آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۰۲
، ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰جایگزینی متن - 'پنهان' به 'پنهان'
جز (جایگزینی متن - 'مانع' به 'مانع') |
جز (جایگزینی متن - 'پنهان' به 'پنهان') |
||
خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
[[پرونده:11386.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[محمد سبحانینیا]]]] | [[پرونده:11386.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[محمد سبحانینیا]]]] | ||
::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[محمد سبحانینیا]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]»'' در اینباره گفته است: | ::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[محمد سبحانینیا]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]»'' در اینباره گفته است: | ||
::::::«شخص [[منتظر]] خود را در منظر مولای خویش میداند و به درجهای میرسد که [[امام زمان]] را [[شاهد]] و ناظر اعمالش میبیند. این احساس حضور که در سایه [[انتظار امام زمان]]{{ع}} به دست میآید، به کنترل [[اجتماعی]] در [[جامعه]] میانجامد و [[جامعه]] و افراد را از [[انحرافات]] بازمیدارد. در [[زیارت]] [[روز جمعه]] [[امام زمان]]{{ع}} آمده است: "[[سلام]] بر تو ای چشم [[خدا]] میان آفریدگان"<ref>شیخ عباس قمی، مفاتیحالجنان، بخشی از زیارت امام زمان{{ع}} در روز جمعه.</ref> یکی از [[القاب]] [[حضرت]] [[امام زمان]]{{ع}} "[[عین الله]]" است؛ یعنی [[امام زمان]]، چشم [[خداوند]] میان [[بندگان]] است. با این [[وصف]] [[منتظر واقعی]]، همیشه احساس حضور میکند و این احساس حضور در محضر [[صاحب]] زمان{{ع}}، او را از [[ارتکاب گناه]] و ناهنجاریها بازمیدارد که پیوسته مراقب گفتارها و رفتارهای خود خواهد بود تا عملی خلاف [[رضای امام]]{{ع}} از او صادر نشود. همچنین آن [[حضرت]]، در [[توقیع]] شریفش به [[شیخ مفید]] میفرمایند: به [[اخبار]] شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاعتان بر ما | ::::::«شخص [[منتظر]] خود را در منظر مولای خویش میداند و به درجهای میرسد که [[امام زمان]] را [[شاهد]] و ناظر اعمالش میبیند. این احساس حضور که در سایه [[انتظار امام زمان]]{{ع}} به دست میآید، به کنترل [[اجتماعی]] در [[جامعه]] میانجامد و [[جامعه]] و افراد را از [[انحرافات]] بازمیدارد. در [[زیارت]] [[روز جمعه]] [[امام زمان]]{{ع}} آمده است: "[[سلام]] بر تو ای چشم [[خدا]] میان آفریدگان"<ref>شیخ عباس قمی، مفاتیحالجنان، بخشی از زیارت امام زمان{{ع}} در روز جمعه.</ref> یکی از [[القاب]] [[حضرت]] [[امام زمان]]{{ع}} "[[عین الله]]" است؛ یعنی [[امام زمان]]، چشم [[خداوند]] میان [[بندگان]] است. با این [[وصف]] [[منتظر واقعی]]، همیشه احساس حضور میکند و این احساس حضور در محضر [[صاحب]] زمان{{ع}}، او را از [[ارتکاب گناه]] و ناهنجاریها بازمیدارد که پیوسته مراقب گفتارها و رفتارهای خود خواهد بود تا عملی خلاف [[رضای امام]]{{ع}} از او صادر نشود. همچنین آن [[حضرت]]، در [[توقیع]] شریفش به [[شیخ مفید]] میفرمایند: به [[اخبار]] شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاعتان بر ما پنهان نیست!.<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّا يُحِيطُ عِلْمُنَا بِأَنْبَائِكُمْ وَ لَا يَعْزُبُ عَنَّا شَيْءٌ مِنْ أَخْبَارِكُمْ}}.</ref> و در ادامه میفرماید: "ما هرگز از [[سرپرستی]] و رسیدگی به شما کوتاهی نکرده و یاد شما را از خاطر نبردهایم"<ref>بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۵.</ref> کلمات [[نورانی]] [[حضرت]]، نشان از این دارد که [[شیعیان]]، همواره در منظر [[امام عصر]]{{ع}} هستند. با این اوصاف [[منتظر حقیقی]]، همواره احساس حضور میکند؛ بنابراین احساس حضور، عامل و مکانیزم درونی برای کاهش ناهنجاریهای [[اجتماعی]] به شمار میآید»<ref>[[محمد سبحانینیا|سبحانینیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۶۶-۶۷.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
خط ۱۹۱: | خط ۱۹۱: | ||
:::::#'''دور ماندن از [[فساد محیط]] :''' یکی از آثار مهم اصل [[انتظار]] آن که فرد را از [[تسلیم]] در برابر آلودگیها و حل شدن در [[فساد محیط]] و خودباختگی در مقابل انواع عوامل [[منحرف]] کننده داخلی و خارجی باز میداد. طبق [[روایات]] زیادی در دوره [[غیبت امام زمان]] بر عوامل [[انحراف]] و موانع پایبندی به [[ارزشهای الهی]] آن چنان افزایش پیدا میکند که بیشتر [[مردم]] به سبب [[ضعف]] [[ایمان]] و زرق و برق بیشتر [[امور مادی]] و [[وسوسه]] [[شیطان]] و [[هواهای نفسانی]] به [[فساد]] و [[تباهی]] کشیده میشوند در چنین شرایطی یکی از عوامل مهمی که میتواند [[انسان]] را به [[خویشتنداری]] [[دعوت]] کند [[امید]] به [[اصلاح]] نهایی است که اصل [[انتظار]] به آن دلالت دارد. بنابراین [[انتظار ظهور امام زمان]] از نظر روانی، [[انسان]] را در مقابل امواج سهمگین [[فساد]] و آلودگی مقاوم میسازد و از حل شدن وی در آلودگی محیط جلوگیری میکند. در صورتیکه وجود یک برنامه منسجم در زمینه [[احیا]] و گسترش [[فرهنگ انتظار]] میتوان با [[شبیخون]] [[فرهنگی]] [[دشمنان]] که مخصوصا [[روح]] و [[اندیشه]] قشر [[جوان]] را [[هدف]] قرار داده است مقابله کرد. | :::::#'''دور ماندن از [[فساد محیط]] :''' یکی از آثار مهم اصل [[انتظار]] آن که فرد را از [[تسلیم]] در برابر آلودگیها و حل شدن در [[فساد محیط]] و خودباختگی در مقابل انواع عوامل [[منحرف]] کننده داخلی و خارجی باز میداد. طبق [[روایات]] زیادی در دوره [[غیبت امام زمان]] بر عوامل [[انحراف]] و موانع پایبندی به [[ارزشهای الهی]] آن چنان افزایش پیدا میکند که بیشتر [[مردم]] به سبب [[ضعف]] [[ایمان]] و زرق و برق بیشتر [[امور مادی]] و [[وسوسه]] [[شیطان]] و [[هواهای نفسانی]] به [[فساد]] و [[تباهی]] کشیده میشوند در چنین شرایطی یکی از عوامل مهمی که میتواند [[انسان]] را به [[خویشتنداری]] [[دعوت]] کند [[امید]] به [[اصلاح]] نهایی است که اصل [[انتظار]] به آن دلالت دارد. بنابراین [[انتظار ظهور امام زمان]] از نظر روانی، [[انسان]] را در مقابل امواج سهمگین [[فساد]] و آلودگی مقاوم میسازد و از حل شدن وی در آلودگی محیط جلوگیری میکند. در صورتیکه وجود یک برنامه منسجم در زمینه [[احیا]] و گسترش [[فرهنگ انتظار]] میتوان با [[شبیخون]] [[فرهنگی]] [[دشمنان]] که مخصوصا [[روح]] و [[اندیشه]] قشر [[جوان]] را [[هدف]] قرار داده است مقابله کرد. | ||
:::::#'''[[جهاد مستمر]] :''' سخن زیبای {{عربی| کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا}} یک اصل محوری در [[منطق]] [[دین]] است که به نظر میآید در [[عصر غیبت]] [[ظهور]] و تحقق بیشتر دارد، شاید همین [[بینش]] بوده که عدهای از [[مؤمنان]] را همواره در همسویی به [[حضرت]] آماده نگه میداشت، توصیه به تیزکردن شمشیرها، اسب زین کردن در [[روز جمعه]] و به راه انداختن آن، [[دعای ندبه]] سردادن، همه در راستای [[آمادگی]] جهادی است. [[یاقوت حموی]]، (مورخ معروف قرن هفتم) مینویسد: در سالهای نخست حمله مغول، در [[شهر]] [[کاشان ]]- از کانونهای عمده [[تشیع]] در [[ایران]] - [[مردم]] [[شهر]] هر روز هنگام سپیده دم از دروازه خارج میشدند و اسب زین کردهای را یدک میبردند تا [[حضرت مهدی]] و در صورت [[ظهور]] بر آن اسب سوار شود. در زمان فرمانروایی [[سربداران]] هم نظیر همین عمل در [[شهر]] سبزوار، که یکی از مراکز [[تشیع]] شمرده میشد، معمول بوده است. | :::::#'''[[جهاد مستمر]] :''' سخن زیبای {{عربی| کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا}} یک اصل محوری در [[منطق]] [[دین]] است که به نظر میآید در [[عصر غیبت]] [[ظهور]] و تحقق بیشتر دارد، شاید همین [[بینش]] بوده که عدهای از [[مؤمنان]] را همواره در همسویی به [[حضرت]] آماده نگه میداشت، توصیه به تیزکردن شمشیرها، اسب زین کردن در [[روز جمعه]] و به راه انداختن آن، [[دعای ندبه]] سردادن، همه در راستای [[آمادگی]] جهادی است. [[یاقوت حموی]]، (مورخ معروف قرن هفتم) مینویسد: در سالهای نخست حمله مغول، در [[شهر]] [[کاشان ]]- از کانونهای عمده [[تشیع]] در [[ایران]] - [[مردم]] [[شهر]] هر روز هنگام سپیده دم از دروازه خارج میشدند و اسب زین کردهای را یدک میبردند تا [[حضرت مهدی]] و در صورت [[ظهور]] بر آن اسب سوار شود. در زمان فرمانروایی [[سربداران]] هم نظیر همین عمل در [[شهر]] سبزوار، که یکی از مراکز [[تشیع]] شمرده میشد، معمول بوده است. | ||
:::::#'''ایجاد حساسیت در برابر [[وضعیت اجتماعی]]:''' از دیگر آثار و [[کارکردهای انتظار]]، [[اعتراض]] است. [[انسان]] [[منتظر]]، معترض به وضع موجود است و میخواهد وضعیت موجود را به وضعیت ایدهآل و آرمانی تبدیل نماید.[[انسان]] [[منتظر]] به وضع موجود نه میگوید و از وضع فردی و [[اجتماعی]] خود [[خشنود]] نیست؛ حتی اگر این وضع موجود پذیرفتنی و بر [[حق]] باشد باز میخواهد این وضع را به شرایط مطلوبتر متحول نماید. در [[حقیقت]]، [[انتظار]] فعال سنتز تضاد میان دو اصل متناقض [[حقیقت]] و واقعیت است، تضاد میان واقعیت [[باطل]] [[حاکم]] و [[حقیقت]] [[نجات]] بخشی محکوم را جز به [[انتظار]] به [[پیروزی]] جبری و قطعی [[حقیقت]] نمیتوان حل کرد. [[انتظار]] یعنی نه گفتن به آنچه که هست، کسی که [[منتظر]] است در [[نفس]] [[انتظار]] خود [[اعتراض به وضع موجود]] را | :::::#'''ایجاد حساسیت در برابر [[وضعیت اجتماعی]]:''' از دیگر آثار و [[کارکردهای انتظار]]، [[اعتراض]] است. [[انسان]] [[منتظر]]، معترض به وضع موجود است و میخواهد وضعیت موجود را به وضعیت ایدهآل و آرمانی تبدیل نماید.[[انسان]] [[منتظر]] به وضع موجود نه میگوید و از وضع فردی و [[اجتماعی]] خود [[خشنود]] نیست؛ حتی اگر این وضع موجود پذیرفتنی و بر [[حق]] باشد باز میخواهد این وضع را به شرایط مطلوبتر متحول نماید. در [[حقیقت]]، [[انتظار]] فعال سنتز تضاد میان دو اصل متناقض [[حقیقت]] و واقعیت است، تضاد میان واقعیت [[باطل]] [[حاکم]] و [[حقیقت]] [[نجات]] بخشی محکوم را جز به [[انتظار]] به [[پیروزی]] جبری و قطعی [[حقیقت]] نمیتوان حل کرد. [[انتظار]] یعنی نه گفتن به آنچه که هست، کسی که [[منتظر]] است در [[نفس]] [[انتظار]] خود [[اعتراض به وضع موجود]] را پنهان میدارد. حتی [[انتظار منفی]]، خود یک [[اعتراض]] است، کسی که از "حال" [[خشنود]] است [[منتظر]] نیست و برعکس، محافظهکار از [[آینده]] میهراسد. [[اعتقاد]] به [[انتظار]]، [[حفظ وحدت]] و تسلسل [[تاریخی]] در آغاز [[بشریت]] ([[خلقت]] [[آدم]] و [[حوا]]) تا [[انقلاب]] نهایی [[حضرت مهدی]] است. در [[حقیقت انتظار]] چهار اصل اساسی [[توحید]]، [[نبوت]]، [[امامت]] و [[غیبت]] را به هم اتصال میدهد، چرا که [[انبیای الهی]] از [[آدم]] تا خاتمالنبیین پیامآور فرمانهای [[خداوند]] برای [[بشر]] بودند. پس [[امامان]] بزرگوار این [[رسالت]] را بر دوش گرفتند و در نهایت، [[حضرت مهدی]] این [[رسالت الهی]] و [[پرچم]] عدالتخواهی را بردوش دارد. بنابراین [[فلسفه انتظار]] نشان میدهد که در [[جهانبینی]] [[توحیدی]] [[انقطاع]] [[تاریخی]] معنا ندارد و هیچ گاه اعوجاج، بریدگی و [[انحرافی]] در مسیر عدالتخواهی در [[فلسفه]] [[تاریخی]] [[شیعه]] وجود ندارد. نقش این [[وحدت]] [[تاریخی]] در [[زندگی]] عینی و [[اجتماعی]] [[مسلمانان]]، اعطای [[هویت]] [[فرهنگی]] و [[دینی]] به آنان است، چرا که اصل [[انتظار]] به ما میآموزد که [[هویت]] [[فرهنگی]] ما از آغاز [[خلقت]] تشکیل یافته است و تا انتهای [[تاریخ]] از یک مسیر و [[قوانین]] مشخص [[پیروی]] مینماید. نکته این که [[اشتیاق به وضع مطلوب]]، تصویر [[جامعه آرمانی]] یا [[مدینه فاضله]] اساساً چه فوایدی برای ما دارد. [[بهترین]] و واقعیترین شکل اداره [[جامعه]]، در [[حکومت امام مهدی]] است و معیار مناسبی است برای ارزیابی وضع موجود و [[درک]] فاصله با وضع مطلوب، به تعبیر برخی متفکران، داشتن تیپهای ایدهآل میتواند ما را در ارزیابی وضع موجود و فاصلهای که ما با آن شرایط مطلوب داریم رهنمون باشد، مسئله [[جامعه آرمانی]] هم این اثر را دارد ما [[جامعه]] موجود را در آینه آن [[جامعه]] میتوانیم جستوجو کنیم و همواره وضع موجود را در مقایسه با آن [[جامعه]] ببینیم و فاصله خودمان را دریابیم. | ||
:::::#'''سبب کارآمدی [[دولتها]] :''' توسعه نیافتگی، بزرگترین مشکل [[جوامع اسلامی]] است که از ناکارآمدی [[سیاسی]] در سطح مدیریتهای کلان [[جهان اسلام]] نشئت میگیرد. بنابراین کارآمدی [[سیاسی]] [[برترین]] چالش [[جوامع اسلامی]] است و با توجه به این که [[نظام سیاسی]] [[مهدوی]]، [[نظامی]] کارآمد بوده میتواند به عنوان الگوی موردمطالعه قرار گیرد»<ref>[[حسن عبدیپور|عبدیپور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>. | :::::#'''سبب کارآمدی [[دولتها]] :''' توسعه نیافتگی، بزرگترین مشکل [[جوامع اسلامی]] است که از ناکارآمدی [[سیاسی]] در سطح مدیریتهای کلان [[جهان اسلام]] نشئت میگیرد. بنابراین کارآمدی [[سیاسی]] [[برترین]] چالش [[جوامع اسلامی]] است و با توجه به این که [[نظام سیاسی]] [[مهدوی]]، [[نظامی]] کارآمد بوده میتواند به عنوان الگوی موردمطالعه قرار گیرد»<ref>[[حسن عبدیپور|عبدیپور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} |