الدِّينِ وَ نِظَامُ أُمُورِ الْمُسْلِمِينَ"}} (محمد بن علی بن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب{{عم}}، ج۱، ص۲۴۶).</ref> و تصویری رفیع از [[منصب امامت]] ارائه کردند. برای نمونه، [[امام علی]]{{ع}} فرمودند: «[[جایگاه]] [[رهبر]] چونان ریسمانی محکم است که مهره‌ها را [[متحد]] ساخته، به هم پیوند می‌دهد. اگر این رشته از هم بگسلد، مهره‌ها پراکنده شده، هرکدام به سویی خواهند افتاد و هرگز جمع‌آوری نخواهند شد».<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۴۶.</ref><ref>ر. ک. [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]]، ص۲۵۵ تا ۲۸۰.</ref>
*از جمله [[دلایل]] [[نیاز به وجود امام]]، [[حفظ نظام اجتماعی مسلمانان]] و جلوگیری از [[اختلاف]] و [[تفرقه]] است. در‌این‌باره [[حضرت زهرا]]{{س}} نیز در [[خطبه]] معروف فدکیه بر این آموزه تأکید کرده‌اند.<ref>{{عربی|"فَفَرَضَ... الطَّاعَةَ نِظَاماً لِلْمِلَّةِ وَ الْإِمَامَةَ لَمّاً مِنَ الْفُرْقَةِ...‏"}} (محمد بن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)، علل الشرایع، ج۱، ص۲۴۸؛ همو، من لايحضره الفقیه، ج۳، ص۵۶۸). گفتنی است این سخن [[حضرت زهرا]]{{س}} در منابع قدیمی‌تر چنين نقل شده است: {{عربی|"طاعتنا نظاماً و إمامتنا أمناً من الفرقة"}} (ر.ک: احمد بن ابی طاهر بن طيفور، بلاغات النساء، ص۲۸). ضمن آنکه در نهج البلاغه به عنوان سخن امام على{{ع}} نقل شده است: نهج البلاغه، حکمت ۲۵۲.</ref> [[امام رضا]]{{ع}} در‌این‌باره به تفصیل به جزئیات [[فلسفه وجودی]] [[امام]] در [[جامعه]] اشاره کرده‌اند. ایشان بقای نوع [[انسانی]] را بر وجود یک [[رئیس]] متوقف دانسته که [[مردم]] در پرتو [[رهبری]] او به [[نبرد]] با [[دشمنان]] برمی‌خیزند. در این [[نظام]] است که [[نماز جمعه]] اقامه می‌شود؛ [[حق]] [[مظلوم]] از [[ظالم]] گرفته شده؛ [[شریعت]] [[حفظ]] می‌شود و....<ref>محمد بن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۱۰۰-۱۰۲.</ref><ref>ر. ک. [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]]، ص۲۵۵ تا ۲۸۰.</ref>
*از جمله [[دلایل]] [[نیاز به وجود امام]]، [[حفظ نظام اجتماعی مسلمانان]] و جلوگیری از [[اختلاف]] و [[تفرقه]] است. در‌این‌باره [[حضرت زهرا]]{{س}} نیز در [[خطبه]] معروف فدکیه بر این آموزه تأکید کرده‌اند.<ref>{{عربی|"فَفَرَضَ... الطَّاعَةَ نِظَاماً لِلْمِلَّةِ وَ الْإِمَامَةَ لَمّاً مِنَ الْفُرْقَةِ...‏"}} (محمد بن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)، علل الشرایع، ج۱، ص۲۴۸؛ همو، من لايحضره الفقیه، ج۳، ص۵۶۸). گفتنی است این سخن [[حضرت زهرا]]{{س}} در منابع قدیمی‌تر چنين نقل شده است: {{عربی|"طاعتنا نظاماً و إمامتنا أمناً من الفرقة"}} (ر.ک: احمد بن ابی طاهر بن طيفور، بلاغات النساء، ص۲۸). ضمن آنکه در نهج البلاغه به عنوان سخن امام على{{ع}} نقل شده است: نهج البلاغه، حکمت ۲۵۲.</ref> [[امام رضا]]{{ع}} در‌این‌باره به تفصیل به جزئیات [[فلسفه وجودی]] [[امام]] در [[جامعه]] اشاره کرده‌اند. ایشان بقای نوع [[انسانی]] را بر وجود یک [[رئیس]] متوقف دانسته که [[مردم]] در پرتو [[رهبری]] او به [[نبرد]] با [[دشمنان]] برمی‌خیزند. در این [[نظام]] است که [[نماز جمعه]] اقامه می‌شود؛ [[حق]] [[مظلوم]] از [[ظالم]] گرفته شده؛ [[شریعت]] [[حفظ]] می‌شود و....<ref>محمد بن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۱۰۰-۱۰۲.</ref><ref>ر. ک. [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]]، ص۲۵۵ تا ۲۸۰.</ref>


خط ۳۹: خط ۳۹:


==برخی [[شئون]] [[رهبری سیاسی امام]]==
==برخی [[شئون]] [[رهبری سیاسی امام]]==
تا بدین‌جا اصل این مطلب، که یکی از [[شئون امام]]{{ع}}، [[رهبری]] [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] است، [[اثبات]] شد. بی‌گمان متصدی این [[منصب]]، وظایفی بر عهده دارد. برخی از این [[وظایف]] (مانند ایجاد [[نظم و انضباط]] در [[کشور]]، نگه‌داری از [[مرزهای کشور اسلامی]] و...) بسیار روشن است و به بحث [[نیاز]] ندارد. در [[روایات]] رسیده از [[امامان]]{{عم}} وظایفی مرتبط با این [[شأن]] برای [[امام]] برشمرده شده است که به اختصار به آنها خواهیم پرداخت:
تا بدین‌جا اصل این مطلب، که یکی از [[شئون امام]]{{ع}}، [[رهبری]] [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] است، [[اثبات]] شد. بی‌گمان متصدی این [[منصب]]، وظایفی بر عهده دارد. برخی از این [[وظایف]] (مانند ایجاد [[نظم و انضباط]] در [[کشور]]، نگه‌داری از [[مرزهای کشور اسلامی]] و...) بسیار روشن است و به بحث نیاز ندارد. در [[روایات]] رسیده از [[امامان]]{{عم}} وظایفی مرتبط با این [[شأن]] برای [[امام]] برشمرده شده است که به اختصار به آنها خواهیم پرداخت:


#برخی [[شئون]] [[رهبری سیاسی امام]]؛
#برخی [[شئون]] [[رهبری سیاسی امام]]؛
۲۱۷٬۸۲۶

ویرایش