ویژگی‌های خزان الله: تفاوت میان نسخه‌ها

#به [[علم]] خاصی محدود نیست؛

#از آنجا که عنوان [[علم]] [[خدا]] بر این [[علوم]] اطلاق شده است، خطاناپذیرند،

===[[عصمت]]===

*بر اساس مفهوم {{متن حدیث|خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ}}، [[امام]]{{ع}} نگه‌دارنده [[علوم]] [[الهی]] است. این مفهوم، به نوعی یادآور و بیانگر مفهوم [[امین الله]] و نیز صفت [[عصمت]] است؛ بدین بیان که [[خداوند حکیم]] [[متعال]] [[علوم]] خود را به کسی واگذار می‌کند که [[معتمد]] اوست و نسبت به آن [[علوم]] [[خیانت]] نمی‌کند؛ در غیر این صورت، او دیگر نگه دارنده و [[خازن]] به شمار نمی‌رود. به دیگر سخن، اگر [[خداوند]] [[علم]] خود را به کسی اعطا کند که از آن استفاده نابجا کند و [[خیانت]] بورزد، با [[حکمت]] نامحدود او ناسازگار است. در مثال‌های عُرفی نیز می‌توان گفت: مخزن آب تا زمانی خزن است که [[توانایی]] نگهداری آب را داشته باشد؛ چنین برداشی از مفهوم {{متن حدیث|خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ}} از برخی [[روایات]] نیز استفاده می‌شود؛ برای مثال، در روایتی صحیح از [[امام باقر]]{{ع}} [[نقل]] شده است که در ضمن [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|صِرَاطِ اللَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ}}<ref>«راه خداوندی که آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آن اوست» سوره شوری، آیه ۵۳.</ref>، به [[ابو حمزه ثمالی]] فرمودند: "مقصود از آن ([[صراط]])، [[علی]]{{ع}} است. همان [[خداوند]] [[علی]]{{ع}} را [[خازن]] خود قرار داده است بر آنچه در [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] است، و چیزی در [[زمین]] نیست، مگر آن‌که [[علی]]{{ع}} را [[امین]] بر آن قرار داده است"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} فِي قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى صِراطِ اللَّهِ الَّذِي لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ يَعْنِي عَلِيّاً إِنَّهُ جَعَلَ عَلِيّاً خَازِنَهُ عَلَى مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ مِنْ شَيْ‏ءٍ وَ ائْتَمَنَهُ عَلَيْهِ أَلا إِلَى اللَّهِ تَصِيرُ الْأُمُور}}. محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۱۰۶.</ref>.

===[[مالکیت بر تمام اشیای عالم]]===

بخشی از این صفات و مقامامت در صحیحه [[علی بن جعفر]] بازتاب یافته است. وی در روایتی از [[امام کاظم]]{{ع}} و ایشان از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند که فرمودند: {{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ... جَعَلَنَا خِزَانَةً فِي سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ وَ لَنَا نَطَقَتِ الشَّجَرَةُ}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۹۳.</ref>؛ “همانا [[خداوند]] (عزّ و جل).... ما را خازنان خود در [[آسمان]] و [[زمین]] قرار داد و درخت برای ما به سخن درمی‌آید”.

===[[منصوب بودن به نصب الهی]]===

گفته شد که {{متن حدیث|خَزَنَةُ اللَّهِ}} [[امین]] و مورد اعتمادند بر آنچه در [[آسمان]] و [[زمین]] است، که این امر ملازم با [[عصمت]] ایشان است. اگر [[عصمت]] را لازمه [[مقام]] {{متن حدیث|خَزَنَةُ اللَّهِ}} دانستیم، [[نصب الهی]] نیز نتیجه آن خواهد بود؛ افزون بر آن، در برخی [[روایات]] نیز بر این امر تأکید شده است. در این باره، [[علی بن جعفر]] در [[روایت]] صحیح از [[امام کاظم]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند که ایشان از قول [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ... جَعَلَنَا خِزَانَةً فِي سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۹۳.</ref>؛ “همانا [[خداوند]] (عزّ و جل)... ما را خازنان خود در [[آسمان]] و [[زمین]] قرار داد... ”.

===واژگان همسوی خزّان [[الله]]===

====[[معدن علم الله]]====

وجود [[روایات]] متعددی که در بردارنده تعبیر {{متن حدیث|مَعْدِنُ الْعِلْم}}اند، نشان از قطعیت صدور این مفهوم از [[امامان]]{{عم}} دارد. به لحاظ سابقه [[تاریخی]] باید گفت که این مفهوم در دوران [[رسول الله]]{{صل}} نیز به کار رفته است<ref>در این باره دست کم دو روایت نقل شده است. ر.ک: محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۵۶ و ۵۸.</ref>. [[امیر المؤمنین]]{{ع}} و دیگر [[امامان]]{{عم}} نیز به وسیله این تعبیر به [[تبیین]] چیستی [[مقام امامت]] پرداخته‌اند. [[امیر المؤمنین]]{{ع}} در روایتی معتبر فرمودند: “همانا ما [[اهل بیت]]، درخت [[نبوت]] و [[جایگاه]] [[رسالت]] و محل رفت و آمد [[ملائکه]] و [[خانه]] [[رحمت]] و معدن علمیم”<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۲۱.</ref>.

====[[محدّث]]====

از دیگر مفاهیم همسوی با مفهوم {{متن حدیث|خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ}} که حضوری پر رنگ و گسترده در متون [[روایی]] دارد، مفهوم “محدّث” است. این واژه که صیغه اسم مفعول است، به معنای کسی است که چیزی بر او خوانده و به وی فهمانده شده است. اگرچه این معنا عام است و هر گونه فهماندنی را شامل می‌شود، در [[ادبیات]] [[روایی]] [[امامان]]{{عم}} چنان‌که روشن خواهد شد، به معنای آن است که [[خداوند متعال]] چیزی را از طریق غیر اکتسابی به [[امام]]{{ع}} فهمانده است.

[[زراره]] نیز در روایتی معتبر، از [[امام باقر]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند که فرمود: “دوازده [[امام]] از [[آل محمد]]{{صل}} همگی محدّث‌اند”<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳۱؛ محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید)، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۳۴۷. این روایت با سند دیگری نیز نقل شده است. ر.ک: محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۳۲۰.</ref>.

===نتیجه‌گیری===

#اگر [[امام]] را [[خازن]] تمام [[دنیا]] بدانیم، به طور طبیعی [[اولویت]] [[امام]] در [[حاکمیت]] [[سیاسی]] توجیه و [[تبیین]] می‌شود؛

#متعلق مفهوم [[خزان الله]] هرچه که باشد، این تعبیر بیانگر [[منصوص بودن]] صاحب این [[منصب]] از جانب [[خداوند متعال]] و [[افضلیت]] اوست؛

==منابع==