پرش به محتوا

توفیق در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'قطع' به 'قطع'
جز (جایگزینی متن - 'سکون' به 'سکون')
جز (جایگزینی متن - 'قطع' به 'قطع')
خط ۳۳: خط ۳۳:


==بی‌توفیقی==
==بی‌توفیقی==
بی‌توفیقی آن است که [[خداوند]] اسباب [[طاعت]] را برای بنده‌ای فراهم نسازد یا اسباب [[معصیت]] را از وی باز ندارد. عامل اصلی بی‌توفیقی معصیت است؛ یعنی اگر [[انسان]] از مسیر [[فطرت]] بیرون رود و از [[هوای نفس]] [[پیروی]] کند، به سبب [[گمراه]] شدن از مسیر و [[ثابت قدم]] گشتن در این [[گمراهی]] ـ که از جانب خود اوست نه از سوی [[پروردگار]]، زیرا [[خداوند]] از این کار منزه است ـ مستحق [[عقوبت]] و [[قطع]] [[رحمت]] و سلب [[توفیق الهی]] می‌‌گردد و بدین ترتیب خداوند اسباب [[توفیق]] را از او سلب می‌‌کند. <ref>المیزان، ج ۱۲، ص ۵۳ - ۵۴. </ref> [[آیه]] {{متن قرآن|رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ}}<ref>«پروردگارا پس از آنکه راهنمایی‌مان کردی، دلمان را به کژی میفکن و از نزد خویش به ما بخشایش ارزانی دار که این تویی که بسیار بخشنده‌ای» سوره آل عمران، آیه ۸.</ref> که درخواست [[استمرار هدایت]] و توفیق است، به این مطلب اشاره دارد. <ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۷۰۳. </ref> از کسانی که با انجام [[معصیت]]، از توفیق الهی [[محروم]] گشتند، [[یهودیان]] هستند که بر اثر [[خیانت به خدا]] و [[رسول]] او و [[فاسد]] ساختن خود، به [[لعنت]] خداوند گرفتار آمدند و توفیق [[ایمان]] از آنان سلب شد<ref>المیزان، ج ۴، ص ۳۶۷. </ref> {{متن قرآن|فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَى خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«پس، برای پیمان‌شکنی  لعنتشان کردیم و دل‌هاشان را سخت گردانیدیم زیرا عبارات (کتاب آسمانی) را از جای خویش پس و پیش می‌کردند و بخشی از آنچه را بدیشان یادآور شده بودند از یاد بردند و تو پیوسته از خیانت آنان- جز شمار اندکی از ایشان- آگاهی می‌یابی؛ آنان را ببخشای و درگذر! بی‌گمان خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره مائده، آیه ۱۳.</ref>.<ref> روح المعانی، ج ۵، ص ۱۳۲. </ref>
بی‌توفیقی آن است که [[خداوند]] اسباب [[طاعت]] را برای بنده‌ای فراهم نسازد یا اسباب [[معصیت]] را از وی باز ندارد. عامل اصلی بی‌توفیقی معصیت است؛ یعنی اگر [[انسان]] از مسیر [[فطرت]] بیرون رود و از [[هوای نفس]] [[پیروی]] کند، به سبب [[گمراه]] شدن از مسیر و [[ثابت قدم]] گشتن در این [[گمراهی]] ـ که از جانب خود اوست نه از سوی [[پروردگار]]، زیرا [[خداوند]] از این کار منزه است ـ مستحق [[عقوبت]] و قطع [[رحمت]] و سلب [[توفیق الهی]] می‌‌گردد و بدین ترتیب خداوند اسباب [[توفیق]] را از او سلب می‌‌کند. <ref>المیزان، ج ۱۲، ص ۵۳ - ۵۴. </ref> [[آیه]] {{متن قرآن|رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ}}<ref>«پروردگارا پس از آنکه راهنمایی‌مان کردی، دلمان را به کژی میفکن و از نزد خویش به ما بخشایش ارزانی دار که این تویی که بسیار بخشنده‌ای» سوره آل عمران، آیه ۸.</ref> که درخواست [[استمرار هدایت]] و توفیق است، به این مطلب اشاره دارد. <ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۷۰۳. </ref> از کسانی که با انجام [[معصیت]]، از توفیق الهی [[محروم]] گشتند، [[یهودیان]] هستند که بر اثر [[خیانت به خدا]] و [[رسول]] او و [[فاسد]] ساختن خود، به [[لعنت]] خداوند گرفتار آمدند و توفیق [[ایمان]] از آنان سلب شد<ref>المیزان، ج ۴، ص ۳۶۷. </ref> {{متن قرآن|فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَى خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«پس، برای پیمان‌شکنی  لعنتشان کردیم و دل‌هاشان را سخت گردانیدیم زیرا عبارات (کتاب آسمانی) را از جای خویش پس و پیش می‌کردند و بخشی از آنچه را بدیشان یادآور شده بودند از یاد بردند و تو پیوسته از خیانت آنان- جز شمار اندکی از ایشان- آگاهی می‌یابی؛ آنان را ببخشای و درگذر! بی‌گمان خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره مائده، آیه ۱۳.</ref>.<ref> روح المعانی، ج ۵، ص ۱۳۲. </ref>


نتیجه بی‌توفیقی جز [[حیرت]] و [[سرگردانی]] نیست که [[انسان]] را از یافتن [[راه راست]] محروم می‌‌کند:{{متن قرآن|وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ كَمَا لَمْ يُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَنَذَرُهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ}}<ref>«و دل‌ها و دیدگان آنان را دگرگون می‌گردانیم- چنان که بار نخست (هم) به آن ایمان نیاوردند- و آنان را در سرکشی‌شان سرگردان وا می‌نهیم» سوره انعام، آیه ۱۱۰.</ref>.<ref>المیزان، ج ۸، ص ۳۶۹؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۶۳. </ref> عبارت {{متن قرآن|وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}}<ref>«خداوند گروه ستمکاران را رهنمون نمی‌گردد» سوره بقره، آیه ۲۵۸.</ref> نیز که بارها در [[قرآن]] آمده است، بدین مضمون اشاره دارد که خداوند به [[ستمکاران]] توفیق نمی‌دهد و دل‌های آنان را بر ایمان و [[حق]] نمی‌گشاید<ref>جامع البیان، ج ۱، ص ۱۰۷. </ref>.<ref>[[پرویز آزادی|آزادی، پرویز]]؛ [[توفیق (مقاله)|مقاله "توفیق"]]؛ [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)| دائرة المعارف قرآن کریم]] ج۹.</ref>
نتیجه بی‌توفیقی جز [[حیرت]] و [[سرگردانی]] نیست که [[انسان]] را از یافتن [[راه راست]] محروم می‌‌کند:{{متن قرآن|وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ كَمَا لَمْ يُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَنَذَرُهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ}}<ref>«و دل‌ها و دیدگان آنان را دگرگون می‌گردانیم- چنان که بار نخست (هم) به آن ایمان نیاوردند- و آنان را در سرکشی‌شان سرگردان وا می‌نهیم» سوره انعام، آیه ۱۱۰.</ref>.<ref>المیزان، ج ۸، ص ۳۶۹؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۶۳. </ref> عبارت {{متن قرآن|وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}}<ref>«خداوند گروه ستمکاران را رهنمون نمی‌گردد» سوره بقره، آیه ۲۵۸.</ref> نیز که بارها در [[قرآن]] آمده است، بدین مضمون اشاره دارد که خداوند به [[ستمکاران]] توفیق نمی‌دهد و دل‌های آنان را بر ایمان و [[حق]] نمی‌گشاید<ref>جامع البیان، ج ۱، ص ۱۰۷. </ref>.<ref>[[پرویز آزادی|آزادی، پرویز]]؛ [[توفیق (مقاله)|مقاله "توفیق"]]؛ [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)| دائرة المعارف قرآن کریم]] ج۹.</ref>
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش