اتباع در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
←واژه‌شناسی لغوی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==واژه‌شناسی لغوی== | ==واژه‌شناسی لغوی== | ||
*[[پیروی]] که معادل آن در زبان [[عربی]] "تبعیّت" است به معنای با کسی همراه شدن و امری را جست و جو کردن <ref>لسان العرب، ج۲، ص۱۳، «تبع».</ref>، یا پُشت سر کسی [[راه رفتن]]، و موافقت با [[فرمان]]<ref>المصباح، ص۷۲، «تبع».</ref> است، بنابراین در تفاوت این واژه با [[اطاعت]] می‌‌توان گفت که [[پیروی]] اعم از [[اطاعت]] است، زیرا در تحقق [[اطاعت]] وجود امر و [[فرمان]] ضروری است؛ ولی در [[پیروی]] و تبعیّت لازم نیست که حتماً امر و فرمانی باشد<ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[پیروی (مقاله)|پیروی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>. | *[[پیروی]] که معادل آن در زبان [[عربی]] "تبعیّت" است به معنای با کسی همراه شدن و امری را جست و جو کردن <ref>لسان العرب، ج۲، ص۱۳، «تبع».</ref>، یا پُشت سر کسی [[راه رفتن]]، و موافقت با [[فرمان]]<ref>المصباح، ص۷۲، «تبع».</ref> است، بنابراین در تفاوت این واژه با [[اطاعت]] می‌‌توان گفت که [[پیروی]] اعم از [[اطاعت]] است، زیرا در تحقق [[اطاعت]] وجود امر و [[فرمان]] ضروری است؛ ولی در [[پیروی]] و تبعیّت لازم نیست که حتماً امر و فرمانی باشد<ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[پیروی (مقاله)|پیروی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>. | ||
==مقدمه== | |||
*[[آیات]] کریمه ای که مشتقات واژه اتّباع در آنها به کار رفته بر [[وجوب]] اتّباع از [[اوامر و نواهی]] [[خداوند]] دلالت دارند - یعنی [[دستورات]] و فرمان‌هایی که به وسیله [[رهبران الهی]] برای [[مردم]] [[تبیین]] و [[ابلاغ]] شده است - و نیز بر [[وجوب]] اتّباع و [[پیروی]] از [[رهبران الهی]] دلالت دارند. این [[آیات]] بر چند دسته اند: | |||
===دسته اول=== | |||
*آیاتی که با مضمون [[وجوب]] اتّباع از امر [[خدا]] و [[رهبران الهی]] و ممنوعیت اتّباع از امر [[جباران]] و [[رهبران]] [[مستکبر]] و [[طغیانگر]] وارد شدهاند، نظیر: | |||
*'''[[آیه]] اول:''' | |||
*{{متن قرآن|اتَّبِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَلَا تَتَّبِعُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ}}<ref>«از چیزى که از جانب پروردگارتان بر شما نازل شده، پیروى کنید. و از اولیا و معبودهاى دیگر جز او، پیروى نکنید» سوره اعراف، آیه ۳.</ref>. در این [[آیه]] - همانگونه که روشن است - ابتدا امر به [[تبعیت از قرآن]] [[کریم]] آمده و سپس از [[تبعیت]] [[حاکمان]] و [[رهبران]] غیر [[الهی]] [[نهی]] شده است. | |||
*'''[[آیه]] دوم:''' | |||
*{{متن قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ * وَآتَيْنَاهُمْ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ * ثُمَّ جَعَلْنَاک عَلَى شَرِیعَه مِّنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلا تَتَّبِعْ أَهْوَاء الَّذِینَ لا یعْلَمُونَ}}<ref>«ما بنى اسرائیل را کتاب آسمانى و حکومت و نبوّت بخشیدیم و از نعمت‌هاى پاکیزه به آنها روزى دادیم و آنان را بر جهانیان [= مردم عصر خویش] برترى بخشیدیم * و دلایل روشنى از امر (نبوّت و شریعت) در اختیارشان قرار دادیم؛ آنها اختلاف نکردند مگر بعد از علم و آگاهى؛ و این اختلاف به خاطر ستم و برترى‌جویى آنان بود؛ امّا پروردگارت روز قیامت در میان آنها در آنچه پیوسته اختلاف داشتند داورى مى‌کند * سپس تو را بر آیینی از فرمان قرار دادیم، پس از آن پیروی کن، و از هوای نفس جاهلان پیروی مکن» سوره جاثیه، آیه ۱۶-۱۸.</ref>. | |||
*[[فیروزآبادی]] در القاموس در شرح معنای {{متن قرآن|شَرِیعَه}} - که در [[آیه]] پیشین آمده - می گوید: [[شریعت]] یعنی قانونی که [[خداوند]] برای بندگانش مقرر فرموده و [[مذهب]] ظاهر و مستقیم و راست<ref>{{عربی|الشَّرِيعَةُ: ما شَرَعَ اللَّه تعالَى لِعِبَادِه و الظاهر المستقيم من المذاهب}}؛ فیروزآبادی، القاموس المحیط، ماده «شرع».</ref>. | |||
*و [[راغب اصفهانی]] در المفردات در شرح معنای "شَرَع" می گوید: "شَرْع یعنی راه روشن؛ گفته می‌شود: شَرَعْتُ له طریقا. و الشَّرْعُ: مصدر بوده سپس نامی برای راه راست و روشن قرار داده شد و به آن گفتند: شِرع، شَرع و [[شریعت]]، و به عنوان استعاره در [[طریقت]] و راه و رسم [[الهی]] به کار برده می‌شود. {{متن قرآن|لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا}}<ref>«برای هریک از شما شرعت و منهاجی قرار دادیم» سوره مائده، آیه ۴۸.</ref><ref>{{عربی|الشَّرْعُ: نهج الطّريق الواضح. يقال: شَرَعْتُ له طريقاً، و الشَّرْعُ: مصدر، ثم جعل اسماً للطريق النّهج، فقيل له: شِرْعٌ، و شَرْعٌ، و شَرِيعَةٌ، و استعير ذلك للطريقة الإلهيّة. قال تعالى:}} {{متن قرآن|لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا}}؛ راغب اصفهانی، مفردات، ص۴۵۰، ماده «شرع».</ref>. | |||
*بنابراین، معنای این جمله در [[آیه کریمه]] فوق: {{متن قرآن|ثُمَّ جَعَلْنَاكَ عَلَى شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا}} این است که: پس از [[قانون]] و شریعتی که برای [[فرمانروایی]] و [[حکومت]] بر [[بنی‌اسرائیل]] نازل کردیم: {{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُمْ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْأَمْرِ}}<ref>«و به آنان از کار (شریعت) برهان‌هایی (روشن) بخشیدیم» سوره جاثیه، آیه ۱۷.</ref>، [[قانون]] [[فرمانروایی]] و شریعتی بر تو - [[نبی اکرم]] [[محمد مصطفی]]{{صل}} - فرو فرستادیم و تو را [[قیم]] و [[مسئول]] آن قرار دادیم: {{متن قرآن|ثُمَّ جَعَلْنَاكَ عَلَى شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ}}<ref>«سپس تو را بر آبشخوری از کار (دین) برگماشتیم، از همان پیروی کن و از هوس‌های کسانی که (چیزی) نمی‌دانند پیروی مکن» سوره جاثیه، آیه ۱۸.</ref> اکنون به تو [[دستور]] [[تبعیت]] و [[پیروی]] از این [[قانون]] و [[شریعت]] می دهیم: {{متن قرآن|فَاتَّبِعْهَا}} و اینکه از [[هوای نفس]] [[جاهلان]] و بیدانشان [[پیروی]] نکن: {{متن قرآن|وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ}}. این بخش از [[آیه]] به طور ضمنی [[حاکمیت]] [[حاکمان]] غیر [[الهی]] را حاکمیتی مبتنی بر [[جهل]] و [[هوای نفس]] که نقطه مقابل [[علم]] و [[عدالت]] است، معرفی می کند: {{متن قرآن|وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«از هوای نفس جاهلان پیروی مکن» سوره جاثیه، آیه ۱۸.</ref>. | |||
*اینکه مقصود از {{متن قرآن|شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ}} [[قانون]] [[فرمانروایی]] است، بسیار روشن است و قرائن دال بر آن متعدد است: | |||
*'''قرینه اول:''' کلمه {{متن قرآن|الْأَمْرِ}} در {{متن قرآن|مِنَ الْأَمْرِ}} به معنای [[فرمان]] است؛ بنابراین، شریعتی که بر [[رسول اکرم]]{{صل}} فرو فرستاده شده [[شریعت]] [[فرمانروایی]] است. | |||
*'''قرینه دوم:''' اینکه این [[شریعت]] در پی [[شریعت]] [[موسی]]{{ع}} آمده که بر [[بنی‌اسرائیل]] فرو فرستاده شده است و از آنجا که [[شریعت]] [[موسی]]{{ع}} بنابر آنچه در همین [[آیات]] آمده: {{متن قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ}}<ref>«به بنی‌اسرائیل کتاب و حکم و نبوت را عطا کردیم» سوره جاثیه، آیه ۱۶.</ref> و نیز {{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُمْ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْأَمْرِ}}<ref>«و به آنان دستور و فرمان روشن تعلیم کردیم» سوره جاثیه، آیه ۱۷.</ref> [[فرمان]] و [[دستور]] [[حکومت]] و اداره [[شئون]] [[مردم]] بوده، بنابراین، [[شریعت]] [[محمد]]{{صل}} نیز که در پی آن [[شریعت]] آمده برای همین منظور - یعنی [[حکومت]] و اداره [[شئون]] [[مردم]] - فرستاده شده است. | |||
*'''قرینه سوم:''' واژه [[شریعت]] به معنای راه [[زندگی]] است و راه [[زندگی]] همان [[قانون]] [[فرمانروایی]] و [[حکومت]] بر [[جامعه]] است؛ زیرا هر قانونی که به [[وسیله]] [[حکومتی]] [[اجرا]] می شود، راه [[زندگی]] [[مردم]] را ترسیم می کند و در [[حقیقت]] [[قانون]] هر [[جامعه]] ای راه و [[آیین]] [[زندگی]] [[مردم]] آن [[جامعه]] است. | |||
*بنابراین، [[آیات]] فوق به روشنی دلالت بر این دارند که تنها [[قانون]] و فرمانی [[شایسته]] [[حکمرانی]] بر [[جامعه بشر]] است و [[استحقاق]] [[پیروی]] و عمل دارد که [[شریعت]] و [[قانون]] [[حکومت الهی]] باشد و هیچ [[قانون]] دیگری [[شایسته]] [[تبعیت]] و [[پیروی]] نیست؛ زیرا هر [[قانون]] دیگری مبتنی بر [[جهل]] و [[هوای نفس]] [[قانون]] گذارانی است که به سبب [[نادانی]] و [[هواپرستی]]، فاقد دو شرط اصلی [[حاکمیت]] [[مشروع]]، یعنی [[علم]] و عدالتند؛ همان که در [[آیه]] هشتاد و نهم از [[سوره یونس]]{{ع}} - خطاب به [[موسی]]{{ع}} و [[هارون]] - آمده است: {{متن قرآن|فَاسْتَقِيمَا وَلَا تَتَّبِعَانِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«استوار و راست کردار باشید و از راه جاهلان پیروی نکنید» سوره یونس، آیه ۸۹.</ref>. | |||
*[[آیه]] ذیل با مضامینی نظیر [[آیه]] فوق الذکر و با تفصیل و توضیح بیشتری بر [[حاکمیت]] منحصر به فرد [[خدا]] و انحصار [[حق حاکمیت]] و [[تشریع]] در [[ذات مقدس]] [[پروردگار]] دلالت دارد: | |||
*'''[[آیه]] سوم:''' | |||
*{{متن قرآن|شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ اللَّهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ يُنِيبُ * وَمَا تَفَرَّقُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّكَ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ وَإِنَّ الَّذِينَ أُورِثُوا الْكِتَابَ مِنْ بَعْدِهِمْ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ مُرِيبٍ * فَلِذَلِكَ فَادْعُ وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَقُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتَابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ اللَّهُ رَبُّنَا وَرَبُّكُمْ لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ لَا حُجَّةَ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ اللَّهُ يَجْمَعُ بَيْنَنَا وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ}}<ref>«آیینى را براى شما مقرر نمود که به نوح توصیه کرده بود؛ و آنچه را بر تو وحى فرستادیم و به ابراهیم و موسى و عیسى سفارش کردیم این بود که: همان دین (خالص) را برپا دارید و در آن تفرقه ایجاد نکنید. و آنچه مشرکان را به آن دعوت مى‌کنید [= توحید] بر آنها گران است. خداوند هرکس را بخواهد برمى‌گزیند، و کسى را که توبه کند به سوى هدایت مى‌نماید. * آنان پراکنده نشدند مگر بعد از آنکه علم و آگاهى به سراغشان آمد؛ و این (تفرقه‌جویى) به خاطر انحراف از حق بود؛ و اگر فرمانى از سوى پروردگارت صادر نشده بود که تا سرآمد معیّنى (زنده و آزاد) باشند، در میان آنها داورى مى‌شد (و به کیفر خود مى‌رسیدند)؛ و کسانى که بعد از آنها وارثان کتاب شدند نسبت به آن در شکى توأم با بدگمانى‌اند! * پس به همین خاطر تو (نیز آنان را به سوى این آیین توحیدى) دعوت کن و آنچنان که مأمور شده‌اى استقامت نما، و از هوى و هوس‌هاى آنان پیروى مکن، و بگو: "به تمام کتاب‌هایى که خدا نازل کرده ایمان آورده‌ام و مأمورم در میان شما عدالت را اجرا کنم؛ خداوند پروردگار ما و شماست؛ (نتیجه) اعمال ما از آن ماست و (نتیجه) اعمال شما از آن شما؛ خصومت شخصى در میان ما و شما نیست؛ و خداوند ما و شما را (در قیامت) جمع مى‌کند، و بازگشت (همه) به سوى اوست"» سوره شوری، آیه ۱۳-۱۵.</ref>. | |||
*خلاصه مطالبی که از این [[آیات]] استفاده می شود، عبارت است از: | |||
#[[خدای متعال]] در طول [[تاریخ]] [[بشر]] از دوره [[نوح]]{{ع}} تاکنون همواره [[قانون]] و شریعتی برای [[زندگی]] سالم و [[سعادتمند]] [[بشر]] نازل کرده و پیامبرانی را برای عمل به این [[قانون]] و [[شریعت]] و [[رهبری]] [[مردم]] بر اساس آن فرستاده است. | |||
#در [[آیه]] آخر از [[آیات]] فوق چهار [[دستور]] از سوی [[خداوند]] به [[رسول خدا]]{{صل}} صادر شده است: | |||
##{{متن قرآن|فَلِذَلِكَ فَادْعُ}}. بدین راه و [[قانون]] و شریعتی که [[خداوند]] بر تو فرستاده است، [[مردم]] را فرا بخوان، این فراخوانی همان است که در [[آیه]] دیگری به آن اشاره شده است: {{متن قرآن|قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي}}<ref>«بگو این است راه من، بر اساس آگاهی و بصیرت فرا می‌خوانم، خود، و پیروانم» سوره یوسف، آیه ۱۰۸.</ref>. | |||
##{{متن قرآن|وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}}. راه راست پیشه گیر - که همان راه و [[شریعت]] خداست - آنچنان که بدان [[مأمور]] گشتی با این [[مأموریت رسول خدا]]{{صل}}، نه تنها خود [[مأموریت]] راست رفتاری و راست زیستن یافته، بلکه [[مأموریت]] راست زیستی و درست کرداری دیگران نیز به او محوّل گردیده است؛ آنچنان که در [[سوره هود]] به آن تصریح شده است: {{متن قرآن|فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ * وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ}}<ref>«استواری در راه راست پیشه کن، آنچنان‌که مأمور گشتی تو و پیروانت، و سرکشی نکنید، همانا او به آنچه می‌کنید بیناست * و جانب ستمگران را نگیرید که گرفتار آتش خواهید شد. و جز خدا سرپرست و یاوری نخواهید داشت» سوره هود، آیه ۱۱۲-۱۱۳.</ref>. در این [[آیه]] [[تکلیف]] به [[استقامت]] یا راستزیستی، با بهکارگیری واژگان صریح در [[شخصیت]] جمعی [[رسول خدا]]{{صل}} - که همان [[رسالت الهی]] [[اجتماعی]] اوست - صورت گرفته است، لکن در [[آیه]] قبل ([[آیه]] پانزدهم [[سوره شوری]]) [[زبان]] خطاب به شخص [[رسول الله]]{{صل}} است. {{متن قرآن|اسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}}. [[رهبران]] جامعه‌ها نماد [[شخصیت]] جمعی [[جوامع]] خویش اند، لهذا امر و دستوری که در اینجا به [[رسول خدا]]{{صل}} صادر شده "استقم" در عین آنکه دستوری است به [[رسول خدا]]{{صل}}، دستوری است به همه [[پیروان]]، تا با [[پیروی]] از ایشان راه [[استقامت]] و راستزیستی و درستبودن را پیشه کنند. بنابراین، [[دستور]] {{متن قرآن|اسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}} با [[دستور]] {{متن قرآن|اسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ}} یک دستوراند، لکن [[دستور]] نخست، [[اجمال]] [[دستور]] دوم و [[دستور]] دوم تفصیل [[دستور]] اول است. | |||
##{{متن قرآن|وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ}}. این [[دستور]] دلالت بر آن دارد که هر راه و مسلک و آیینی به‌جز [[راه مستقیم]] [[الهی]] که همان [[قانون]] خداست، مبتنی بر [[هوای نفس]] قانونگذاران مدّعی [[حاکمیت]] و [[فرمانروایی]] است و [[رسول خدا]]{{صل}} و [[پیروان]] او مجاز نیستند از [[دستور]] [[حاکمان]] غیر [[الهی]] که برخاسته از [[هوای نفس]] آنهاست، [[پیروی]] کنند؛ همانگونه که [[خداوند]] در خطاب به [[موسی]]{{ع}} و [[هارون]] می‌فرماید: {{متن قرآن|فَاسْتَقِيمَا وَلَا تَتَّبِعَانِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«پس در راه راست استوار باشید و از راه جاهلان پیروی نکنید» سوره یونس، آیه ۸۹.</ref>. | |||
##{{متن قرآن|قُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتَابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ}}. [[خدای متعال]] در این [[آیه]] خطاب به [[رسول خدا]]{{صل}} او را به معرفی خود به [[مردم]]، [[دستور]] می دهد و به او [[فرمان]] می دهد که خود را در میان [[مردم]] اینگونه بشناسان: "به آنچه از سوی [[خدا]] برای [[مردم]] فرستاده شده [[ایمان]] آورده ام و [[مأموریت]] من عمل به [[عدالت]] در میان شماست". | |||
*نتیجه اینکه از این [[آیات]] چنین استفاده می شود: [[شریعت]] [[خدا]] و [[قانون]] او تنها [[شریعت]] و قانونی است که راه راست [[زندگی]] را به [[مردم]] می آموزد و [[عدالت]] و [[راستی و درستی]] را در [[جامعه بشر]] تحقق می بخشد و [[مأموریت رسول خدا]]{{صل}} [[برپایی حکومت عدل]] بر مبنای [[قوانین الهی]] است و این [[فرمانروایی]] تنها [[فرمانروایی]] [[مشروع]] و مبتنی بر [[عدل]] و [[دانایی]] است. | |||
*اینکه در این [[آیه]] [[مأموریت رسول خدا]]{{صل}} "[[اقامه عدل]]" در بین [[مردم]] معرفی شده با اینکه در [[آیه]] دیگری [[مأموریت رسول خدا]]{{صل}} منحصراً [[عبادت]] مخلصانه [[خدا]] و [[اسلام]] معرفی شده است: | |||
{{متن قرآن|إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هَذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَهَا وَلَهُ كُلُّ شَيْءٍ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ}}<ref>«تنها مأموریت من پرستش خدایی است که این شهر را قرق‌گاه خود ساخته و همه چیز از آنِ اوست، و مأموریت یافته‌ام که از سرسپردگان -اسلام آورندگان- باشم» سوره نمل، آیه ۹۱.</ref>. | |||
*دلالت بر این دارد که از دیدگاه [[قرآن]] "[[عبادت]] مخلصانه [[خدا]]" و "[[اسلام]]" و "[[عدل]]" عین یکدیگرند و [[اسلام]] همان [[عدل]] است و [[عدل]] همان [[عبادت]] مخلصانه خداست، [[آیات]] ذیل [[شاهد]] دیگری بر این مدعای‌اند: | |||
#{{متن قرآن|قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ * لَا شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ}}<ref>«بگو: "نمازم، عبادتم، زندگیم و مرگم برای خدا پروردگار جهانیان است. * شریک و انبازی ندارد، و بدین مأموریت یافتم و من نخستین سرسپردگانم"» سوره انعام، آیه ۱۶۲-۱۶۳.</ref>. | |||
#{{متن قرآن|قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّينَ * وَأُمِرْتُ لِأَنْ أَكُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِينَ}}<ref>«بگو: "من مأمورم که خدا را پرستش کنم درحالى‌که دینم را براى او خالص کرده باشم، * و مأمورم که نخستین مسلمان باشم"» سوره زمر، آیه ۱۱-۱۲.</ref>. | |||
#{{متن قرآن|قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَمَّا جَاءَنِيَ الْبَيِّنَاتُ مِنْ رَبِّي وَأُمِرْتُ أَنْ أُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«بگو: "من از پرستش معبودهایى که شما غیر از خدا مى‌خوانید نهى شده‌ام، چون دلایل روشن از جانب پروردگارم براى من آمده است؛ و مأمورم که تنها در برابر پروردگار جهانیان تسلیم باشم"» سوره غافر، آیه ۶۶.</ref>. | |||
#{{متن قرآن|هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَمَنْ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«آیا او، با کسى که امر به عدل و داد مى‌کند، و بر راهى راست قرار دارد، برابر است؟!» سوره نحل، آیه ۷۶.</ref>. | |||
*اگر بر این [[آیات]] [[آیه]] {{متن قرآن|وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}} را نیز بیافزاییم این نتیجه به دست می آید که در [[قرآن کریم]]، "[[اسلام]]"، "[[عبادت]] مخلصانه [[خدا]]"، "[[عدل کامل]] و مطلق" و "[[استقامت]]" همگی به یک معنایند و [[مأموریت رسول خدا]]{{صل}} یک [[مأموریت]] است که همان [[اقامه عدل]] و [[امر به عدل]]: {{متن قرآن|وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ}} و [[اسلام]] نخستین و [[رهبری]] قافله [[مسلمین]]: {{متن قرآن|أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ}}<ref>«فرمان یافته‌ام که نخستین کس باشم که تسلیم (خداوند) می‌شود» سوره انعام، آیه ۱۴.</ref> و [[عبادت]] مخلصانه [[خدا]]: {{متن قرآن|قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّينَ}} و [[رهبری]] قافله عابدان یکتاپرست: {{متن قرآن|فَأَنَا أَوَّلُ الْعَابِدِينَ}}<ref>«من نخستین پرستنده (ی اوی) ام» سوره زخرف، آیه ۸۱.</ref> و [[استقامت]] خود و [[پیروان]] یا به تعبیری دیگر راهبری رهروان [[استقامت]] پیشه است: {{متن قرآن|فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ}}. | |||
==[[پیروی]] در [[قرآن]]== | ==[[پیروی]] در [[قرآن]]== | ||