پرش به محتوا

سیاست در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۴۸: خط ۴۸:
این تعریف اگر چه می‌تواند به عنوان جمع‌بندی لُبّ معانی و مفاهیمی که در تعریف و [[تبیین]] واژۀ [[سیاست]] آمده است، تلقّی شود؛ لکن نظر به اینکه در این تعریف به بخشی دیگر از مفهوم [[سیاست]] که همان اعتبارات قانونی وضعی است؛ نظیر [[تعیین]] [[مناصب]] [[حکومتی]] یا اقداماتی که از سوی [[نهاد حاکمیت]] در جهت اجرای تصمیمات خود گرفته می‌شود، اشاره‌ای نشده است، برای تکمیل این تعریف می‌توان چنین گفت: "[[سیاست]]، عبارت است از [[امر و نهی]] و سایر اعتبارات و قراردادها و اقدامات صادر از [[نهاد حاکمیت]] [[جامعه]] در جهت تنظیم [[روابط]] و [[تدبیر امور]] [[مردم]] در راستای تأمین [[مصالح]] آنان". این مفهوم از [[سیاست]]، ضمن آنکه با تعاریفی که [[اهل]] زبان و نیز سیاست شناسان از [[سیاست]] ارائه کرده‌اند، سازگار است، با کاربری واژۀ سیاست در متون [[اسلامی]] نیز همخوانی دارد<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص:۳۱-۴۲.</ref>.
این تعریف اگر چه می‌تواند به عنوان جمع‌بندی لُبّ معانی و مفاهیمی که در تعریف و [[تبیین]] واژۀ [[سیاست]] آمده است، تلقّی شود؛ لکن نظر به اینکه در این تعریف به بخشی دیگر از مفهوم [[سیاست]] که همان اعتبارات قانونی وضعی است؛ نظیر [[تعیین]] [[مناصب]] [[حکومتی]] یا اقداماتی که از سوی [[نهاد حاکمیت]] در جهت اجرای تصمیمات خود گرفته می‌شود، اشاره‌ای نشده است، برای تکمیل این تعریف می‌توان چنین گفت: "[[سیاست]]، عبارت است از [[امر و نهی]] و سایر اعتبارات و قراردادها و اقدامات صادر از [[نهاد حاکمیت]] [[جامعه]] در جهت تنظیم [[روابط]] و [[تدبیر امور]] [[مردم]] در راستای تأمین [[مصالح]] آنان". این مفهوم از [[سیاست]]، ضمن آنکه با تعاریفی که [[اهل]] زبان و نیز سیاست شناسان از [[سیاست]] ارائه کرده‌اند، سازگار است، با کاربری واژۀ سیاست در متون [[اسلامی]] نیز همخوانی دارد<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص:۳۱-۴۲.</ref>.


==سیاست در عدالت سیاسی در قرآن کریم==
==سیاست==
در تعریف [[سیاست]]، [[اختلاف‌ها]] و کشمکش‌های بسیار وجود دارد، در اصل این لغت آمده است که سیاست حرکت در جهت [[صلاح]] امور است: {{عربی|السِّيَاسَةُ: القِيامُ‏ على‏ الشيْ‏ءِ بما يُصْلِحُه‏}}<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۶، ص۱۰۷؛ شبیه این مفاهیم در بسیاری از کتب لغت آمده است؛ از جمله: خلیل بن احمد الفراهیدی، کتاب العین، ج۷، ص۳۳۵.</ref>، آن‌سان که به معنای [[هدایت‌گری]] و راهبری نیز آمده است: {{عربی|يقال: هو يسوس الدواب إذا قام عليها و راضها، و الوالي يوسوس رعيته}}<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۶، ص۱۰۷.</ref>. در معنای اصطلاحی، سیاست، به ما می‌آموزد، چه کسی می‌برد، چه می‌برد، کجا می‌برد، چگونه می‌برد و چرا می‌برد<ref>مک آیور، جامعه و حکومت، ص۲۶۴.</ref> که بیشتر ناظر به عمل سیاست است، دیگرانی نیز آن را این‌گونه تعریف کرده‌اند که سیاست [[علم]] [[حکومت]] بر جوامع” یا “فن و عمل حکومت بر جوامع” است<ref>موریس دوورژه، اصول علم سیاست، ص۳.</ref>. برخی دیگر، سیاست را ناظر به [[هدف]]، تعریف کرده‌اند و آن را تشریح [[منظم]] و [[پیش‌بینی]] پدیده‌های [[سیاسی]]<ref>مونتی پالمر، لاری اشترن و چارلز گالیل، نگرشی جدید به علم سیاست، ص۵.</ref> می‌دانند؛ به هر حال چون [[نیک]] می‌نگریم، در جوهر و مرکز سیاست، [[قدرت]] حضوری جدی دارد و طبعاً به هنگام [[همراهی]] و ترکیب آن با [[ارزش‌ها]] و مفاهیم مختلف، ساحتی از بحث با قدرت و [[اعمال]] آن پیوند دارد. در این نگره “هدایت” نیز می‌تواند دارای جایگاهی بلند باشد، اما راهبری و [[هدایت]] [[جامعه]] نیز غالباً بدون قدرت اعم از مادی یا [[معنوی]] آن، امکان‌پذیر نیست.<ref>[[سید کاظم سیدباقری|سیدباقری، سید کاظم]]، [[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]، ص ۴۲.</ref>
در تعریف [[سیاست]]، [[اختلاف‌ها]] و کشمکش‌های بسیار وجود دارد، در اصل این لغت آمده است که سیاست حرکت در جهت [[صلاح]] امور است: {{عربی|السِّيَاسَةُ: القِيامُ‏ على‏ الشيْ‏ءِ بما يُصْلِحُه‏}}<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۶، ص۱۰۷؛ شبیه این مفاهیم در بسیاری از کتب لغت آمده است؛ از جمله: خلیل بن احمد الفراهیدی، کتاب العین، ج۷، ص۳۳۵.</ref>، آن‌سان که به معنای [[هدایت‌گری]] و راهبری نیز آمده است: {{عربی|يقال: هو يسوس الدواب إذا قام عليها و راضها، و الوالي يوسوس رعيته}}<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۶، ص۱۰۷.</ref>. در معنای اصطلاحی، سیاست، به ما می‌آموزد، چه کسی می‌برد، چه می‌برد، کجا می‌برد، چگونه می‌برد و چرا می‌برد<ref>مک آیور، جامعه و حکومت، ص۲۶۴.</ref> که بیشتر ناظر به عمل سیاست است، دیگرانی نیز آن را این‌گونه تعریف کرده‌اند که سیاست [[علم]] [[حکومت]] بر جوامع” یا “فن و عمل حکومت بر جوامع” است<ref>موریس دوورژه، اصول علم سیاست، ص۳.</ref>. برخی دیگر، سیاست را ناظر به [[هدف]]، تعریف کرده‌اند و آن را تشریح [[منظم]] و [[پیش‌بینی]] پدیده‌های [[سیاسی]]<ref>مونتی پالمر، لاری اشترن و چارلز گالیل، نگرشی جدید به علم سیاست، ص۵.</ref> می‌دانند؛ به هر حال چون [[نیک]] می‌نگریم، در جوهر و مرکز سیاست، [[قدرت]] حضوری جدی دارد و طبعاً به هنگام [[همراهی]] و ترکیب آن با [[ارزش‌ها]] و مفاهیم مختلف، ساحتی از بحث با قدرت و [[اعمال]] آن پیوند دارد. در این نگره “هدایت” نیز می‌تواند دارای جایگاهی بلند باشد، اما راهبری و [[هدایت]] [[جامعه]] نیز غالباً بدون قدرت اعم از مادی یا [[معنوی]] آن، امکان‌پذیر نیست.<ref>[[سید کاظم سیدباقری|سیدباقری، سید کاظم]]، [[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]، ص ۴۲.</ref>


۲۱۷٬۶۰۹

ویرایش