مساوات در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها
←مساوات در تحصیل علم
| خط ۱۴۵: | خط ۱۴۵: | ||
از موارد دیگری که مساوات در آن رعایت شده [[مالیات‌های اسلامی]] یعنی [[زکات]]، [[خمس]]، [[صدقات]] و غیره است. این [[مالیات‌ها]] از همه کسانی که درآمد و دارایی‌شان از مرزی فراتر رود گرفته می‌شود و به هیچ عنوان معیارهای طبقاتی در آن [[راه]] ندارد. این مالیات‌ها برای همه، بر اساس نسبت و ضرایبی [[ثابت]] است. به عبارت دیگر نسبت [[تکلیف]] به وسع، نسبتی ثابت است. بدین ترتیب [[اسلام]] در ادای [[مالیات]] [[شرعی]] امتیازی میان پیروانش قائل نشده است و همه را در پرداخت [[حقوق]] [[واجب]] مساوی دانسته است. البته در این مالیات‌ها نه تنها وضع [[ناتوانان]] و [[نیازمندان]] به طور کامل رعایت شده است و آنان از پرداخت معافند، بلکه بخش عمده‌ای از این مالیات‌ها با [[هدف]] تکافل اجتماعی در جهت تأمین ناتوانان و نیازمندان اختصاص یافته است. این مالیات‌ها به گونه‌ای وضع شده است که علاوه بر جلوگیری از [[طغیان]]، تراکم و تمرکز [[ثروت]]، [[فقر]] و [[ناداری]] و [[بینوایی]] را بزداید و زمینه [[عدالت اجتماعی]] را فراهم سازد، که [[امنیت]] و رفاه [[جامعه]] جز در [[پناه]] [[عدالت اقتصادی]] و [[اجتماعی]] میسر نمی‌شود، و آن هنگام است که [[حقیقت]] [[دین]] [[ظهور]] یابد و همگان در سایه [[عدالت]] به [[صلاح]] رسند. نشانه‌های چنین جامعه‌ای در خطبه‌ای از [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} آمده است: «اسلام برای شما درخشد، و به خوشی و فراوانی خورید، و هیچ عائله‌مند گرفتاری در میان شما نبود، و به هیچ مسلمان یا غیر مسلمانی که در عهد و پیمان شماست ستم نرود»<ref>{{متن حدیث|أَضَاءَ لَكُمُ الْإِسْلَامُ فَأَكَلْتُمْ رَغَداً وَ مَا عَالَ فِيكُمْ عَائِلٌ وَ لَا ظُلِمَ مِنْكُمْ مُسْلِمٌ وَ لَا مُعَاهَدٌ}}؛ الکافی، ج۸، ص۳۲.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی]]، [[سیره نبوی ج۲ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۲، ص ۵۳۷؛ [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۲.</ref> | از موارد دیگری که مساوات در آن رعایت شده [[مالیات‌های اسلامی]] یعنی [[زکات]]، [[خمس]]، [[صدقات]] و غیره است. این [[مالیات‌ها]] از همه کسانی که درآمد و دارایی‌شان از مرزی فراتر رود گرفته می‌شود و به هیچ عنوان معیارهای طبقاتی در آن [[راه]] ندارد. این مالیات‌ها برای همه، بر اساس نسبت و ضرایبی [[ثابت]] است. به عبارت دیگر نسبت [[تکلیف]] به وسع، نسبتی ثابت است. بدین ترتیب [[اسلام]] در ادای [[مالیات]] [[شرعی]] امتیازی میان پیروانش قائل نشده است و همه را در پرداخت [[حقوق]] [[واجب]] مساوی دانسته است. البته در این مالیات‌ها نه تنها وضع [[ناتوانان]] و [[نیازمندان]] به طور کامل رعایت شده است و آنان از پرداخت معافند، بلکه بخش عمده‌ای از این مالیات‌ها با [[هدف]] تکافل اجتماعی در جهت تأمین ناتوانان و نیازمندان اختصاص یافته است. این مالیات‌ها به گونه‌ای وضع شده است که علاوه بر جلوگیری از [[طغیان]]، تراکم و تمرکز [[ثروت]]، [[فقر]] و [[ناداری]] و [[بینوایی]] را بزداید و زمینه [[عدالت اجتماعی]] را فراهم سازد، که [[امنیت]] و رفاه [[جامعه]] جز در [[پناه]] [[عدالت اقتصادی]] و [[اجتماعی]] میسر نمی‌شود، و آن هنگام است که [[حقیقت]] [[دین]] [[ظهور]] یابد و همگان در سایه [[عدالت]] به [[صلاح]] رسند. نشانه‌های چنین جامعه‌ای در خطبه‌ای از [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} آمده است: «اسلام برای شما درخشد، و به خوشی و فراوانی خورید، و هیچ عائله‌مند گرفتاری در میان شما نبود، و به هیچ مسلمان یا غیر مسلمانی که در عهد و پیمان شماست ستم نرود»<ref>{{متن حدیث|أَضَاءَ لَكُمُ الْإِسْلَامُ فَأَكَلْتُمْ رَغَداً وَ مَا عَالَ فِيكُمْ عَائِلٌ وَ لَا ظُلِمَ مِنْكُمْ مُسْلِمٌ وَ لَا مُعَاهَدٌ}}؛ الکافی، ج۸، ص۳۲.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی]]، [[سیره نبوی ج۲ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۲، ص ۵۳۷؛ [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۲.</ref> | ||
===مساوات در تحصیل علم=== | ===[[مساوات در تحصیل علم]]=== | ||
از لوازم [[اصل مساوات]] آن است که امکانات [[رشد]] و کمال به طور مساوی در دسترس همگان قرار گیرد و از مصداق‌های اساسی و مهم این معنا فراهم بودن امکان [[تحصیل علم]] برای همه است؛ اینکه هر کسی از هر طبقه‌ای بتواند در پرتو [[لیاقت]] و [[استعداد]] و فعالیت خود به کمال [[شایسته]] خویش برسد. لازمه [[حدیث مشهور]] [[شیعه]] و [[سنی]] که از [[رسول خدا]]{{صل}} نقل شده، همین امر است: {{متن حدیث|طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ}}<ref>«جستجو و فراگیری دانش بر [نوع] مسلمان واجب است». المحاسن، ج۱، ص۲۲۵؛ أبو جعفر محمد بن الحسن بن فروخ الصفار، بصائر الدرجات الکبری فی فضائل آل محمد{{عم}}، تقدیم و تعلیق و تصحیح محسن کوچه باغی، مؤسسة الاعلمی، طهران، ۱۴۰۴ ق. ص۲۲-۲۳؛ الکافی، ج۱، ص۳۰-۳۱؛ دعائم الاسلام، ج۱، ص۸۳؛ کنزالفوائد، ج۲، ص۱۰۷؛ مسند الشهاب، ج۱، ص۱۳۶؛ الفردوس بمأثور الخطاب، ج۱، ص۷۸؛ مشکاة الانوار، ص۱۳۷؛ مجمع الزوائد، ج۱، ص۱۱۹-۱۲۰؛ الجامع الصغیر، ج۲، ص۱۳۱؛ منیة المرید، ص۲۳؛ المحجة البیضاء، ج۱، ص۱۸؛ وسائل الشیعة، ج۱۸، ص۱۳.</ref>. | از لوازم [[اصل مساوات]] آن است که امکانات [[رشد]] و کمال به طور مساوی در دسترس همگان قرار گیرد و از مصداق‌های اساسی و مهم این معنا فراهم بودن امکان [[تحصیل علم]] برای همه است؛ اینکه هر کسی از هر طبقه‌ای بتواند در پرتو [[لیاقت]] و [[استعداد]] و فعالیت خود به کمال [[شایسته]] خویش برسد. لازمه [[حدیث مشهور]] [[شیعه]] و [[سنی]] که از [[رسول خدا]]{{صل}} نقل شده، همین امر است: {{متن حدیث|طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ}}<ref>«جستجو و فراگیری دانش بر [نوع] مسلمان واجب است». المحاسن، ج۱، ص۲۲۵؛ أبو جعفر محمد بن الحسن بن فروخ الصفار، بصائر الدرجات الکبری فی فضائل آل محمد{{عم}}، تقدیم و تعلیق و تصحیح محسن کوچه باغی، مؤسسة الاعلمی، طهران، ۱۴۰۴ ق. ص۲۲-۲۳؛ الکافی، ج۱، ص۳۰-۳۱؛ دعائم الاسلام، ج۱، ص۸۳؛ کنزالفوائد، ج۲، ص۱۰۷؛ مسند الشهاب، ج۱، ص۱۳۶؛ الفردوس بمأثور الخطاب، ج۱، ص۷۸؛ مشکاة الانوار، ص۱۳۷؛ مجمع الزوائد، ج۱، ص۱۱۹-۱۲۰؛ الجامع الصغیر، ج۲، ص۱۳۱؛ منیة المرید، ص۲۳؛ المحجة البیضاء، ج۱، ص۱۸؛ وسائل الشیعة، ج۱۸، ص۱۳.</ref>. | ||