توکل: تفاوت میان نسخه‌ها

توکل (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳۰ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۵:۲۴

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ، ‏۳۰ مهٔ ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'مجمع البحرین' به 'مجمع البحرین'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش

@@ خط ۴۵: / خط ۴۵: @@
 راغب در مفردات فرموده: [[توکیل]]، [[اعتماد]] نمودن بر غیر و او را [[نایب]] خود قرار دادن است، و [[وکیل]] بر وزن فعیل، به معنای مفعول آن است. قال تعالی: {{متن قرآن|وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلًا}}<ref>«و خداوند (تو را) کارساز، بس» سوره نساء، آیه ۸۱.</ref>؛ یعنی او کافی است که امر تو را [[ولایت]] کند و [[معتمد]] تو و نایب تو باشد، و گفته می‌شود، توکل بر دو وجه است؛ یکی مانند: {{عربی|توکلت لفلان}}؛ به معنای بر او ولایت نمودم، و وجه دیگر، نظیر: {{عربی|وکلته فتوکل لی}}؛ یعنی او را وکیل نمودم، پس برایم [[وکالت]] نمود، و {{عربی|توکلت علیه}}؛ به معنای بر او اعتماد نمودم، و در بسیاری موارد، وکیل به کفیل [[تفسیر]] می‌شود، و وکیل اعم است؛ زیرا هر کفیلی وکیل است، ولی هر وکیلی کفیل نیست<ref>مفردات، ص۵۶۹.</ref>.
-فخرالدین در [[مجمع]] البحرین فرموده: قوله: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ}}<ref>«و هر که بر خدا توکل کند همو وی را بسنده است» سوره طلاق، آیه ۳.</ref>، اصل در توکل، اظهار عجز و [[درماندگی]] در کار بوده و اسم آن {{عربی|تکلان}} است، و {{عربی|توکل علی الله}}، [[انقطاع]] و بریدن [[بنده]] است از همه [[مخلوقات]] به سوی [[خدای متعال]]، در آنچه که از مخلوق [[آرزو]] می‌کند، و گفته‌اند: ترک سعی و [[کوشش]] است در آنچه [[قدرت بشری]] وسعت در آن را ندارد، و فی قوله: {{متن قرآن|لَسْتُ عَلَيْكُمْ بِوَكِيلٍ}}<ref>«من بر (نگهداشت) شما گمارده نیستم» سوره انعام، آیه ۶۶.</ref>، وکیل بر شیء، عبارت از [[قیام]] به [[حفظ]] آن چیز و دفع ضرر کردن از آن است، و توکیل عبارت است از اعتماد نمودن بر شخص و او را نایب خود قرار دادن؛ از آن قبیل است، قوله: {{متن قرآن|وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلًا}}؛ یعنی خدای متعال کافی است که امر تو را [[ولایت]] و [[سرپرستی]] کند، و [[وکیل]] از اسمای [[خدای تعالی]] است. گفته‌اند که او کافی است، و گفته‌اند که او کفیل بر روزی [[بندگان]] است، و در [[حدیث]] آمده است: {{متن حدیث|لَوْ تَوَكَّلْتُمْ‏ عَلَى‏ اللَّهِ‏ حَقَّ‏ تَوَكُّلِهِ لَكَانَ كَذَا}}؛ یعنی اگر بر خدای تعالی [[حق]] توکل او توکل کنید، چنین خواهد بود، و آن به این است که به طور قطع و [[یقین]] معلوم باشد که: {{عربی|لا فاعل الا الله}}، و هر موجودی از [[رزق]]، [[عطا]]، منع و غیر آن از جانب خدای تعالی است. پس از آن، بر وجه نیکویی، در [[طلب]] خواسته‌اش سعی و تلاش بنماید. در [[معانی الاخبار]]، {{متن حدیث|التَّوَكُّلُ‏ عَلَى‏ اللَّهِ‏}}، [[علم]] به این است که مخلوق، نه یارای ضرر رساندن دارد و نه [[قدرت]] بر نفع رساندن، و نه عطا می‌کند و نه می‌تواند مانع عطا شود، و [[یأس]] و [[ناامیدی]] از جانب [[مردم]] داشتن و در عمل آن را به کاربردن. پس وقتی بنده‌ای چنین باشد، برای احدی به جز [[خدای متعال]] کار نمی‌کند، و به جز خدای متعال، نه به کسی امیدی دارد، و نه از کسی ترسی دارد، و به جز خدای تعالی، به احدی [[طمع]] ندارد. گاهی چنین [[گمان]] می‌رود که توکل، ترک کسب و ترک تلاش و [[کوشش]] در جهت تحصیل و به دست آوردن شیء مورد [[حاجت]] است، و این گمانی است جاهلانه و نابخردانه، بلکه چنین کاری [[گناه]] و [[حرام]] است، و در حدیث [[ابابصیر]] آمده است که سؤال نمود: حدِّ توکل چیست؟ فرمود: “الیقین” سؤال نمود: حدِّ یقین چیست؟ فرمود: تا زمانی که با خدای متعال است، از هیچ چیز [[خوف]] و ترسی ندارد<ref>مجمع البحرین، ص۴۵۹.</ref>.
+فخرالدین در [[مجمع البحرین]] فرموده: قوله: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ}}<ref>«و هر که بر خدا توکل کند همو وی را بسنده است» سوره طلاق، آیه ۳.</ref>، اصل در توکل، اظهار عجز و [[درماندگی]] در کار بوده و اسم آن {{عربی|تکلان}} است، و {{عربی|توکل علی الله}}، [[انقطاع]] و بریدن [[بنده]] است از همه [[مخلوقات]] به سوی [[خدای متعال]]، در آنچه که از مخلوق [[آرزو]] می‌کند، و گفته‌اند: ترک سعی و [[کوشش]] است در آنچه [[قدرت بشری]] وسعت در آن را ندارد، و فی قوله: {{متن قرآن|لَسْتُ عَلَيْكُمْ بِوَكِيلٍ}}<ref>«من بر (نگهداشت) شما گمارده نیستم» سوره انعام، آیه ۶۶.</ref>، وکیل بر شیء، عبارت از [[قیام]] به [[حفظ]] آن چیز و دفع ضرر کردن از آن است، و توکیل عبارت است از اعتماد نمودن بر شخص و او را نایب خود قرار دادن؛ از آن قبیل است، قوله: {{متن قرآن|وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلًا}}؛ یعنی خدای متعال کافی است که امر تو را [[ولایت]] و [[سرپرستی]] کند، و [[وکیل]] از اسمای [[خدای تعالی]] است. گفته‌اند که او کافی است، و گفته‌اند که او کفیل بر روزی [[بندگان]] است، و در [[حدیث]] آمده است: {{متن حدیث|لَوْ تَوَكَّلْتُمْ‏ عَلَى‏ اللَّهِ‏ حَقَّ‏ تَوَكُّلِهِ لَكَانَ كَذَا}}؛ یعنی اگر بر خدای تعالی [[حق]] توکل او توکل کنید، چنین خواهد بود، و آن به این است که به طور قطع و [[یقین]] معلوم باشد که: {{عربی|لا فاعل الا الله}}، و هر موجودی از [[رزق]]، [[عطا]]، منع و غیر آن از جانب خدای تعالی است. پس از آن، بر وجه نیکویی، در [[طلب]] خواسته‌اش سعی و تلاش بنماید. در [[معانی الاخبار]]، {{متن حدیث|التَّوَكُّلُ‏ عَلَى‏ اللَّهِ‏}}، [[علم]] به این است که مخلوق، نه یارای ضرر رساندن دارد و نه [[قدرت]] بر نفع رساندن، و نه عطا می‌کند و نه می‌تواند مانع عطا شود، و [[یأس]] و [[ناامیدی]] از جانب [[مردم]] داشتن و در عمل آن را به کاربردن. پس وقتی بنده‌ای چنین باشد، برای احدی به جز [[خدای متعال]] کار نمی‌کند، و به جز خدای متعال، نه به کسی امیدی دارد، و نه از کسی ترسی دارد، و به جز خدای تعالی، به احدی [[طمع]] ندارد. گاهی چنین [[گمان]] می‌رود که توکل، ترک کسب و ترک تلاش و [[کوشش]] در جهت تحصیل و به دست آوردن شیء مورد [[حاجت]] است، و این گمانی است جاهلانه و نابخردانه، بلکه چنین کاری [[گناه]] و [[حرام]] است، و در حدیث [[ابابصیر]] آمده است که سؤال نمود: حدِّ توکل چیست؟ فرمود: “الیقین” سؤال نمود: حدِّ یقین چیست؟ فرمود: تا زمانی که با خدای متعال است، از هیچ چیز [[خوف]] و ترسی ندارد<ref>مجمع البحرین، ص۴۵۹.</ref>.
 در مقدمه مرآة الانوار و مشکوة الاسرار فرموده: بدان که وکیل کسی است که بر او [[اعتماد]] شود و امور به او واگذار گردد. در قاموس، در معنای {{عربی|وکل بالله، توکل علیه، و اتکل}} فرموده: [[تسلیم]] او شدن، {{عربی|و وکل الیه الامر}}؛ یعنی آن را [[تسلیم]] کرد و آن را رها نمود. پس {{متن حدیث|التَّوَكُّلُ‏ عَلَى‏ اللَّهِ‏}}، [[انقطاع]] [[بنده]] است به او در جمیع آنچه آرزوی برآمدن آن را دارد؛ به این که رغبتش را از هر کسی منقطع نماید. پس از آن، مخفی نماند که [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام]] معتمدی هستند که [[عامه]] امور از جانب [[خدای متعال]] و به امر او به آنان واگذار شده است، و لذا در [[وجوب]] تسلیم به او و انقطاع به سوی او و [[اعتماد]] بر او، هیچ حرفی نیست، و بالضرورة تسلیم او شدن و اعتماد بر او داشتن، در [[حکم]] تسلیم [[خدا]] شدن و اعتماد بر [[خدای تعالی]] داشتن است؛ از نظر این که او [[داعی]] از جانب خدای تعالی است. بنابراین، امکان دارد در بعضی موارد و مواضع به مناسبت، [[وکیل]] را [[تأویل]] به امام{{ع}} نمود<ref>مقدمه برهان، ص۲۲۰.</ref>.