|
|
| خط ۱۱: |
خط ۱۱: |
|
| |
|
| ==ابوفکیهه در [[شان نزول]]== | | ==ابوفکیهه در [[شان نزول]]== |
| برخی [[مفسران]]، نام ابوفکیهه را در ذیل ۴ آیه قرآنی آورده‌اند:
| |
| #آیه {{متن قرآن|وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ}}<ref>«و خوب می‌دانیم که آنان می‌گویند: جز این نیست که بشری به او آموزش می‌دهد؛ (چنین نیست، زیرا) زبان آن کس که (قرآن را) به او می‌بندند غیر عربی است و این (قرآن به) زبان عربی روشنی است» سوره نحل، آیه ۱۰۳.</ref>. طبق برخی اقوال، منظور از [[اعجمی]]، ابوفکیهه است. [[قریش]] بر این عقیده بود که [[پیامبر]]{{صل}} از [[علوم]] وی بهره [[برده]] است؛<ref>تفسیر قمی، ج۱، ص۴۲۲.</ref> افزون بر پاسخ صریح [[قرآن]] ابوفکیهه نیز [[پندار]] آنان را [[باطل]] شمرده، گفت: این پیامبر است که [[اسلام]] را به ما‌می‌آموزد.<ref>روح‌المعانی، مج۸، ج۱۴، ص۳۴۴.</ref>
| |
| #آیه {{متن قرآن|وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا إِفْكٌ افْتَرَاهُ وَأَعَانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جَاءُوا ظُلْمًا وَزُورًا}}<ref>«و کافران گفتند: این (قرآن) جز دروغی نیست که (پیامبر) خود بر ساخته است و گروهی دیگر او را در آن یاری رسانده‌اند پس به راستی ستم و دروغی (بزرگ) را (پیش) آوردند» سوره فرقان، آیه ۴.</ref>. [[آلوسی]] در روایتی آورده است که [[قریش]] بر این [[باور]] بود که ابوفکیهه، عدّاس و [[حبر]] که همگی [[اهل کتاب]] بودند، به پیامبر{{صل}} در آوردن و ساختن قرآن [[یاری]] رسانده، [[تاریخ]] امّت‌های پیشین را به وی آموخته‌اند؛ سپس [[حضرت]] با عبارت‌های خود] آموزه‌های آنان را [[[نقل]] کرده است. آیه‌پیشین، آن را ستم و دروغی ناروا‌شمرد.<ref>روح المعانی، مج۱۰، ج۱۸، ص۳۴۴.</ref>
| |
| #[[نقل]] است که گروهی از تازه [[مسلمانان]]، از جمله ابوفکیهه گاه بر اثر شکنجه‌های فراوان، بی‌هوش شده، بی [[اختیار]] سخنان [[کفرآمیز]] می‌گفتند؛<ref>الدر المنثور، ج۵، ص۱۷۱.</ref>ازاین‌رو آیه {{متن قرآن|ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُوا مِنْ بَعْدِ مَا فُتِنُوا ثُمَّ جَاهَدُوا وَصَبَرُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«سپس پروردگارت برای آنان که پس از آزار دیدن هجرت گزیدند آنگاه جهاد کردند و شکیبایی ورزیدند، بی‌گمان پس از آن آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نحل، آیه ۱۱۰.</ref> درباره آنان فرو فرستاده شد.
| |
| #[[ابن‌اسحاق]] [[آیات]] {{متن قرآن| وَلاَ تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِم مِّن شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِم مِّن شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ وَكَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لِّيَقُولُوا أَهَؤُلاء مَنَّ اللَّهُ عَلَيْهِم مِّن بَيْنِنَا أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَن عَمِلَ مِنكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ }}<ref>«و کسانی را که پروردگارشان را در سپیده‌دمان و در پایان روز در پی به دست آوردن خشنودی وی می‌خوانند از خود مران، نه هیچ از حساب آنان بر گردن تو و نه هیچ از حساب تو بر گردن آنهاست تا برانیشان و از ستمگران گردی و چنین آنان را با یکدیگر آزمودیم تا به فرجام بگویند: «آیا از میان ما (تنها) اینانند که خداوند بر آنها منّت نهاده است؟» آیا خداوند به سپاسگزاران داناتر نیست؟ و چون مؤمنان به آیات ما، نزد تو آیند بگو: درود بر شما! پروردگارتان بخشایش را بر خویش مقرّر داشته است: چنانچه هر یک از شما از سر نادانی کار بدی انجام دهد، آنگاه از پس آن توبه کند و به راه آید، چنین است که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره انعام، آیه ۵۲ -۵۴.</ref> را درباره جمعی از مسلمانان مستمند از جمله ابوفکیهه می‌داند که گرد پیامبر می‌نشستند و بزرگان قریش، [[هم‌نشینی]] چنین افرادی را با حضرت [[استهزا]] می‌کردند. [[خداوند]] در [[نکوهش]] قریش و [[بزرگ‌داشت]] مسلمانان، آیه فوق را نازل کردند.<ref>[[علی اکبر رضایی|رضایی، علی اکبر]]، [[ابوفکیهه ازدی (مقاله)|مقاله «ابوفکیهه ازدی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۲.</ref>.
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
