برکت: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[آیه]] دیگری که در آن از برکت سخن رفته درباره [[برانگیخته شدن]] [[حضرت موسی]]{{ع}} به [[پیامبری]] است. [[موسی]] پس از آنکه برای گرفتن خبر یا شعله‌ای به آتشی نزدیک شد که از دور دیده بود{{متن قرآن|إِذْ قَالَ مُوسَى لِأَهْلِهِ إِنِّي آنَسْتُ نَارًا سَآتِيكُمْ مِنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ آتِيكُمْ بِشِهَابٍ قَبَسٍ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که موسی به خانواده‌اش گفت: من آتشی دیدم، به زودی برای شما خبری از آن خواهم آورد یا شعله‌ای  آتش  برایتان می‌آورم باشد که گرم شوید» سوره نمل، آیه ۷.</ref> ندایی شنید که آنکه در [[آتش]] و پیرامون آن است [[مبارک]] است: {{متن قرآن|فَلَمَّا جَاءَهَا نُودِيَ أَنْ بُورِكَ مَنْ فِي النَّارِ وَمَنْ حَوْلَهَا وَسُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«و چون نزد آن آمد، بانگی برآمد که خجسته باد آن کس که در (کنار این) آتش و آنکه پیرامون آن است و پاکا خداوندی که پروردگار جهانیان است» سوره نمل، آیه ۸.</ref>. برخی [[مفسران]]، منظور از {{متن قرآن|مَنْ فِي النَّارِ}} را [[خداوند]] و "[[نار]]" را "[[نور]]" و {{متن قرآن|بُورِكَ}} را به "قُدِّس" معنا کرده و تعبیر {{متن قرآن|مَنْ حَوْلَهَا}} را شامل [[موسی]] و [[ملائکه]] دانسته‌اند<ref>جامع‌البیان، مج ۱۱، ج ۱۹، ص ۱۶۳ ـ ۱۶۴؛ تفسیر قرطبی، ج ۸، ص ۱۰۶.</ref>. گروهی دیگر معتقدند که {{متن قرآن|مَنْ فِي النَّارِ}} بر [[ملائکه]] و {{متن قرآن|مَنْ حَوْلَهَا}} بر [[موسی]] دلالت دارد<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۳۰.</ref>. از [[سعید بن جبیر]] [[نقل]] است که پس از "[[حجاب]] [[عزت]]"، "[[حجاب]] [[ملک]]" و "[[حجاب]] [[سلطان]]"، "[[حجاب]] [[نار]]" است و مراد از "[[نار]]" در [[آیه]] "[[حجاب]] [[نار]]" است که از آن ندا داده شده است <ref>جامع‌البیان، مج ۱۱، ج ۱۹، ص ۱۶۴.</ref>.

*از [[پیامبران]] [[حضرت عیسی]]{{ع}} تنها [[پیامبری]] است که [[قرآن]] [[گواهی]] او را بر [[مبارک]] بودن خود [[نقل]] کرده است: {{متن قرآن|وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا}}<ref>«و هر جا باشم مرا خجسته گردانیده و تا زنده‌ام به نماز و زکاتم سفارش فرموده است» سوره مریم، آیه ۳۱.</ref> بعضی از [[مفسران]] [[مبارک]] را در این [[آیه]] به نفع رسانی بسیار<ref>جامع‌البیان، مج ۹، ج ۱۶، ص ۱۰۱؛ مجمع‌البیان، ج ۶، ص ۷۹۳.</ref> و خیر<ref> رحمة من‌الرحمن، ج ۳، ص ۴۸.</ref> در [[دین]] و [[دعوت]] به آن <ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۱، ص ۲۱۴.</ref> معنا کرده‌اند. بعضی نیز آن را به سبب [[امر به معروف و نهی از منکر]] و [[راهنمایی]] [[گمراهان]] و [[یاری]] [[مظلومان]] دانسته‌اند<ref>کشف الاسرار، ج ۶، ص ۴۳؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۷۰.</ref>.

*[[قرآن]] [[پیامبر اسلام]] را دارای [[کوثر]] می‌داند:{{متن قرآن|إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ}}<ref>«ما به تو «کوثر» دادیم» سوره کوثر، آیه ۱.</ref>. [[مفسران]] [[کوثر]] را به خیر فراوان<ref>التبیان، ج ۱۰، ص ۴۱۷؛ التفسیر الکبیر، ج ۳۲، ص ۱۲۴؛ المیزان، ج ۲۰، ص ۳۷۰.</ref> معنا کرده‌اند که به معنای برکت، بسیار نزدیک است، افزون بر این، آیاتی که از [[نزول قرآن]] [[مبارک]] بر [[پیامبر]] یاد می‌کند (ر. ک: {{متن قرآن|كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُوا الأَلْبَابِ}}<ref>این کتابی خجسته است که ما به سوی تو فرو فرستاده‌ایم تا در آیات آن نیک بیندیشند و تا خردمندان از آن پند گیرند؛ سوره ص، آیه:۲۹.</ref>. به گونه‌ای بر برکت وجود [[پیامبر]] نیز دلالت دارد. [[ابن عربی]] در [[تفسیر]] {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ}}<ref>«که ما آن را در شبی خجسته فرو فرستادیم، بی‌گمان ما بیم‌دهنده بودیم» سوره دخان، آیه ۳.</ref> با رویکردی [[عرفانی]] منظور از شب [[مبارک]] را [[پیامبر اسلام]] دانسته است<ref>تفسیر ابن‌عربی، ج ۲، ص ۴۶۰.</ref>.

*افزون بر [[پیامبران]]، می‌توان [[مؤمنان]] و صاحبان [[حکمت]] را نیز برخوردار از برکت {{متن قرآن|قِيلَ يَا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلَامٍ مِنَّا وَبَرَكَاتٍ عَلَيْكَ وَعَلَى أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ وَأُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«گفته شد: ای نوح! (از کشتی) فرود آی با درودی از ما و برکت‌هایی بر تو و بر امت‌هایی از همراهانت و امت‌هایی که به زودی آنان را برخوردار خواهیم کرد سپس از ما عذابی دردناک به ایشان خواهد رسید» سوره هود، آیه ۴۸.</ref> و خیر فراوان {{متن قرآن|يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَن يَشَاء وَمَن يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ}}<ref>«به هر که خواهد فرزانگی می‌بخشد و هر که را فرزانگی دهند به راستی خیری فراوان داده‌اند؛ و جز خردمندان در یاد نمی‌گیرند» سوره بقره، آیه ۲۶۹.</ref> دانست. در ادامه [[آیه]] ۴۸ سوره [[هود]] که سخن از [[برکات]] [[خداوند]] بر [[نوح]] دارد، [[برکات]] [[خداوند]] بر امت‌های همراه [[نوح]] و امت‌های دیگری که در [[آینده]] از [[نعمت خداوند]] بهره‌مند می‌شوند بازگو شده است: {{متن قرآن|قِيلَ يَا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلَامٍ مِنَّا وَبَرَكَاتٍ عَلَيْكَ وَعَلَى أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ وَأُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«گفته شد: ای نوح! (از کشتی) فرود آی با درودی از ما و برکت‌هایی بر تو و بر امت‌هایی از همراهانت و امت‌هایی که به زودی آنان را برخوردار خواهیم کرد سپس از ما عذابی دردناک به ایشان خواهد رسید» سوره هود، آیه ۴۸.</ref>. [[مفسران]] تعبیر {{متن قرآن|أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ}} را شامل [[مؤمنان]] همراه [[نوح]] و هر مؤمنی از [[نسل]] آنان تا [[قیامت]] دانسته‌اند<ref>جامع البیان، مج ۷، ج ۱۲، ص ۷۳؛ الکشاف، ج ۲، ص ۴۰۱؛ تفسیر قرطبی، ج ۹، ص ۳۳.</ref>. [[خداوند]] هرکه را خواهد [[حکمت]] می‌دهد و دارندگان [[حکمت]] از خیری فراوان بهره‌مندند: {{متن قرآن|يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَن يَشَاء وَمَن يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ}}<ref>«به هر که خواهد فرزانگی می‌بخشد و هر که را فرزانگی دهند به راستی خیری فراوان داده‌اند؛ و جز خردمندان در یاد نمی‌گیرند» سوره بقره، آیه ۲۶۹.</ref><ref>[[غلام رضا قدمی|قدمی، غلام رضا]]، [[برکت (مقاله)|برکت]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۵.]]</ref>.