حدیث ثقلین در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←منابع
(←منابع) |
|||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
#'''جدا ناپذیری [[اهل بیت]] از [[قرآن]]''': در بسیاری از [[روایات]] [[حدیث ثقلین]] تصریح شده است که اهل بیت و قرآن تا روزی که در [[قیامت]] نزد [[حوض کوثر]] بر [[پیامبر]]{{صل}} وارد می‌شوند، از هم جدا نخواهند شد: {{متن حدیث|أَنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}} جدانشدن اهل بیت از قرآن، در همه جهات است که [[پیروی]] از قرآن از آن جمله است، بنابراین، [[پیروی از اهل بیت]]، همانند پیروی از قرآن [[واجب]] است. | #'''جدا ناپذیری [[اهل بیت]] از [[قرآن]]''': در بسیاری از [[روایات]] [[حدیث ثقلین]] تصریح شده است که اهل بیت و قرآن تا روزی که در [[قیامت]] نزد [[حوض کوثر]] بر [[پیامبر]]{{صل}} وارد می‌شوند، از هم جدا نخواهند شد: {{متن حدیث|أَنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}} جدانشدن اهل بیت از قرآن، در همه جهات است که [[پیروی]] از قرآن از آن جمله است، بنابراین، [[پیروی از اهل بیت]]، همانند پیروی از قرآن [[واجب]] است. | ||
# '''[[پیروی از اهل‌بیت]] شرط [[هدایت]]''': در برخی از روایات حدیث ثقلین تصریح شده است که پیروی از قرآن و اهل بیت شرط [[نجات]] از [[ضلالت]] است. [[حاکم نیشابوری]] از [[زید بن أرقم]] [[روایت]] کرده که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در [[غدیر خم]] خطاب به [[مردم]] فرمود: “من دو چیز را در میان شما باقی می‌گذارم که اگر از آن دو پیروی کنید، هرگز [[گمراه]] نخواهید شد، آن دو عبارتند از [[کتاب خدا]] و [[اهل بیت]] من”<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۸، ح۴۵۷۷.</ref>. [[ابن حجر مکی]] نیز [[حدیث]] مزبور را [[روایت]] کرده و بر صحت آن [[گواهی]] داده است<ref>الصواعق المحرقة، ص۱۸۸، باب یازدهم، درباره فضائل اهل بیت{{عم}}.</ref>. در برخی از [[روایات]] [[حدیث ثقلین]] آمده است که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[پیشی گرفتن]] بر [[اهل‌بیت]] یا فاصله گرفتن از آنان را، همانند پیشی گرفتن بر [[قرآن]] یا فاصله گرفتن از آن، سبب [[هلاکت]] دانسته‌اند: {{متن حدیث|فَلَا تُقَدِّمُوهُمَا فَتَهْلِكُوا وَ لَا تُقَصِّرُوا عَنْهَا فَتَهْلِكُوا}}<ref>المعجم الکبیر، ج۵، ص۱۸۶- ۱۸۷.</ref>. این تعبیر، بیان‌گر [[پیشوایی]] قرآن و [[اهل بیت پیامبر]] برای [[مسلمانان]] است؛ زیرا مقتضای [[امامت]] این است که [[مأموم]] در [[عقیده]] و عمل و گفتار و [[کردار]] تابع [[امام]] خویش باشد.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۱۶۰.</ref> | # '''[[پیروی از اهل‌بیت]] شرط [[هدایت]]''': در برخی از روایات حدیث ثقلین تصریح شده است که پیروی از قرآن و اهل بیت شرط [[نجات]] از [[ضلالت]] است. [[حاکم نیشابوری]] از [[زید بن أرقم]] [[روایت]] کرده که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در [[غدیر خم]] خطاب به [[مردم]] فرمود: “من دو چیز را در میان شما باقی می‌گذارم که اگر از آن دو پیروی کنید، هرگز [[گمراه]] نخواهید شد، آن دو عبارتند از [[کتاب خدا]] و [[اهل بیت]] من”<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۸، ح۴۵۷۷.</ref>. [[ابن حجر مکی]] نیز [[حدیث]] مزبور را [[روایت]] کرده و بر صحت آن [[گواهی]] داده است<ref>الصواعق المحرقة، ص۱۸۸، باب یازدهم، درباره فضائل اهل بیت{{عم}}.</ref>. در برخی از [[روایات]] [[حدیث ثقلین]] آمده است که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[پیشی گرفتن]] بر [[اهل‌بیت]] یا فاصله گرفتن از آنان را، همانند پیشی گرفتن بر [[قرآن]] یا فاصله گرفتن از آن، سبب [[هلاکت]] دانسته‌اند: {{متن حدیث|فَلَا تُقَدِّمُوهُمَا فَتَهْلِكُوا وَ لَا تُقَصِّرُوا عَنْهَا فَتَهْلِكُوا}}<ref>المعجم الکبیر، ج۵، ص۱۸۶- ۱۸۷.</ref>. این تعبیر، بیان‌گر [[پیشوایی]] قرآن و [[اهل بیت پیامبر]] برای [[مسلمانان]] است؛ زیرا مقتضای [[امامت]] این است که [[مأموم]] در [[عقیده]] و عمل و گفتار و [[کردار]] تابع [[امام]] خویش باشد.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۱۶۰.</ref> | ||
*'''گفتارهایی از [[عالمان]] [[اهل‌سنت]]''' | |||
عالمان [[اهل‌سنّت]] به [[منصوص بودن امامت]] [[اهل‌بیت]]{{عم}} [[معتقد]] نیستند، لیکن شماری از آنان دلالت [[حدیث ثقلین]] بر [[وجوب پیروی از اهل بیت پیامبر]] را همانند [[پیروی]] از [[قرآن کریم]]، پذیرفته‌اند. در این جا سخنان برخی از آنان را بازگو می‌کنیم: | |||
# [[سعدالدین تفتازانی]] (متوفای ۷۹۱ ه): “پیامبر اکرم{{صل}} اهل‌بیت خود را در این که [[تمسک]] به آنان [[رهایی]] بخش از [[گمراهی]] است، قرین [[کتاب خدا]] قرار داده است، و تمسک به کتاب خدا معنایی جز گرفتن و به‌کار بستن [[علم]] و [[هدایتی]] که در آن است، ندارد؛ [[عترت پیامبر]] نیز همین گونه است”<ref>شرح المقاصد، ج۵، ص۳۰۲- ۳۰۳.</ref>. | |||
# [[ابن حجر مکی]] (متوفای ۹۷۳): “پیامبر اکرم{{صل}} [[قرآن و عترت]] خود را “تقلین” نامیده است؛ زیرا “ثَقَل” هر چیز نفیس و گران‌بهایی است که از آن صیانت می‌شود، و قرآن و عترت همین گونه‌اند؛ زیرا هر یک از آن دو، معدن [[علوم]] لدنّی و [[اسرار]] و حکمت‌های برین و [[احکام]] شرعی‌اند، لذا [[پیامبر]]{{صل}} بر [[اقتداء]] و تمسّک به آنان ([[اهل بیت]]) و [[فراگیری دانش]] از آنان [[تشویق]] کرده است<ref>الصواعق المحرقة، ص۱۸۹.</ref>. | |||
# [[فضل بن روزبهان اشعری]] ([[قرن دهم هجری]]): “قرار دادن اهل بیت در کنار [[قرآن]] بر [[وجوب]] [[تعظیم]] آنان و فراگرفتن علم از آنان و پیروی کردن از آنان در گفتار و [[کردار]] دلالت می‌کند، ولی [[نص]] در [[خلافت]] آنان پس از [[رسول خدا]] نیست<ref>ابطال نهج الباطل، ضمن دلائل الصدق، ج۲، ص۴۷۲- ۴۷۳.</ref>. یادآور می‌شویم، [[وجوب پیروی]] کردن از [[اهل بیت پیامبر]] در گفتار و [[رفتار]]، از جلوه‌های بارز [[امامت]] است. | |||
# [[عبدالرؤوف مناوی]] (متوفای ۱۰۳۱): از این که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرموده است: “من دو شیء گران‌بها (قرآن و عترت) را در میان شما باقی می‌گذارم”، و از این که فرموده است “آن دو تا وقتی در [[قیامت]] نزد [[حوض]] بر من وارد می‌شوند، از هم جدا نمی‌شوند”، به دست می‌آید که پیامبر{{صل}} [[امت]] خود را به [[رفتار نیکو]] نسبت به آن دو، و مقدم داشتن [[حق]] آن دو بر خود و [[تمسک]] نمودن به آن دو در امر [[دین]]، توصیه کرده است، اما [[کتاب الهی]]، بدان جهت که معدن [[علوم دینی]] و [[اسرار]] و حکمت‌های [[شرعی]] و گنج‌هایی از حقایق و دقایق است، و اما [[عترت]]؛ زیرا وقتی که عنصر [[پاک]] باشد در [[فهم]] دین کمک می‌کند، و [[پاکی]] عنصر به [[حُسن]] [[اخلاق]] می‌انجامد، و حُسن اخلاق [[صفای قلب]] و [[طهارت]] آن را در پی دارد<ref>فیض القدیر، ج۳، ص۱۸- ۱۹.</ref>. [[زرقانی مالکی]]<ref>شرح المواهب اللدنیة، ج۷، ص۵.</ref> (متوفای ۱۱۲۲ ه)؛ [[شهاب‌الدین خفاجی]]<ref>نسیم الریاض فی شرح الشفاء لقاضی عیاض، ج۳، ص۴۱۰.</ref> (متوفای ۱۰۶۹)؛[[ محمد مبین سندی]]<ref>دراسات اللبیب فی الأسوة الحسنة بالحبیب، ص۲۱۳- ۲۳۳.</ref> ([[قرن دوازدهم]]) و عالمانی دیگر نیز این مطلب را بیان کرده‌اند<ref>ر.ک: نفحات الأزهار، ج۲، ص۲۴۷- ۲۵۶.</ref>.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۱۶۴.</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||