معاهده با امرای محلی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

== [[نامه]] [[رسول خدا]] {{صل}} برای [[بنی‌بکاء]] ==

* در [[سال نهم هجری]] سه نفر از بزرگان [[طایفه]] [[بنی‌بکاء]] از [[قبیله]] [[بنی‌عامر بن صعصعه]] (در وفد [[بنی‌بکاء]]) به نام‌های [[معاویه بن ثور]] و [[بشیر بن معاویه]] و [[فجیع بن عبدالله]]، نزد [[رسول خدا]] {{صل}} رفتند تا درباره مسئله هم‌پیمانی، [[گفتگو]] کنند. [[پیامبر خاتم]] {{صل}} از آنان به گرمی استقبال کرد، در خانه‌ای آنها را منزل داد و ضمن [[پذیرایی]] از ایشان، هدایایی را به آنان تقدیم کرد؛ سپس ایشان را همراه نامه‌ای، راهی دیار خود کرد.

* در این [[نامه]] آمده بود: "از [[محمد]] [[رسول خدا]] {{صل}} برای [[فجیع بن عبدالله]] و کسانی که از او [[تبعیت]] کنند و [[ایمان]] آورند؛ آنان تا هنگامی که [[نماز]] بر پا دارند، [[زکات]] بپردازند، [[حق]] [[خدا]] و رسولش رااز غنیمت‌ها پرداخت کنند، [[رسول خدا]] {{صل}} و یارانش را [[یاری]] دهند، بر [[اسلام]] خود [[گواهی]] دهند و از [[مشرکان]] دوری جویند، در [[امان]] [[خدا]] و [[محمد]] {{صل}} قرار دارند"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۳۱-۱۳۲؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۵، ص۲۷۰؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۱، ص۲۳۲.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۳.</ref>.

== [[پیمان]] با بنی‌ضمرة ==

* در صفر [[سال دوم هجری]] و در یازدهمین [[ماه]] [[هجرت]]، [[رسول خدا]] {{صل}} در [[ابواء]]، پیمانی را [[بنی‌ضمره بن بکرة بن کنانه]] به [[امضا]] رساند که بر اساس آن، دو طرف [[متعهد]] شدند علیه یکدیگر نیرو فراهم نیاورند و کسی را نیز بر این منظور [[یاری]] ندهند<ref>محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۱، ص۱۲؛ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۱، ص۷۳؛ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۴، ص۱۴؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵.</ref>. سپس بین آنها و [[پیامبر خدا]] {{صل}} مکتوبی نوشته شد:

*"همانا ایشان (بنی‌ضمره) بر [[جان‌ها]] و مال‌هایشان در امان‌اند. هر کس به ایشان [[ستم]] کند، [[مسلمانان]]، آنان را [[یاری]] دهند. همچنین بر آنهاست که [[پیامبر]] {{صل}} را [[یاری]] دهند. این [[پیمان]] تا زمانی که دریایی است که پشمی را خیس کند (کنایه از دائمی بودن این [[پیمان]]) پابرجاست؛ مگر آنکه آنان (بنی‌ضمره) با [[دین خدا]] به محاربه برخیزند.

* زمانی که [[خاتم انبیاء]] آنان را به [[یاری]] بطلبد، ذمه [[خدا]] و پیامبرش بر آنهاست تا اجابتش کنند. به [[درستی]] که به خاطر [[نیکان]] و پرهیزگارانش، [[مسلمانان]] باید آنان را [[یاری]] کنند"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۱۰؛ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۴، ص۱۴.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۳-۲۹۴.</ref>.

== [[نامه]] [[رسول خدا]] {{صل}} به امرای [[حمیر]] ==

* در وفد گروهی از [[مردم]] [[حمیر]]، [[پیامبر خدا]] {{صل}} نوشته‌ای را برای آنها مکتوب فرمود که مضمون آن چنین است: "اما بعد؛ به [[درستی]] که خدایی را که جز او خدایی نیست می‌ستایم. هنگام بازگشت ما از سرزمین [[روم]] فرستادگان شما پیش ما آمدند و پیام‌های شما را رسانیدند و امور مربوط به شما را خبر دادند و موضوع [[مسلمان]] شدن شما و کشتن [[مشرکان]] را به اطلاع رساندند. [[خدای متعال]]، شما را به [[هدایت]] خود [[راهنمایی]] فرموده است، مشروط بر آنکه [[نیکوکار]] باشید، از [[خدا]] و رسولش [[اطاعت]] کنید، [[نماز]] را برپا دارید، [[زکات]] را بپردازید، از [[غنایم]]، سهم [[خدا]] و [[رسول]] {{صل}} را او برای خود [[انتخاب]] کند، پرداخت کنید و [[زکات]] را که برمؤمنان [[واجب]] شده سات بپردازید<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۶۷؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۵۸۹؛ ابن سید الناس، عیون الاثر، ج۲، ص۳۰۳؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۵، ص۷۵.</ref> و..."<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۴.</ref>.

== [[نامه]] به [[مردم]] [[همدان]] ==

* این [[نامه]] را [[علی]] {{ع}} نوشت<ref>احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۸۱؛ نیز با اندکی اختلاف در عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۲، ص۲۸-۲۹.</ref> و مضمون آن بدین قرار است:

*"به [[نام خداوند]] [[بخشنده]] [[مهربان]]. این نوشته‌ای است از [[محمد]] {{صل}} [[رسول خدا]] {{صل}} به سوی [[عمیر ذی مران]] و کسانی که از [[همدان]] [[اسلام]] آورده‌اند. شما در [[امان]] هستید. همانا من خدایی را که جز او معبودی نیست با شما [[ستایش]] می‌کنم؛ اما بعد، خبر [[اسلام آوردن]] شما در بازگشت از [[روم]] ([[غزوه تبوک]]) به من رسید. پس شادمان باشید که [[خدا]] شما را به [[راهنمایی]] خود، به راه آورد و البته هر گاه شما [[گواهی]] دادید که خدایی جز خدایی یگانه نیست، [[محمد]] {{صل}} فرستاده اوست، [[نماز]] را به پا داشتید و [[زکات]] پرداختید، به [[راستی]] [[خون‌ها]] و مال‌هایتان در [[امان]] [[خدا]] و [[رسول]] اوست و هم زمین‌های بایری که بر روی آن [[اسلام]] آوردید به بیابانش و کوهستانش و چشمه‌ها و شاخه‌هایش بی‌آنکه [[ستم]] شوید و یا بر شما تنگ گرفته شود.

* به [[راستی]]، [[صدقه]] برای [[محمد]] {{صل}} و خاندانش [[حلال]] نیست. فقط آن زکاتی است که از مال‌های خود به [[مستمندان]] [[مسلمانان]] می‌پردازید. مالک بن مراره رهاوی به خوبی [[راز]] را نگه داشت و خبر را رسانید. درباره او [[نیکی]] کنید؛ زیرا او مورد نظر ماست"<ref>احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۸۱؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۲، ص۲۸-۲۹.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۵.</ref>.

== [[نامه]] دیگر به [[نجران]] ==

* از [[محمد]] [[پیامبر خدا]] {{صل}} به اسقف‌های [[نجران]]. به [[نام خدا]]. پس من می‌ستایم با شما خدای [[ابراهیم]]، [[اسماعیل]]، [[اسحاق]] و [[یعقوب]] را؛ اما بعد، پس همانا شما را از [[پرستش]] [[بندگان]] به [[پرستش]] [[خداوند]] و از [[سرپرستی]] [[بندگان]] به [[سرپرستی]] [[خداوند]] [[دعوت]] می‌کنم. پس اگر ابا کردید، [[جزیه]] دهید و اگر نپذیرفتید شما را به [[جنگ]] می‌خوانم"<ref>احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۸۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۵.</ref>.

== هم‌پیمانی با [[نعیم بن مسعود اشجعی]] ==

* در این [[پیمان‌نامه]] که به دست [[مبارک]] [[علی]] {{ع}} نوشته شد، آمده است:

*"به [[نام خداوند]] [[بخشنده]] [[مهربان]]. این، پیمانی است که [[نعیم بن مسعود بن رخیله اشجعی]] بر آن گردن نهاده است تا زمانی که کوه [[احد]] بر جای خویش است، تا آن‌گاه که دریایی هست تا پشمی را‌تر کند، [[پیمان]] وی با [[رسول خدا]] {{صل}} بر بنیاد خود [[استوار]] خواهد بود<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۱۰.</ref>"<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۶.</ref>.

== [[نامه]] به [[رفاعة]] بن [[زید]] جذامی ==

*"به [[نام خداوند]] [[بخشنده]] [[مهربان]]. این فرمانی است از سوی [[محمد]] {{صل}}، [[فرستاده خدا]]، برای [[رفاعة بن زید]]؛ به [[راستی]] که من وی را از سوی خویش برای همه [[مردم]] [[قبیله]] او و هر کس که بر ایشان وارد شود، گسیل داشته‌ام تا ایشان را به سوی [[خدا]] و فرستاده او فرا خواند؛ از این رو هر کس از ایشان که به وی روی آورد به [[حزب خدا]] و پیامبرش پیوسته است و هر کس که از وی روی گرداند، تنها برای مدت دو [[ماه]] در [[امان]] خواهد بود"<ref>محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۵۵۷؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۱۴۰؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۵۹۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۲۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۶.</ref>.

== [[پیمان‌نامه]] [[رسول خدا]] {{صل}} با [[ربیعه بن ذو مرحب حضرمی]] ==

* [[پیامبر خدا]] {{صل}} برای [[ربیعه بن ذو مرحب حضرمی]]، [[برادران]] و عموهای او عهدنامه‌ای نوشت. متن این [[عهدنامه]] در منابع چنین آمده است:

== [[نامه]] به [[مردم]] هجر ==

*"به نام خدای [[بخشنده]] [[مهربان]]. از [[محمد]] [[رسول الله]] {{صل}} به [[مردم]] هجر؛ شما در امان‌اید. پس به [[درستی]]، من [[ستایش]] می‌کنم با شما خدایی را که جز او معبودی نیست. اما بعد؛ همانا شما را درباره [[خدا]] و خودتان سفارش می‌کنم که بعد از آنکه [[راهنمایی]] شدید، [[گمراه]] نشوید و پس از آنکه به راه آمدید، به [[بیراهه]] نروید؛ اما بعد، فرستادگان شما نزد من آمدند و جز آنچه شادمانشان سازد، درباره آنان انجام ندادم. همانا اگر من در گرفتن تمام[[حق]] خود از شما، پافشاری داشتم، شما را از هجر بیرون می‌کردم؛ پس [[شفاعت]] حاضر شما را پذیرفتم و بر [[غایب]] شما [[منت]] نهادم؛ {{متن قرآن|وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ}}<ref>«و نعمت خداوند را بر خویش به یاد آورید» سوره بقره، آیه ۲۳۱.</ref><ref>احمد بن یحیی بلاذری، فتوح البلدان، ص۸۶؛ احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۸۲؛ نسخه‌ای دیگر در ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۱۱.</ref>؛ اما پس از آن همانا آنچه کرده‌اید به من رسید و به [[راستی]] هر کس از شما [[نیکی]] کند، [[گناه]] [[گنهکار]] بر او بار نخواهد شد. پس هرگاه [[فرمانداران]] شما آمدند، فرمانشان را پذیرا باشید و آنان را بر انجام امر [[خدا]] و در [[راه خدا]] [[یاری]] دهید. همانا هر کسی از شما کاری [[شایسته]] کند، هرگز عملش نزد [[خدا]] و من گم نخواهد شد؛ اما بعد؛ ای [[منذر]] بن ساوی! به [[راستی]] که فرستاده‌ام تو را نزد من ستود. اگر [[خدا]] بخواهد تو را به سبب این کار، پاداشی [[نیک]] خواهم داد"<ref>احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۸۲.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۷.</ref>.

== [[صلح حدیبیه]] ==

* این [[پیمان‌نامه]] که در [[سال ششم هجری]] به امضای [[رسول خدا]] {{صل}} و [[نماینده]] [[قریش]] رسید و به [[اصرار]] [[نماینده]] [[قریش]]، به رسم [[جاهلیت]] با عنوان {{عربی|"اللَّهُمَّ بِاسْمِك"‏}} آغاز شده است، بدین مضمون است:

*{{عربی|"اللَّهُمَّ بِاسْمِك"‏}}؛ این [[پیمان]] صلحی است که [[محمد بن عبدالله]] {{صل}} و [[سهیل بن عمرو]] بر آن هم‌داستان شده‌اند. آن دو پذیرفته‌اند که ده سال، [[جنگ]] را رها سازند تا [[مردم]] در این مدت در [[آرامش]] باشند. همچنین پذیرفتند که دزدی و [[خیانت]] نکنند و دل‌هایشان گنجینه [[استوار]] [[راستی]] و پیمانداری باشد. هر کس [[دوستدار]] [[محمد]] {{صل}} است به [[پیمان]] وی درآید و هر کس بخواهد با [[قریش]] هم [[پیمان]] شود، به [[پیمان]] ایشان درآید. هر کس از [[قریش]] که بی‌اجازه [[سرپرست]] خویش، نزد [[محمد]] آید وی او را به [[قریش]] بازگرداند و هر که از [[اصحاب]] [[محمد]] {{صل}} نزد [[قریش]] آید او را بازنگردانند.

* [[محمد]]، امسال به [[مدینه]] برگردد و سال بعد با اصحابش به [[مکه]] بیاید و مدت سه روز در آن اقامت کند و سلاحی جز [[سلاح]] مسافر، آن هم در غلاف، با خود حمل نکند"<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۵۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۷۴؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۶۱۱- ۶۱۲؛ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۲۶۹؛ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۱، ص۲۹۵.</ref>. نویسنده این [[پیمان‌نامه]]، [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} بود<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۴۹؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۶۱۰؛ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۲۷۰.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۷-۲۹۸.</ref>.

== [[نامه]] [[رسول خدا]] {{صل}} به بنی‌زرعه و بنی‌ربعه ==

* [[نقل]] است که [[پیغمبر]] [[خدا]] {{صل}} برای بنی‌زرعه و بنی‌ربعه که از [[قبیله]] [[جهینه]] بودند، چنین نوشت:

== [[نامه]] به جناده [[ازدی]] و قومش ==

* [[رسول اکرم]] {{صل}} برای [[جناده ازدی]] و [[قوم]] و [[پیروان]] او چنین نوشتند:

*"تا زمانی که [[نماز]] بگزارید، [[زکات]] بپردازید، از خدای و [[رسول]] {{صل}}[[اطاعت]] کنید، سهم [[خدا]] و [[رسول]] {{صل}} را از [[غنایم]] بپردازید و از [[مشرکان]] دوری جویید، در [[پناه]] [[خدا]] و [[رسول خدا]] -[[محمد بن عبدالله]] {{صل}} - خواهید بود"<ref>عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۱، ص۳۵۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۰۶؛ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۱۱، ص۳۷۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۹.</ref>.

== [[نامه]] به [[عمرو بن معبد جهنی]] و بنی‌حرقه ==

* [[پیامبر خاتم|نبی‌ اکرم]] {{صل}} به [[عمرو بن معبد جهنی]] و بنی‌حرقه که از [[قبیله]] [[جهینه]] بودند و نیز بنی‌جرمز چنین نوشت: "کسانی که [[مسلمان]] شوند، [[نماز]] بگزارند، [[زکات]] بپردازند، از [[خدا]] و رسولش [[فرمانبری]] کنند و از [[غنایم]]، [[خمس]] و سهم [[پیامبر]] {{صل}} را بپردازند، [[اقرار]] به [[اسلام]] داشته باشند و از [[مشرکان]] دوری جویند، در [[امان]] [[خدا]] و [[رسول]] {{صل}} خواهند بود. باید طلب خود را از [[مسلمانان]] بدون [[ربا]] و به اندازه مبلغ اصلی وام، دریافت دارند و ربای در رهن نیز [[باطل]] است. [[زکات]] [[غلات]] معادل یک دهم محصول است و هر کس هم به آنها (عمرو بن [[معبد]] جهنی و بنی‌حرقه) ملحق شود، همین [[حکم]] درباره او [[اجرا]] خواهد شد"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۰۸؛ احمد میانجی، مکاتیب الرسول، ج۳، ص۲۲۲.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۹.</ref>.

== [[پیمان‌نامه]] [[رسول خدا]] {{صل}} با [[خالد بن ضماد ازدی]] ==

*"سرزمین‌های [[خالد بن ضماد]] از آن خود اوست مشروط بر اینکه به [[خدا]] [[ایمان]] آورد و شریکی برای او قائل نباشد، [[گواهی]] دهد که [[محمد]] {{صل}} [[بنده]] و فرستاده خداست و به شرط آنکه [[نماز]] بر پا دارد، و [[زکات]] بپردازد، [[ماه رمضان]] را [[روزه]] بگیرد، [[حج]] به جا آورد، [[فتنه‌انگیزان]] را [[پناه]] ندهد، [[تردید]] به خود راه ندهد و به شرط آنکه برای [[خدا]] و رسولش [[خیرخواه]] باشد، [[دوستداران]] [[خدا]] را [[دوست]] و [[دشمنان خدا]] را [[دشمن]] بدارد؛ بر عهده [[محمد]] {{صل}} [[پیامبر]] خداست که از [[جان]] و [[خاندان]] او، همچون [[جان]] و [[مال]] و [[خاندان]] خود [[دفاع]] کند و تا هنگامی که خالد [[ازدی]] به شرایط این [[عهدنامه]] [[وفادار]] باشد، در [[پناه]] [[خدا]] و [[رسول]] او خواهد بود"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۰۴؛ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۱۱، ص۳۷۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۹۹-۳۰۰.</ref>.

== [[نامه]] به [[طایفه]] اسلم از بنی‌خزاعه ==

*"کسانی از ایشان که [[ایمان]] آورند، [[نماز]] بگزارند، [[زکات]] بپردازند و در [[دین خدا]] [[خیرخواهی]] کنند در صورتی که کسی به آنها ستمی کند بر عهده [[مسلمانان]] است که آنان را [[یاری]] دهند و نیز بر عهده ایشان ([[طایفه]] اسلم) است که چون [[پیامبر]] {{صل}} آنها را فراخواند، برای [[یاری]] حاضر شوند و برای صحرانشینان ایشان هم همین [[تعهد]] خواهد بود و آنان هر کجا که باشند در [[حکم]] مهاجرند"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۰۷-۲۰۸؛ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۱۱، ص۳۸۸.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۳۰۰.</ref>.

== [[نامه]] به بنی‌معن ==

* گفته شده است که [[رسول خدا]] {{صل}} برای بنی‌معن که طایفه‌ای از طییء بودند، نوشته‌ای را بدین مضمون صادر فرمود:

*"در صورت به پاداشتن [[نماز]]، پرداخت [[زکات]]، [[فرمانبرداری]] از [[خدا]] و [[رسول]] {{صل}}، دوری جستن از [[مشرکان]]، [[پایداری]] در [[اسلام]] و در [[امان]] نگه داشتن راه‌ها، زمین‌هایی را که به [[تصرف]] خویش در می‌آورند و نیز آب‌های آن، در [[اختیار]] ایشان خواهد بود"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۰۶؛ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۱۱، ص۳۸۸؛ احمد میانجی، مکاتیب الرسول، ج۳، ص۲۳۲.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[معاهده با امرای محلی (مقاله)|معاهده با امرای محلی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۳۰۰.</ref>.

== [[امان‌نامه]] برای [[خاندان]] [[معاویه بن جرول]] ==

== منابع ==

== پانویس ==