ابوسعید عقیصا دینار تیمی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{جعبه اطلاعات مقاله | عنوان =ابوسعید عقیصا دینار ت...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ویرایش غیرنهایی}} | {{ویرایش غیرنهایی}} | ||
{{ | {{امامت}} | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | |||
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | |||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | |||
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ابوسعید عقیصا دینار تیمی در رجال و تراجم]] | [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی در تاریخ اسلامی]]</div> | |||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | |||
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | |||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | |||
| | |||
'''[[ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]''' | |||
== | ==نسب== | ||
این | *نام او [[دینار]]، کنیه‌اش، [[ابوسعید]] و لقبش [[عقیصا]] است و از او با عنوان [[ابوسعید تیمی]] (تمیمی)، ثوری و [[همدانی]] نیز یاد شده است<ref>میزان الاعتدال، ذهبی، ج۱، ص۴۳۳.</ref>. بعضی گفته‌اند، نام او [[دینار]] [[شیعی]] و خود، از [[موالی]] [[بنی تمیم]] بوده است<ref>الغارات، ثقفی کوفی، ج۲، ص۷۱۵؛ همان، ج۳، ص۸۸؛ لسان المیزان، ابن حجر، ج۴، ص۱۸۰.</ref>. او را به اسم عقیصای کرباس فروش نیز خوانده‌اند<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۳، ص۲۷؛ انساب الاشراف، بلاذری، ص۱۲۶.</ref>. | ||
*او به سبب شعری که هنگام [[خروج]] [[امام حسین]]{{ع}} از [[مدینه]] گفت، به [[عقیصا]] ملقب شد<ref>وقعة الطف، یوسفی غروی، ص۳۹؛ رجال الطوسی، طوسی، ص۶۳.</ref>. [[عقیصا]] از [[امیرالمؤمنین علی]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}} بی‌واسطه [[روایت]] [[نقل]] کرده؛ البته در [[رجال شیخ]] [[طوسی]] او از [[اصحاب امام علی]] و [[امام حسین]]{{عم}} شمرده شده است<ref>رجال الطوسی، طوسی، ج۱، ص۶۳ و ۱۰۲.</ref>. | |||
*وی در [[صفین]] همراه [[امیرالمؤمنین]] و [[راوی]] [[سخنرانی]] و [[فرمان]] آن [[حضرت]] به [[مردم]] برای حرکت به سوی [[دشمن]] بود، و با بهانه جویی [[مردم]] آنها را [[نفرین]] کرد. [[ابن حبان]] او را [[راوی]] [[احادیث]] [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}} می‌داند<ref>الثقات، ابن حبان، ج۴، ص۲۱۹؛ ج۵، ص۲۸۶؛ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۱۲، ص۲۰۱.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۱.</ref>. | |||
==[[عقیصا]]؛ همراه [[امام علی]]{{ع}} در [[کربلا]]== | |||
*وی [[نقل]] می‌کند: “وقتی با [[امیر المؤمنین]]{{ع}} از [[صفین]] به سوی [[کوفه]] میرفتیم، در [[کربلا]] فرود آمدیم و در وسط روز با عطش شدیدی روبه‌رو شدیم؛ [[مردم]] به آن [[حضرت]] گفتند: “ما از [[تشنگی]] میترسیم (که تلف شویم)”؛ [[حضرت]] فرمود: “خداوند شما را [[سیراب]] می‌کند”؛ پس آن [[حضرت]] به مکانی آمد و فرمود: “اینجا را بکنید!” و طبق [[روایت]] دیگر، خود، آستین بالا زد و [[خاک]] را کنار زد تا اینکه سنگ سفیدی را دیدیم و به کمک آن [[حضرت]] آن سنگ را جا به جا کردیم که چشمه‌ای خنک و گوارا نمایان شد؛ پس، از آن نوشیدیم و به حیوانات خود نیز آب دادیم و سپس حرکت کردیم. پس از ساعتی، دوباره [[تشنه]] شدیم و برای [[نوشیدن آب]] به سوی آن چشمه برگشتیم، اما اثری از آن نیافتیم. پس درباره آن چشمه از راهبی که در آن حوالی بود، پرسیدیم؛ در جواب گفت: “آن، [[آشکار]] نمی‌شود مگر برای [[نبی]] یا [[وصی]] او”<ref>تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۱۲، ص۲۰۲؛ الاختصاص، شیخ مفید، ص۲۱۹.</ref>. | |||
این [[روایت]] با تفاوت‌های فراوانی درباره حرکت به سوی [[صفین]]، اشاره [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} به محل [[شهادت امام حسین]]{{ع}}، [[اسلام آوردن]] [[راهب]] و [[همراهی]] او با [[امام علی]]{{ع}} و شهادتش در [[نبرد صفین]] از [[عقیصا]] نیز [[نقل]] شده است<ref>الخرائج والجرائح، قطب الدین الراوندی ۱، ص۲۲۲.</ref>. | |||
توجه [[امام علی]]{{ع}} به بازار | |||
[[عقیصا]] [[نقل]] می‌کند: [[حضرت]]{{ع}} به بازار میآمد و بازاریان را به [[پرهیزکاری]] و سو گند نخوردن [[دعوت]] میکرد و میفرمود: “تاجر، [[فاجر]] است، مگر کسی که به [[حق]] بگیرد و به [[حق]] بدهد”. و پس از چند روز دوباره میآمد و سخنانی شبیه آن سخنان را برای اصناف دیگر بیان میفرمود؛ گرچه جمعی با دیدن [[امام]]{{ع}} میگفتند: شکم بزرگ آمد؛ اما [[امام]]{{ع}} میفرمود: “بالای آن، [[علم]] و پایین آن [[غذا]] است”<ref>الغارات، ثقفی کوفی، ۱، ص۱۱۰ و ۲، ص۷۱۵.</ref>. | |||
اهمیت [[نماز]] | |||
از احادیثی که تنها [[عقیصا]] آن را [[نقل]] کرده، این سخن [[نبی اکرم]]{{صل}} است؛ او از [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند که آن [[حضرت]]{{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|مهما ضیعتم فلا تضیعوا الصلاة}}؛ هر چه را ضایع میکنید، [[نماز]] را ضایع نکنید<ref>مقتل الحسین{{ع}}، ابومخنف، ص۱۰۲.</ref>. | |||
[[عقیصا]] و [[صلح امام حسن]]{{ع}} | |||
[[ابوسعید]] [[نقل]] می‌کند: “به [[حسن بن علی]]{{ع}} گفتم: ای پسر [[رسول خدا]] چرا با [[معاویه]] [[سازش]] کردی، با آنکه میدانستی [[حق]] با شماست و نه او که [[گمراه]] و [[یاغی]] است؟ | |||
[[امام]]{{ع}} فرمود: “ای [[ابا سعید]]! آیا من [[حجت]] [[خدای متعال]] بر [[خلق]] او نیستم و پدرم پیشوای آنان نبود؟” | |||
گفتم: چرا؛ | |||
فرمود: پس فرمود: “آیا من کسی نیستم که [[رسول خدا]]{{صل}} درباره من و برادرم [[حسن]] و [[حسین]] امام‌اند؛ چه [[قیام]] کنند یا ساکت بمانند؟” | |||
گفتم: بله؛ | |||
سپس [[امام]]{{ع}} به خطاب به من او فرمود: “علت [[صلح]] من همان است که [[پیامبر]]{{صل}} به خاطر آن با [[مشرکان]] [[صلح]] کرد. اکنون که من به امر [[خدا]] [[امام]] هستم، نباید [[رأی]] من [[خطا]] شمرده شود؛ چه [[صلح]] کنم یا بجنگم”. | |||
سپس [[امام]]{{ع}} از مخفی بودن [[حکمت]] عمل [[خضر]]{{ع}} برای [[موسی]]{{ع}} و [[رضایت]] او بعد از بیان علت یاد می‌کند و میفرماید: “شما نیز از من به سبب ندانستن [[حکمت]] [[صلح]] ناراضی بودید، درحالی که اگر آن نبود، کسی از [[شیعیان]] ما را زنده نمی‌گذاشتند”<ref>علل الشرایع، شیخ صدوق، ج۱، ص۲۱۱.</ref>. | |||
[[عقیصا]] همچنین مطالبی را درباره [[سرزنش]] کردن [[مردم]] [[امام حسن]]{{ع}} را در زمان [[سازش]] با [[معاویه]] و جواب مشابه [[امام]]{{ع}} به ایشان، افزون بر نکات [[ارزشمند]] دیگر [[نقل]] کرده است<ref>کفایة الاثر، خراز قمی رازی، ص۲۲۵.</ref>. | |||
[[پرسش]] درباره [[عقل]] | |||
بر اساس [[نقل]] [[عقیصا]]، روزی شخصی از [[امام حسن]]{{ع}} درباره [[عقل]] پرسید و آن [[حضرت]] با توجه به اوضاع پیش آمده، و [[درک]] منظور پرسشگر که [[سازش]] [[امام]]{{ع}} را عاقلانه نمی‌دانست، فرمود: {{متن حدیث|التَّجَرُّعُ لِلْغُصَّةِ وَ مُدَاهَنَةُ الْأَعْدَاءِ}}؛ یعنی؛ جرعه جرعه خوردن غصه و [[سازش]] با [[دشمنان]]؛ کنایه از اینکه [[تصمیم]] من کاملاً [[عقلانی]] بوده است<ref>الامالی، شیخ صدوق، ص۷.</ref>. | |||
شنا کردن [[حسنین]]{{عم}} و [[انتقاد]] [[عقیصا]] | |||
[[نقل]] شده است، روزی [[ابوسعید]]، [[حسن]] و حسین{{عم}} را در حال شنا با [[لباس]] در [[فرات]] دید؛ پس به آنان گفت: “ای [[فرزندان رسول خدا]] لباستان را ضایع کردید!” پس ایشان در جواب او فرمودند: “ضایع کردن [[لباس]]، نزد ما محبوب‌تر از [[فاسد]] کردن [[دین]] است؛ چرا که این آب نیز [[اهل]] و ساکنانی دارد...” <ref>فروع کافی، کلینی، ج۶، ص۳۹۰. البته ظاهراً منظور از لباس، شلوار است و الا کسی درباره استحباب شنا کردن با لباس یا کراهت داشتن برهنه شنا کردن فتوا نداده است. (یوسفی غروی).</ref>. | |||
[[ملاقات]] [[ابن زبیر]] با [[امام حسین]]{{ع}} | |||
[[عقیصا]] این [[ملاقات]] را که هنگام [[خروج]] [[امام]]{{ع}} از [[مکه]] صورت گرفت، طبق [[نقل]] [[ابومخنف]] و از طریق بعضی [[دوستان]] خود [[نقل]] می‌کند، ولی در کامل الزیارات و منابع بعد از آن، واسطه حذف شده است. در این [[گفتگو]] [[ابن زبیر]] از [[امام حسین]]{{ع}} می‌خواهد که در [[حرم]] بماند و [[امام]]{{ع}} [[دلیل]] خود را برای [[خروج از حرم]] بیان میفرماید<ref>مقتل الحسین{{ع}}، ابومخنف، ص۶۷؛ کامل الزیارات، جعفر بن محمد بن قولویه، ص۱۵۱. </ref>. [[عقیصا]] [[جامع‌ترین]] [[حدیث]] را درباره [[فضائل]] [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} از [[سیدالشهدا]]{{ع}}، به [[نقل]] از [[علی]]{{ع}} و [[رسول خدا]]{{صل}} [[روایت]] کرده است<ref>الامالی، شیخ صدوق، ص۴۱۲؛ التفسیر لأبی حمزة الثمالی، ابوحمزه ثمالی، ص۱۵۹.</ref>. | |||
سرانجام | |||
اگرچه در [[نقلی]] به کشته شدن وی در [[جنگ صفین]] اشاره شده<ref>وقعة صفین، نصر بن مزاحم منقری، ص۲۶۷.</ref>، اما گزارش‌های یاد شده به خوبی [[خطا]] بودن آن را ثابت می‌کند؛ لذا [[تاریخ]] [[وفات]] وی مشخص نیست. همچنین خطای [[آشکار]] دیگری در یکی از تحقیق‌ها رخ داده و [[اسامی]] و [[القاب]] دو [[شخصیت]] [[تاریخی]] ([[ابوسعید دینار]] او [[کیسان]] او [[عقیصا]] المقبری!) یکی دانسته شده است<ref>وقعة الطف، یوسفی غروی، ص۳۹. البته این سهو بعدها استدراک و تصحیح شده است. (یوسفی غروی).</ref> و [[راوی]] در پی آن، با استناد به [[منابع تاریخی]] به توجیه کارهای “المقبری” پرداخته و [[تاریخ]] [[مرگ]] مقبری را که سال ۱۰۰ یا ۱۲۵ ق بوده، به [[عقیصا]] نسبت داده است، حال آنکه “سعید بن ابی سعید و اسمه [[کیسان]] المقبری [[ابوسعید]] المدنی”<ref>تهذیب التهذیب، ابن حجر عسقلانی، ج۴، ص۳۴؛ التعدیل و التجریح، سلیمان بن خلف الباجی، ج۳، ص۱۲۲۳.</ref> از [[راویان]] [[اهل سنت]] بوده، از [[عایشه]]، [[معاویة]] بن [[ابوسفیان]]، [[ابوهریره]] و امثال ایشان [[روایت]] [[نقل]] کرده است و خود، به [[قبیله]] لیث منسوب است. اما عقیصای [[کوفی]] و تیمی از [[ائمه]]{{عم}} و [[عمار]] [[روایت]] [[نقل]] کرده است و [[رجال]] [[اهل سنت]] او را “کوفی<ref>پس در مدینه و در اواخر رجب نبوده و همان ابوسعید مدنی که در چاپ بعدی وقعه الطف آمده، راوی این خبر است. (یوسفی غروی).</ref> من جملة شیعتهم” و [[دینار]] [[شیعی]] خوانده‌اند<ref>لسان المیزان، ابن حجر، ج۲، ص۴۳۴؛ میزان الاعتدال، ذهبی، ج۳، ص۸۸.</ref>. | |||
<ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۵۶.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | |||
== | ==منابع== | ||
* [[پرونده:1100376.jpg|22px]] [[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابورزین الاسدی (مقاله)|ابورزین الاسدی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)|'''اصحاب امام حسن مجتبی''']] | |||
== | ==پانویس== | ||
{{یادآوری پانویس}} | |||
{{پانویس2}} | |||
{{امام علی}} | |||
[[رده:مدخل]] | |||
[[رده:اعلام]] | |||
[[رده:ابوسعید عقیصا دینار تیمی]] | |||
[[رده:مدخل اصحاب امام حسن مجتبی]] | |||
[[رده: | |||
[[رده: | |||
[[رده: | |||
[[رده: | |||