|
|
| خط ۱۷: |
خط ۱۷: |
|
| |
|
| ==ویرانی [[سرزمین]] [[سبا]]== | | ==ویرانی [[سرزمین]] [[سبا]]== |
| در پی ناسپاسی و [[کفرورزی]] [[قوم]] سبأ [[خداوند]] باغ‌های آنان را با سیل عَرِم نابود کرد و درختانی با میوه‌های تلخ و درخت شوره‌گز و سدر را جایگزین آنها ساخت: {{متن قرآن|فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ}}<ref>«اما روی گرداندند ما نیز بر آنان سیل ویرانگر را فرستادیم و به جای آن دو باغشان دو باغ جایگزین کردیم با میوه‌هایی تلخ و (درختان) شوره‌گز و اندکی از درخت کنار» سوره سبأ، آیه ۱۶.</ref>، {{متن قرآن|ذَلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا كَفَرُوا وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ}}<ref>«چنین آنان را برای آن ناسپاسی که ورزیدند، کیفر دادیم و آیا جز ناسپاس را به کیفر می‌رسانیم؟» سوره سبأ، آیه ۱۷.</ref> به گفته مفسران، قوم سبأ نهرهای روان و [[اموال]] فراوانی داشتند. آبادی‌های آنان به هم پیوسته بودند؛ اما بر اثر [[فراوانی نعمت]]، [[امنیت]] و [[آسایش]]، به [[تجمل‌گرایی]] و عیاشی پرداختند و دچار [[کبر]]، [[کفر]]،<ref>تفسیر ثعلبی، ج۸، ص۸۳؛ التبیان، ج۸، ص۳۸۷.</ref> ناسپاسی <ref>تفسیر مقاتل، ج۳، ص۵۲۹؛ التبیان، ج۸، ص۳۸۷.</ref> و [[طغیان]] <ref>جامع البیان، ج۲۲، ص۵۵ - ۵۶.</ref> شده و [[پیامبران الهی]] را [[تکذیب]] کردند.<ref>جامع البیان، ج۲۲، ص۵۴، ۵۷؛ زادالمسیر، ج۶، ص۲۳۰.</ref> سرانجام [[خداوند]] با سیل عرم سد مأرب را ویران و همه مزارع خرم و بوستان‌های پرنعمت آنان را به صحرایی سوزان بدل کرد.<ref>تفسیر مقاتل، ج۳، ص۵۲۹؛ تفسیر قمی، ج۲، ص۲۰۱؛ جامع البیان، ج۲۲، ص۵۵-۵۶.</ref> در روایتی منسوب به [[امام صادق]]{{ع}} نیز به این مطلب اشاره شده است.<ref>الکافی، ج۲، ص۲۷۴؛ بحارالانوار، ج۱۴، ص۱۴۵-۱۴۶.</ref> درباره چگونگی و [[تاریخ]] ویرانی سد مأرب و نابودی [[سرزمین]] [[سبأ]] [[اختلاف]] است.<ref>جامع البیان، ج۲۲، ص۵۵؛ تفسیر مراغی، ج۲۲، ص۷۲.</ref> (سد مأرب) در [[منابع تفسیری]] و [[تاریخی]] حکایتی با اندکی تفاوت در این باره [[نقل]] شده که بر اساس آن کاهنی با [[پیش‌بینی]] کردن ویرانی قریب‌الوقوع سد مأرب و نابودی باغ‌ها، از [[قوم]] سبأ خواست به سرزمین‌های دیگر کوچ کنند. در پی ویرانی سد و پیدایش [[خشکسالی]]، ساکنان سبأ به مناطقی دیگر مانند [[شام]]، یثرب، تهامه و [[عمان]] [[مهاجرت]] کردند.<ref>نک: معجم البلدان، ج۵، ص۳۵-۳۶؛ مجمع البیان، ج۸، ص۶۰۶؛ دایرة المعارف فارسی، ج۲، ص۲۵۷۲.</ref> پراکنده شدن قوم سبأ در میان [[عرب]]، به [[مَثَل]] تبدیل شد:<ref>مجمع البیان، ج۸، ص۶۰۶؛ معجم البلدان، ج۳، ص۱۸۱؛ بلوغ الارب، ج۳، ص۲۸۷.</ref> هنگامی که از اضمحلال و پراکندگی شدید قوم و قبیله‌ای سخن به میان می‌آمد، آن را به [[سرنوشت]] قوم سبأ [[تشبیه]] می‌کردند. [[قرآن کریم]] نیز به این پراکندگی و مثل شدن حکایت قوم سبأ در تاریخ اشاره می‌کند: {{متن قرآن|فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ}}<ref>«اما گفتند: پروردگارا! میان سفرهای ما فاصله انداز و به خویشتن ستم کردند؛ ما نیز آنان را (چون) افسانه‌ها گرداندیم و همه را سخت پراکندیم؛ بی‌گمان در این، نشانه‌هایی برای هر شکیبای سپاسگزاری است» سوره سبأ، آیه ۱۹.</ref>.<ref>[[علی اسدی|اسدی، علی]]، [[ سبأ / سرزمین (مقاله)|مقاله «سبأ / سرزمین»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۵.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |
