عتاب در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

عتاب در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۱۸

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'وسیله' به 'وسیله'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۴۳۸

ویرایش

@@ خط ۲۶: / خط ۲۶: @@
 #[[خداوند]] [[پیامبر]] را مورد خطاب قرار میدهد و می‌گوید اگر [[اعراض]] و روگردانی [[مخالفان]] [[دعوت]] [[توحیدی]]، زیاد بر تو سخت و سنگین است {{متن قرآن|وَإِنْ كَانَ كَبُرَ عَلَيْكَ إِعْرَاضُهُمْ}} چنان‌چه بتوانی اعماق [[زمین]] را بشکافی و در آن نقبی بزنی و جستجو کنی و یا نردبانی به [[آسمان]] بگذاری و اطراف [[آسمان‌ها]] را نیز جستجو کنی و [[آیه]] و نشانه دیگری برای آنها بیاوری چنین کن {{متن قرآن|فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغِيَ نَفَقًا فِي الْأَرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِي السَّمَاءِ فَتَأْتِيَهُمْ بِآيَةٍ}} ولی [[دعوت]] به [[حق]] و قبول آن باید در مجرای [[اختیار]] جریان یابد گو اینکه [[خداوند]] بر [[هدایت]] اجباری و اضطراری [[مردم]] [[قادر]] است {{متن قرآن|وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَى فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِينَ}} ولی روشن است که این چنین [[ایمان]] اجباری [[بیهوده]] است، [[آفرینش بشر]] برای [[تکامل]] بر اساس [[اختیار]] و [[آزادی]] [[اراده]] می‌باشد، تنها در صورت[[آزادی]] [[اراده]] است که [[ارزش]] [[مؤمن]] از [[کافر]] و [[نیکان]] از بدان و درستکاران از خائنان و [[راستگویان]] از [[دروغگویان]] شناخته می‌شود، و گرنه در [[ایمان]] و تقوای اجباری هیچ‌گونه تفاوتی میان خوب و بد نخواهد بود، و این مفاهیم در زمینه [[اجبار]] [[ارزش]] خود را به کلی از دست می‌دهند. سپس [[پیامبر]] را مورد [[عتاب]] قرار میدهد و می‌فرماید: اینها را برای این گفتیم که تو از [[جاهلان]] نباشی و در شمار کسانی که نسبت به [[معارف الهی]] [[جاهل]] هستند قرار نگیری {{متن قرآن|فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِينَ}} و [[اصرار]] به یافتن [[معجزه]] و آیه‌ای داشته باشی که آنها را مجبور به [[هدایت]] کند. [[بی‌تابی]] مکن و [[صبر]] و [[استقامت]] را از دست مده و بیش از اندازه خود را به خاطر [[کفر]] و [[شرک]] آنها ناراحت مکن و بدان راه همین است که تو می‌پیمایی؛
 #چون در [[آیات قرآن]] قسمت‌هایی از سرگذشت‌های [[انبیاء]] و [[اقوام]] پیشین ذکر شده بود، و بعضی از [[مشرکان]] و [[منکران]] [[دعوت پیامبر]]{{صل}} در صحت آنها تردید می‌کردند، [[قرآن]] از آنها می‌خواهد که برای [[فهم]] [[صدق]] این گفته‌ها به [[اهل کتاب]] مراجعه کنند، و چگونگی را از آنها بخواهند، چرا که در کتب آنها بسیاری از این مسائل آمده است. ولی به جای اینکه روی سخن را به [[مخالفان]] کند، [[پیامبر]] را مورد [[عتاب]] خطابی ساخته، چنین می‌گوید: اگر از آن‌چه بر تو نازل کردیم در [[شک و تردید]] هستی از آنها که [[کتب آسمانی]] را قبل از تو می‌خوانند بپرس {{متن قرآن|فَإِنْ كُنْتَ فِي شَكٍّ مِمَّا أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ فَاسْأَلِ الَّذِينَ يَقْرَءُونَ الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكَ}} تا از این طریق ثابت شود که آن‌چه بر تو نازل شده [[حق]] است و از طرف [[پروردگار]] {{متن قرآن|لَقَدْ جَاءَكَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ}} بنابراین هیچ‌گونه [[شک و تردید]] هرگز به خود راه مده [۳] {{متن قرآن|فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ}}؛
-#[[خداوند]] [[مردم]] را ازطریق [[پیامبر]] مورد [[عتاب]] قرار میدهد و می‌گوید: پس در مورد [[باطل]] بودنِ آن‌چه که آنان می‌پرستند، در تردید مباش. {{متن قرآن|فَلَا تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِمَّا يَعْبُدُ هَؤُلَاءِ}} آنان [[پرستش]] نمی‌کنند، جز همان‌گونه که پیش از آن پدرانشان می‌پرستیدند؛ {{متن قرآن|مَا يَعْبُدُونَ إِلَّا كَمَا يَعْبُدُ آبَاؤُهُمْ مِنْ قَبْلُ}} و قطعاً ما نصیبشان را ناکاسته، به طور کامل به آنان خواهیم داد {{متن قرآن|وَإِنَّا لَمُوَفُّوهُمْ نَصِيبَهُمْ غَيْرَ مَنْقُوصٍ}} [[علامه طباطبایی]] مینویسد: معنای [[آیه]] چنین می‌شود: حال که داستان اولین و گذشتگان را شنیدی و فهمیدی که چگونه خدایانی غیر از [[خدای تعالی]] می‌پرستیدند و چگونه [[آیات]] [[خدا]] را [[تکذیب]] می‌کردند، و دانستی که [[سنت]] [[خدای تعالی]] در میان آنان چه بود، و چگونه [[خدا]] در [[دنیا]] هلاک و در [[آخرت]] به [[آتش]] جاودانه مبتلایشان نمود، پس دیگر در [[عبادت]] [[قوم]] خودت [[شک و تردید]] نداشته باش، که [[بت‌پرستی]] آنان همان رسم دیرینه [[پدران]] ایشان است و جز [[تقلید]] از آنان هیچ دلیلی ندارند، و مطمئن بدان که ما به‌زودی بهره‌ای را که از [[کیفر]] اعمالشان عایدشان می‌شود به ایشان می‌دهیم، بدون اینکه به [[وسیله]] [[شفاعت]] و یا [[عفو]] از آن بکاهیم. ممکن هم هست که مقصود از کلمه {{متن قرآن|آبَاؤُهُمْ}} [[پدران]] [[بلا]] فصل نباشد، بلکه امت‌های گذشته‌ای باشد که به [[کیفر]] [[بت‌پرستی]] منقرض شده‌اند، و حتی ممکن است مقصود [[پدران]] و نیاکان [[عرب]] بعد از [[اسماعیل]]{{ع}} هم نباشد، بلکه مطلق امت‌های گذشته باشد و [[خداوند]]<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۵۷.</ref>؛
+#[[خداوند]] [[مردم]] را ازطریق [[پیامبر]] مورد [[عتاب]] قرار میدهد و می‌گوید: پس در مورد [[باطل]] بودنِ آن‌چه که آنان می‌پرستند، در تردید مباش. {{متن قرآن|فَلَا تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِمَّا يَعْبُدُ هَؤُلَاءِ}} آنان [[پرستش]] نمی‌کنند، جز همان‌گونه که پیش از آن پدرانشان می‌پرستیدند؛ {{متن قرآن|مَا يَعْبُدُونَ إِلَّا كَمَا يَعْبُدُ آبَاؤُهُمْ مِنْ قَبْلُ}} و قطعاً ما نصیبشان را ناکاسته، به طور کامل به آنان خواهیم داد {{متن قرآن|وَإِنَّا لَمُوَفُّوهُمْ نَصِيبَهُمْ غَيْرَ مَنْقُوصٍ}} [[علامه طباطبایی]] مینویسد: معنای [[آیه]] چنین می‌شود: حال که داستان اولین و گذشتگان را شنیدی و فهمیدی که چگونه خدایانی غیر از [[خدای تعالی]] می‌پرستیدند و چگونه [[آیات]] [[خدا]] را [[تکذیب]] می‌کردند، و دانستی که [[سنت]] [[خدای تعالی]] در میان آنان چه بود، و چگونه [[خدا]] در [[دنیا]] هلاک و در [[آخرت]] به [[آتش]] جاودانه مبتلایشان نمود، پس دیگر در [[عبادت]] [[قوم]] خودت [[شک و تردید]] نداشته باش، که [[بت‌پرستی]] آنان همان رسم دیرینه [[پدران]] ایشان است و جز [[تقلید]] از آنان هیچ دلیلی ندارند، و مطمئن بدان که ما به‌زودی بهره‌ای را که از [[کیفر]] اعمالشان عایدشان می‌شود به ایشان می‌دهیم، بدون اینکه به وسیله [[شفاعت]] و یا [[عفو]] از آن بکاهیم. ممکن هم هست که مقصود از کلمه {{متن قرآن|آبَاؤُهُمْ}} [[پدران]] [[بلا]] فصل نباشد، بلکه امت‌های گذشته‌ای باشد که به [[کیفر]] [[بت‌پرستی]] منقرض شده‌اند، و حتی ممکن است مقصود [[پدران]] و نیاکان [[عرب]] بعد از [[اسماعیل]]{{ع}} هم نباشد، بلکه مطلق امت‌های گذشته باشد و [[خداوند]]<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۵۷.</ref>؛
 #[[خداوند]] در یک [[عتاب]] می‌فرماید: در [[خداپرستی]] در کنار [[خداوند]] [[خالق]] [[قادر]]، [[منعم]]، [[رحیم]] حتی در [[تصور]] خدایی دیگر را هم قرار مده {{متن قرآن|لَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ}} زیرا غیر از او خدایی با این با ویژگی‌ها و صفات نمی‌یابی و این [[توحید]] در [[عقیده]] و [[عبادت]] با ندای [[فطرت انسان]] هماهنگ است و راهنمای [[عمل صالح]] و اگر این مسیر [[توحیدی]] را رهاکردی از مسیر [[رحمت]] و منابع [[نعمت]] دور میشوی و از [[یاری]] [[خداوند]] بی‌بهره و هنگامی از خط مستقیم [[عقید]] و عمل دور شدی [[نصرت خداوند]] را که همه [[قدرت]] و [[نصرت]] به دست او است از دست میدهی و [[زندگی]] زیان‌بار و عاجزانه‌ای خواهی داشت و نکوهیده و بی‌یاور بر جای بنشینی {{متن قرآن|فَتَقْعُدَ مَذْمُومًا مَخْذُولًا}}<ref>من وحی القرآن، ج۱۴، ص۸۰.</ref>؛
 #[[خداوند]] [[پیامبر]] را مورد [[عتاب]] و هشدار قرار میدهد که از وسوسه‌های [[مشرکان]] مخالف [[دعوت]] [[توحیدی]] برحذر باشد، مبادا کم‌ترین [[ضعف]] و سازشی در [[مبارزه]] با [[شرک]] و [[بت‌پرستی]] به خود راه بدهد، که باید با [[قاطعیت]] هر چه تمام‌تر دنبال گردد. و می‌گوید: نزدیک بود آنها تو را با وسوسه‌های خود از آن‌چه بر تو [[وحی]] کردیم بفریبند، {{متن قرآن|وَإِنْ كَادُوا لَيَفْتِنُونَكَ عَنِ الَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ}} تا غیر آن را به ما نسبت دهی؛ {{متن قرآن|لِتَفْتَرِيَ عَلَيْنَا غَيْرَهُ}} و در آن صورت، تو را به [[دوستی]] خود بر می‌گزینند {{متن قرآن|وَإِذًا لَاتَّخَذُوكَ خَلِيلًا}} و اگر ما تو را ثابت‌قدم نمی‌ساختیم و در پرتو [[مقام عصمت]]، مصون از [[انحراف]] نبودی {{متن قرآن|وَلَوْلَا أَنْ ثَبَّتْنَاكَ}} نزدیک بود به آنان [[تمایل]] کنی {{متن قرآن|لَقَدْ كِدْتَ تَرْكَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئًا قَلِيلًا}}. اما این تثبیت [[الهی]] [[مانع]] از آن [[تمایل]] شد و این هشداری برای همه [[رهبران]] که باید [[مراقبت]] کنند که با انگیزه‌های دنیاطلبانه [[مخالفان]]، با [[نیرنگ]] و مصلحت‌جویانه آنان را تحت تأثیر وسوسه‌های خود [[فریب]] ندهند.