ادراک در فلسفه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

ادراک در فلسفه اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۱۶

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'تحقیق' به 'تحقیق'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۱۲۱

ویرایش

@@ خط ۵۱: / خط ۵۱: @@
 هنگام ادارک یک [[واقعیت]] گاه [[انسان]] خود آن را می‌‌یابد و گاه تنها به صورتی از آن دست پیدا می‌‌کند. بیشتر تعاریف وارده در معنای علم در کتب [[قوم]]، اختصاص به صورت دوم دارد؛ لذا در ادامه به تعاریف این قسم اشاره می‌‌شود.
-بین [[اهل]] [[تحقیق]] [[اختلاف]] است که ماهیت [[علم حصولی]] چیست. یعنی تحت کدام مقوله از مقولات [[عشر]] واقع است. بعضی آن را از مقوله کیف و بعضی از مقوله [[انفعال]] و بعضی از مقوله اضافه و بعضی از مقوله فعل دانسته‌اند. توضیح آنکه چون [[نفس]] توجه به چیزی کند، سه چیز به‌حصول می‌‌پیوندد: یکی صورت آن چیز، دیگر انتقاش نفس به آن صورت و بالاخره اضافه بین [[عالم]] و معلوم. حال اختلاف است در اینکه علم کدام یک از این امور است؟ آیا  خود آن صورت علم  است، یا انتقاش نفس بدان صورت، یا نسبت بین عالم و معلوم؟
+بین [[اهل]] تحقیق [[اختلاف]] است که ماهیت [[علم حصولی]] چیست. یعنی تحت کدام مقوله از مقولات [[عشر]] واقع است. بعضی آن را از مقوله کیف و بعضی از مقوله [[انفعال]] و بعضی از مقوله اضافه و بعضی از مقوله فعل دانسته‌اند. توضیح آنکه چون [[نفس]] توجه به چیزی کند، سه چیز به‌حصول می‌‌پیوندد: یکی صورت آن چیز، دیگر انتقاش نفس به آن صورت و بالاخره اضافه بین [[عالم]] و معلوم. حال اختلاف است در اینکه علم کدام یک از این امور است؟ آیا  خود آن صورت علم  است، یا انتقاش نفس بدان صورت، یا نسبت بین عالم و معلوم؟
 #محققین قائلند همان صورتی که حاصل شده است، علم است، بنابراین علم از مقوله کیف است، چه این صورت از جمله کیفیاتی است که مختص به موجودات ذونفس است، مانند [[غم]] و [[شادی]] و [[حلم]] و [[عدالت]] و [[شجاعت]] که از کیفیات [[نفسانی]] هستند<ref>علامه حلی، الاسرار الخفیه، ص ۳۸۶- ابن سینا، التعلیقات،ص۷۹- بهمنیار، التحصیل،ص ۷۴۵، احمد نگری، دستور العلماء ص ۷۸-  سبزواری، اسرارالحکم، ص ۲۳۹- آملی، درر الفوائد،ج۲، ص۳۷۲. </ref>.
 #بعضی برآنند که [[علم]] عبارت از انتقاش [[نفس]] بدان صورت است و به‌تعبیر دیگر علم، قبول نفس آن صورت است. بنابراین [[عقیده]] علم از مقوله [[انفعال]] است، به اعتبار اینکه انفعالی است که در نفس حاصل می‌‌شود<ref>ابن سینا، التعلیقات، ص ۱۹- احمد نگری، دستورالعلماء، ص ۷۸. </ref>.