آثار امام سجاد: تفاوت میان نسخه‌ها
←رساله حقوق
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
از [[امام علی بن الحسین]]{{ع}}، غیر از [[صحیفه سجادیه]]، آثار [[ارزشمند]] دیگری در [[میراث]] مکتوب [[شیعه]] وجود دارد. این آثار در قالب [[دعا]] و [[مناجات]]، و همچنین [[روایات]] کوتاه و بلند، گنجینه‌ای گران‌بها و منبعی [[غنی]] در [[شناخت]] [[معارف دینی]] به شمار می‌رود. [[رساله حقوق]]، دعای [[ابوحمزه ثمالی]]، مناجات [[خمس]] [[عشر]]، [[زیارت امین‌الله]] و [[خطبه امام سجاد]]{{ع}} در [[شام]] از جمله این [[معارف]] ارجمند است که در زیر به معرفی آنها می‌پردازیم.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۲۶.</ref> | از [[امام علی بن الحسین]]{{ع}}، غیر از [[صحیفه سجادیه]]، آثار [[ارزشمند]] دیگری در [[میراث]] مکتوب [[شیعه]] وجود دارد. این آثار در قالب [[دعا]] و [[مناجات]]، و همچنین [[روایات]] کوتاه و بلند، گنجینه‌ای گران‌بها و منبعی [[غنی]] در [[شناخت]] [[معارف دینی]] به شمار می‌رود. [[رساله حقوق]]، دعای [[ابوحمزه ثمالی]]، مناجات [[خمس]] [[عشر]]، [[زیارت امین‌الله]] و [[خطبه امام سجاد]]{{ع}} در [[شام]] از جمله این [[معارف]] ارجمند است که در زیر به معرفی آنها می‌پردازیم.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۲۶.</ref> | ||
== | ==رساله حقوق== | ||
این رساله [[شریف]] که به منزله درسنامه [[اخلاقی]] [[انسان]] [[مؤمن]] در حوزه [[روابط فردی]] و [[اجتماعی]]، در نسبت با [[خدا]]، خویشتن و دیگر چیزهاست دربردارنده ۵۱ [[حق]] است که هرکدام از این [[حقوق]] تکالیفی را بر عهده انسان می‌نهد. این حقوق به شرح زیر فهرست می‌شود<ref>شرح نراقی، فهرست مطالب.</ref>: | این رساله [[شریف]] که به منزله درسنامه [[اخلاقی]] [[انسان]] [[مؤمن]] در حوزه [[روابط فردی]] و [[اجتماعی]]، در نسبت با [[خدا]]، خویشتن و دیگر چیزهاست دربردارنده ۵۱ [[حق]] است که هرکدام از این [[حقوق]] تکالیفی را بر عهده انسان می‌نهد. این حقوق به شرح زیر فهرست می‌شود<ref>شرح نراقی، فهرست مطالب.</ref>: | ||
۱. حق خدا؛ ۲. حق نفس؛ ۳. حق [[زبان]]؛ ۴. حق گوش؛ ۵. حق چشم؛ ۶. حق پا؛ ۷. حق دست؛ ۸. حق شکم؛ ۹. حق عورت؛ ۱۰. حق [[نماز]]؛ ۱۱. حق [[روزه]]؛ ۱۲ و ۱۳. حق [[حج]] و [[قربانی]]؛ ۱۴. [[حق صدقه]]؛ ۱۵. [[حق حاکم]]؛ ۱۶. حق استاد و [[آموزگار]]؛ ۱۷، ۱۸؛ ۱۹ و ۲۰. [[حق مالک]]، برده، [[مولی]] و [[بنده]]؛ ۲۱. حق [[رعیت]] ([[مردم]])؛ ۲۲. حق [[شاگرد]]؛ ۲۳. حق [[همسر]]؛ ۲۴ و ۲۵. حق [[مادر]] و [[پدر]]؛ ۲۶. [[حق فرزند]]؛ ۲۷. حق [[برادر]]؛ ۲۸. حق احسان‌کننده؛ ۲۹. حق [[مؤذن]]؛ ۳۰. حق [[امام جماعت]]؛ ۳۱. [[حق همنشین]]؛ ۳۲. [[حق همسایه]]؛ ۳۳ و ۳۴. حق [[دوست]] و همراه: ۳۵. حق [[شریک]]؛ ۳۶. حق [[مال]]؛ ۳۷. حق طلبکار؛ ۳۸ و ۳۹. حق مدعی و مدعی علیه؛ ۴۰ و ۴۱. حق مشورت‌کننده و [[مشاور]]؛ ۴۲ و ۴۳. حق نصیحت‌خواه و نصیحت‌کننده؛ ۴۴. حق بزرگ‌سالان: ۴۵. حق خردسالان؛ ۴۶ و ۴۷. حق [[سائل]] و [[مسئول]]؛ ۴۸. حق خوشحال‌کننده؛ ۴۹. حق کسی که به تو [[بدی]] کرده ([[دشمن]])؛ ۵۰. [[حق]] هم‌کیشان و ۵۱. حق [[اقلیت‌های دینی]]. | ۱. حق خدا؛ ۲. حق نفس؛ ۳. حق [[زبان]]؛ ۴. حق گوش؛ ۵. حق چشم؛ ۶. حق پا؛ ۷. حق دست؛ ۸. حق شکم؛ ۹. حق عورت؛ ۱۰. حق [[نماز]]؛ ۱۱. حق [[روزه]]؛ ۱۲ و ۱۳. حق [[حج]] و [[قربانی]]؛ ۱۴. [[حق صدقه]]؛ ۱۵. [[حق حاکم]]؛ ۱۶. حق استاد و [[آموزگار]]؛ ۱۷، ۱۸؛ ۱۹ و ۲۰. [[حق مالک]]، برده، [[مولی]] و [[بنده]]؛ ۲۱. حق [[رعیت]] ([[مردم]])؛ ۲۲. حق [[شاگرد]]؛ ۲۳. حق [[همسر]]؛ ۲۴ و ۲۵. حق [[مادر]] و [[پدر]]؛ ۲۶. [[حق فرزند]]؛ ۲۷. حق [[برادر]]؛ ۲۸. حق احسان‌کننده؛ ۲۹. حق [[مؤذن]]؛ ۳۰. حق [[امام جماعت]]؛ ۳۱. [[حق همنشین]]؛ ۳۲. [[حق همسایه]]؛ ۳۳ و ۳۴. حق [[دوست]] و همراه: ۳۵. حق [[شریک]]؛ ۳۶. حق [[مال]]؛ ۳۷. حق طلبکار؛ ۳۸ و ۳۹. حق مدعی و مدعی علیه؛ ۴۰ و ۴۱. حق مشورت‌کننده و [[مشاور]]؛ ۴۲ و ۴۳. حق نصیحت‌خواه و نصیحت‌کننده؛ ۴۴. حق بزرگ‌سالان: ۴۵. حق خردسالان؛ ۴۶ و ۴۷. حق [[سائل]] و [[مسئول]]؛ ۴۸. حق خوشحال‌کننده؛ ۴۹. حق کسی که به تو [[بدی]] کرده ([[دشمن]])؛ ۵۰. [[حق]] هم‌کیشان و ۵۱. حق [[اقلیت‌های دینی]]. | ||
این رساله در منابع متقدم ذکر شده است. [[شیخ صدوق]] (م ۳۸۲ ه) در دو کتاب خود "[[خصال]]" و "من لایحضره الفقیه" آن را [[نقل]] کرده است. همچنین ابن‌شعبه | این رساله در منابع متقدم ذکر شده است. [[شیخ صدوق]] (م ۳۸۲ ه) در دو کتاب خود "[[خصال (کتاب)|خصال]]" و "[[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]" آن را [[نقل]] کرده است. همچنین [[ابن‌شعبه حرانی]]، از علمای [[قرن چهارم هجری]]، در [[کتاب]] [[ارزشمند]] "[[تحف العقول عن آل الرسول (کتاب)|تحف العقول عن آل الرسول]]" در بخشی که به [[سخنان امام سجاد]]{{ع}} اختصاص داده این رساله را نقل کرده است<ref>بر اساس روایت تحف این حقوق بالغ بر ۵۰ حق است و در انتهای این روایت می‌خوانیم: {{متن حدیث|فَهَذِهِ خَمْسُونَ حَقّاً مُحِيطاً بِكَ لَا تَخْرُجْ مِنْهَا فِي حَالٍ مِنَ الْأَحْوَالِ يَجِبُ عَلَيْكَ رِعَايَتُهَا وَ الْعَمَلُ فِي تَأْدِيَتِهَا}}؛ این پنجاه حق برعهده تو است که در هیچ شرایطی نمی‌توانی از آنها جدا شوی (و آنها را نادیده بگیری)، رعایت این حقوق و تلاش برای ادای حق لازم است بر تو لازم است.</ref>. | ||
این رساله علاوه بر [[فارسی]] به زبان‌های گوناگون همچون مالایی، تایلندی، تاجیکی، ارمنی، [[هندی]] و صربی ترجمه شده است. تمامی این ترجمه‌ها به توسط معاونت امور بین‌الملل مجمع جهانی | این رساله علاوه بر [[فارسی]] به زبان‌های گوناگون همچون مالایی، تایلندی، تاجیکی، ارمنی، [[هندی]] و صربی ترجمه شده است. تمامی این ترجمه‌ها به توسط معاونت امور بین‌الملل [[مجمع جهانی اهل‌بیت]]{{عم}} صورت گرفته است. همچنین شروح متعددی به [[زبان فارسی]] و [[عربی]] بر این رساله نگاشته شده است. از آن جمله است: [[آیینه حقوق (کتاب)|آیینه حقوق]]: [[حقوق از دیدگاه امام سجاد (کتاب)|حقوق از دیدگاه امام سجاد]]{{ع}}، تألیف [[قدرت‌الله مشایخی]]؛ [[رساله حقوق امام سجاد (کتاب)|رساله حقوق امام سجاد]]{{ع}}، شرح [[علی محمد حیدری نراقی]]؛ [[حقوق اخلاق بر اساس رساله الحقوق امام سجاد (کتاب)|حقوق اخلاق بر اساس رساله الحقوق امام سجاد]]{{ع}} و ۱۵۰ نکته آموزنده و سازنده اثر [[علی مشفق‌پور طالقانی]]؛ [[تأملات فی رساله الحقوق للامام علی بن الحسین (کتاب)|تأملات فی رساله الحقوق للامام علی بن الحسین]]{{ع}} اثر [[محمد تقی المدرسی]] و [[تفصیل الحقوق (کتاب)|تفصیل الحقوق]]، شرح [[روایی]] علی رساله الحقوق للامام السجاد{{ع}}، تألیف [[محمد حسین الرمی الطبسی]].<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۲۶.</ref> | ||
==نمونه‌ای از حقوق== | ==نمونه‌ای از حقوق== | ||