پرش به محتوا

طیب: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۵ مارس ۲۰۲۱
جز
جایگزینی متن - ''''آیات''':' به '==آیات قرآنی مرتبط=='
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233)...» ایجاد کرد)
 
جز (جایگزینی متن - ''''آیات''':' به '==آیات قرآنی مرتبط==')
خط ۱۲: خط ۱۲:
اساسی ترین معنای واژه “طیب” هر نوع کیفیتی است که برای حواس [[آدمی]] لذت‌آور باشد<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۲۷.</ref>. [[علامه طباطبایی]] می‌نویسد: مراد از طیب چیزی است که طبع آدمی آن را [[پاکیزه]] بداند و از آن خوشش آید و ملاک [[حلیت]] [[شرعی]] نیز همین است، چون حلیت شرعی تابع حلیت [[فطری]] است<ref>سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۵۲۴.</ref>. وی در جای دیگر می‌نویسد: طیب به معنای چیزی است که با طبع سالم [[بشر]] ملایم باشد مانند [[مسکن]]، [[همسر]]، انواع خوراکی‌ها و دیگر اموری که [[آدمی]] در [[زندگی]] خود از آنها [[استمداد]] می‌جوید<ref>[[سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۸۰-۸۱.</ref>. در مقابل “خبیث” به معنای هر چیزی است که با طبع سالم بشر ناسازگار باشد؛ چیزی که [[عقل]] و [[حس]] [[انسان]] آن را نپذیرفته و ناخوشایند عقل و حس باشد. از دید راغب، [[خبث]]، مخبث و [[خبیث]]، به چیزی گفته می‌شود که به سبب [[زشتی]] و ناپسندی و [[مکروه]] بودنش اعم از [[کراهت]] [[حسی]] و ظاهری یا کراهت [[معنوی]] و [[عقلی]] به دور داشته شود. واژه “خبث” همچنین به [[اعتقاد]] [[باطل]] و سخن دروغی که [[قبح]] و زشتی آن به عمل نیز سرایت کند، اطلاق شده است<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۲۷.</ref>. گفتنی است طیب و خبیث مصداق‌های متعددی دارند. آرا و [[افکار]]، [[افعال]] و [[اعمال]]، [[رزق]] و طعام، کلمه، [[حیات]] و... به این صفت موصوف شده‌اند<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۷، ص۱۸۳.</ref>. طرح دو مفهوم طیب و خبیث در حوزه ارزش‌های [[اجتماعی]]، بیشتر ناظر به این جهت است که یکی از ملاک‌های طیب و خبیث بودن [[اقلام]] مورد [[مصرف]]، رعایت و عدم رعایت جنبه هنجاری و [[قواعد]] پذیرفته شده اجتماعی همچون [[حقوق]] دیگران است. ضمن اینکه این واژه و همین طور واژه مقابل آن (خبیث) در مورد امور [[اخلاقی]] و معنوی هم به کار رفته<ref>{{متن قرآن|وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَى فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا}} «و اگر می‌هراسید که در مورد یتیمان دادگری نکنید (با آنان ازدواج نکنید و) از زنانی که می‌پسندید، دو دو، و سه سه، و چهار چهار همسر گیرید و اگر بیم دارید که داد نورزید یک زن را و یا کنیز خود را (به همسری گزینید)؛ این کار به آنکه ستم نورزید نزدیک‌تر است» سوره نساء، آیه ۳؛ {{متن قرآن|الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ}} «همان کسانی که در حال پاکی، فرشتگان جانشان را می‌گیرند؛ (و به آنان) می‌گویند: درود بر شما! برای کارهایی که می‌کردید به بهشت درآیید!» سوره نحل، آیه ۳۲؛ {{متن قرآن|وَسِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا حَتَّى إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ}} «و آنان را که از پروردگارشان پروا کردند دسته‌دسته به سوی بهشت گسیل می‌کنند تا چون به آن رسند و درهای آن گشوده شود و نگهبانان آن به آنان بگویند: درود بر شما، خوش آمدید، جاودانه در آن درآیید» سوره زمر، آیه ۷۳؛ {{متن قرآن|هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ}} «آنجا بود که زکریّا پروردگار خود را فرا خواند، گفت: پروردگارا! به من از سوی خویش فرزندی پاکیزه عطا کن که تو شنوای دعایی» سوره آل عمران، آیه ۳۸؛ {{متن قرآن|لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَيَجْعَلَ الْخَبِيثَ بَعْضَهُ عَلَى بَعْضٍ فَيَرْكُمَهُ جَمِيعًا فَيَجْعَلَهُ فِي جَهَنَّمَ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ}} «تا خداوند ناپاک را از پاک جدا گرداند و ناپاک (ها) را بر یکدیگر نهد پس آن همه را بر هم انبارد آنگاه در دوزخ نهد؛ (آری) آنانند که زیانکارند» سوره انفال، آیه ۳۷؛ {{متن قرآن|الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ أُولَئِكَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ}} «پلید زنان برای پلید مردان و پلید مردان برای پلید زنانند و پاک زنان، برای پاک مردان و پاک مردان برای پاک زنانند، آنان از آنچه (شایعه سازان) می‌گویند برکنارند، آنان آمرزش و روزی ارجمندی دارند» سوره نور، آیه ۲۶ و....</ref> و تحلیل فوق در این امور هم جاری است.
اساسی ترین معنای واژه “طیب” هر نوع کیفیتی است که برای حواس [[آدمی]] لذت‌آور باشد<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۲۷.</ref>. [[علامه طباطبایی]] می‌نویسد: مراد از طیب چیزی است که طبع آدمی آن را [[پاکیزه]] بداند و از آن خوشش آید و ملاک [[حلیت]] [[شرعی]] نیز همین است، چون حلیت شرعی تابع حلیت [[فطری]] است<ref>سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۵۲۴.</ref>. وی در جای دیگر می‌نویسد: طیب به معنای چیزی است که با طبع سالم [[بشر]] ملایم باشد مانند [[مسکن]]، [[همسر]]، انواع خوراکی‌ها و دیگر اموری که [[آدمی]] در [[زندگی]] خود از آنها [[استمداد]] می‌جوید<ref>[[سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۸۰-۸۱.</ref>. در مقابل “خبیث” به معنای هر چیزی است که با طبع سالم بشر ناسازگار باشد؛ چیزی که [[عقل]] و [[حس]] [[انسان]] آن را نپذیرفته و ناخوشایند عقل و حس باشد. از دید راغب، [[خبث]]، مخبث و [[خبیث]]، به چیزی گفته می‌شود که به سبب [[زشتی]] و ناپسندی و [[مکروه]] بودنش اعم از [[کراهت]] [[حسی]] و ظاهری یا کراهت [[معنوی]] و [[عقلی]] به دور داشته شود. واژه “خبث” همچنین به [[اعتقاد]] [[باطل]] و سخن دروغی که [[قبح]] و زشتی آن به عمل نیز سرایت کند، اطلاق شده است<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۲۷.</ref>. گفتنی است طیب و خبیث مصداق‌های متعددی دارند. آرا و [[افکار]]، [[افعال]] و [[اعمال]]، [[رزق]] و طعام، کلمه، [[حیات]] و... به این صفت موصوف شده‌اند<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۷، ص۱۸۳.</ref>. طرح دو مفهوم طیب و خبیث در حوزه ارزش‌های [[اجتماعی]]، بیشتر ناظر به این جهت است که یکی از ملاک‌های طیب و خبیث بودن [[اقلام]] مورد [[مصرف]]، رعایت و عدم رعایت جنبه هنجاری و [[قواعد]] پذیرفته شده اجتماعی همچون [[حقوق]] دیگران است. ضمن اینکه این واژه و همین طور واژه مقابل آن (خبیث) در مورد امور [[اخلاقی]] و معنوی هم به کار رفته<ref>{{متن قرآن|وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَى فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا}} «و اگر می‌هراسید که در مورد یتیمان دادگری نکنید (با آنان ازدواج نکنید و) از زنانی که می‌پسندید، دو دو، و سه سه، و چهار چهار همسر گیرید و اگر بیم دارید که داد نورزید یک زن را و یا کنیز خود را (به همسری گزینید)؛ این کار به آنکه ستم نورزید نزدیک‌تر است» سوره نساء، آیه ۳؛ {{متن قرآن|الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ}} «همان کسانی که در حال پاکی، فرشتگان جانشان را می‌گیرند؛ (و به آنان) می‌گویند: درود بر شما! برای کارهایی که می‌کردید به بهشت درآیید!» سوره نحل، آیه ۳۲؛ {{متن قرآن|وَسِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا حَتَّى إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ}} «و آنان را که از پروردگارشان پروا کردند دسته‌دسته به سوی بهشت گسیل می‌کنند تا چون به آن رسند و درهای آن گشوده شود و نگهبانان آن به آنان بگویند: درود بر شما، خوش آمدید، جاودانه در آن درآیید» سوره زمر، آیه ۷۳؛ {{متن قرآن|هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ}} «آنجا بود که زکریّا پروردگار خود را فرا خواند، گفت: پروردگارا! به من از سوی خویش فرزندی پاکیزه عطا کن که تو شنوای دعایی» سوره آل عمران، آیه ۳۸؛ {{متن قرآن|لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَيَجْعَلَ الْخَبِيثَ بَعْضَهُ عَلَى بَعْضٍ فَيَرْكُمَهُ جَمِيعًا فَيَجْعَلَهُ فِي جَهَنَّمَ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ}} «تا خداوند ناپاک را از پاک جدا گرداند و ناپاک (ها) را بر یکدیگر نهد پس آن همه را بر هم انبارد آنگاه در دوزخ نهد؛ (آری) آنانند که زیانکارند» سوره انفال، آیه ۳۷؛ {{متن قرآن|الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ أُولَئِكَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ}} «پلید زنان برای پلید مردان و پلید مردان برای پلید زنانند و پاک زنان، برای پاک مردان و پاک مردان برای پاک زنانند، آنان از آنچه (شایعه سازان) می‌گویند برکنارند، آنان آمرزش و روزی ارجمندی دارند» سوره نور، آیه ۲۶ و....</ref> و تحلیل فوق در این امور هم جاری است.


'''[[آیات]]''':
==آیات قرآنی مرتبط==
#توصیه به [[مصرف]] روزی‌های [[پاکیزه]]: {{متن قرآن|كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ...}}<ref>«از چیزهای پاکیزه‌ای که روزیتان کرده‌ایم، بخورید» سوره بقره، آیه ۵۷.</ref>.
#توصیه به [[مصرف]] روزی‌های [[پاکیزه]]: {{متن قرآن|كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ...}}<ref>«از چیزهای پاکیزه‌ای که روزیتان کرده‌ایم، بخورید» سوره بقره، آیه ۵۷.</ref>.
#توصیه به [[مصرف]] روزی‌های [[حلال]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا}}<ref>«ای مردم از آنچه در زمین حلال و پاک است بخورید» سوره بقره، آیه ۱۶۸.</ref>.
#توصیه به [[مصرف]] روزی‌های [[حلال]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا}}<ref>«ای مردم از آنچه در زمین حلال و پاک است بخورید» سوره بقره، آیه ۱۶۸.</ref>.
۲۱۸٬۰۵۸

ویرایش