تفویض: تفاوت میان نسخه‌ها
←تفویض در فرهنگ قرآن
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
==تفویض در فرهنگ قرآن== | ==تفویض در فرهنگ قرآن== | ||
در [[قرآن کریم]]، [[آیات]] تفویض که در آن، کلمه تفویض به صورت مصدر و یا مشتقات آن ذکر شده باشد، منحصر به [[آیه]] ۴۴ [[سوره]] [[مؤمن]] ([[غافر]]) است. ما در این جا علاوه بر این آیه، از چهار آیه دیگری که در سوره‌های [[انفال]] و [[توبه]] است و در آن، الفاظ: {{متن قرآن|حَسْبَكَ اللَّهُ}}، {{متن قرآن|حَسْبِيَ اللَّهُ}}، {{متن قرآن|حَسْبُنَا اللَّهُ}} آمده، [[استمداد]] نموده و معنای تفویض را با آنها تبیین می‌کنیم. بنابراین، ابتدا از منابع لغت، به بررسی لغوی تفویض می‌پردازیم، و پس از آن، با استفاده از کتب [[تفسیر]]، آیات مذکور را [[تحقیق]] کرده و سپس با استفاده از کتب تفسیر [[روایی]]، [[روایات]] مربوط به آیات را بررسی می‌نماییم، و سرانجام با استمداد از [[عنایات]] خاص و [[الطاف]] [[حضرت حق]] جل و [[علا]]، به [[تدبر]] در آیات مذکور می‌پردازیم.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۳۶۹.</ref> | در [[قرآن کریم]]، [[آیات]] تفویض که در آن، کلمه تفویض به صورت مصدر و یا مشتقات آن ذکر شده باشد، منحصر به [[آیه]] ۴۴ [[سوره]] [[مؤمن]] ([[غافر]]) است. ما در این جا علاوه بر این آیه، از چهار آیه دیگری که در سوره‌های [[انفال]] و [[توبه]] است و در آن، الفاظ: {{متن قرآن|حَسْبَكَ اللَّهُ}}، {{متن قرآن|حَسْبِيَ اللَّهُ}}، {{متن قرآن|حَسْبُنَا اللَّهُ}} آمده، [[استمداد]] نموده و معنای تفویض را با آنها تبیین می‌کنیم. بنابراین، ابتدا از منابع لغت، به بررسی لغوی تفویض می‌پردازیم، و پس از آن، با استفاده از کتب [[تفسیر]]، آیات مذکور را [[تحقیق]] کرده و سپس با استفاده از کتب تفسیر [[روایی]]، [[روایات]] مربوط به آیات را بررسی می‌نماییم، و سرانجام با استمداد از [[عنایات]] خاص و [[الطاف]] [[حضرت حق]] جل و [[علا]]، به [[تدبر]] در آیات مذکور می‌پردازیم.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۳۶۹.</ref> | ||
===در معنای تفویض=== | |||
راغب در مفردات می‌گوید: قوله: {{متن قرآن|وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ}}؛ یعنی آن را به سوی او باز گردانم، و اصل آن از قول: {{عربی|ما لهم فَوْضَى بينهم}} است؛ یعنی آنچه برای آنان است، در بینشان به طور مساوی است و از آن مورد است: {{عربی|شرکة المفاوضه}}؛ یعنی شرکتی که در آن، [[تساوی]] در کار شرکت باشد<ref>مفردات، ص۴۰۱.</ref>. فخرالدین در مجمع‌البحرین فرموده: قوله تعالی: {{متن قرآن|وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ}}؛ یعنی آن را به او رد نمودم (باز گرداندم)، و از آن است دعای: {{عربی|فوضت امری الیک}}؛ یعنی آن را به تو واگذار کردم و تو را در آن [[حاکم]] قرار دادم، و از آن است قوله: {{متن حدیث|قَدْ فَوَّضَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى نَبِيِّهِ{{صل}} أَمْرَ دِينِهِ وَ لَمْ يُفَوِّضْ إِلَيْهِ تَعَدِّيَ حُدُودِهِ}}؛ یعنی [[خدای تعالی]] امر دینش را به [[پیامبر]]{{صل}} واگذار نموده، و [[تجاوز]] کردن از حدودش را به او واگذار نکرده است، و قول [[معصوم]]{{عم}} است که: {{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَوَّضَ إِلَى الْمُؤْمِنِ أُمُورَهُ كُلَّهَا}}؛ یعنی [[خداوند]] همه امورش را به [[مؤمن]] واگذار نموده است. شاید مراد از آن، واگذار نمودن امور [[مباح]] است؛ به این معنا که در [[محاسبه]]، آن را از او [[مؤاخذه]] نمی‌کند، و آن از قبیل [[اذن]] است برای مؤمن در هر چیزی به جز [[اهانت]] نمودن به نفس خودش، لکن آن از چیزهایی است که [[ثواب]] [[تواضع]] برای [[خدا]] و [[ذلیل]] نمودن نفس را از بین می‌برد. مفاوضه به معنای [[مساوات]] و [[مشارکت]] داشتن در هر چیزی است، و آن، از باب مفاعله است و از آن جمله است، تفاوض دو [[شریک]] در [[مال]]، هنگامی که در جمیع آن با هم [[شریک]] باشند. در [[حدیث]] است: {{متن حدیث|مَنْ قَالَ بِالتَّفْوِيضِ فَقَدْ أَخْرَجَ اللَّهَ عَنْ سُلْطَانِهِ}}: کسی که قایل به تفویض شود، [[خداوند]] را از [[سلطه]] نسبت به آن، خارج نموده است، و در خبر است: {{متن حدیث|لَا جَبْرَ وَ لَا تَفْوِيضَ وَ لَكِنْ أَمْرٌ بَيْنَ أَمْرَيْنِ}}: نه [[اجبار]] محض است و نه [[اختیار]] مطلق؛ لکن امری بین اجبار و اختیار است. کسانی که قایل به تفویض هستند، [[معتزله]] می‌باشند؛ نظر آنان این است که [[خدا]] کار [[بندگان]] را به خودشان واگذار نموده است<ref>مجمع البحرین، ص۳۳۲.</ref>. | |||
در [[فرهنگ]] لغات فرموده: تفویض؛ یعنی واگذار کردن امر یا چیز، و تفاوض؛ یعنی شریک شدن در کار و کنکاش کردن در امری با هم. مفاوضه؛ یعنی شریک و برابر بودن در چیزی، [[برابری]] کردن در کار و شخص، [[مذاکره]] در امری یا [[علمی]]، بیان کردن هر کس [[رأی]] خود را در آن<ref>ملخص المنجد و منتهی الأرب، ص۶۵۴.</ref>. | |||
در فرهنگ عمید گفته: تفویض؛ یعنی واگذار کردن کاری یا چیزی به کسی، واگذاشتن و سپردن، نام طریقه و مسلکی هم هست که طرفداران آن، [[مفوضه]] نامیده می‌شوند؛ به [[عقیده]] آنان، خداوند به ایشان [[آزادی]] و [[قدرت]] داده و اختیار را به او تفویض کرده، و هر کسی در [[اعمال]] و [[افعال]] خود [[قادر]] و مختار می‌باشد (ضد جبریه) <ref>فرهنگ عمید، ص۹۶ و ۴۰۳.</ref>.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۳۷۰.</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||