پرش به محتوا

ابوبکر بن ابی‌قحافه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵: خط ۱۵:
ابوبکر از [[جوانی]] به شغل بازرگانی (بزازی) اشتغال داشت و مردی توانگر بود. وی در زمره نخستین کسانی است که [[اسلام]] آوردند. برجسته‌ترین حادثه [[زندگی]] ابوبکر در [[مکه]]، [[همراهی]] او با [[پیامبر]]{{صل}} در [[هجرت]] به [[مدینه]] (اول [[ربیع الاول]] [[سال اول هجری]]، [[سال]] چهاردهم پس از [[بعثت]]) و پنهان شدن در [[غار ثور]] است. در [[شب]] چهارم [[ربیع]] الاول [[پیامبر]]{{صل}} همراه با ابوبکر از [[غار ثور]]، آهنگ یثرب کردند و روز [[دوشنبه]] دوازدهم [[ربیع]] الاول وارد [[یثرب ]] ([[مدینه]]) شدند. ابوبکر پس از آن در بیشتر اوقات همراه [[پیامبر]] بود. [[عایشه]] یکی از [[همسران]] [[پیامبر]] نیز [[فرزند]] ابوبکر است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 79- 80.</ref>.
ابوبکر از [[جوانی]] به شغل بازرگانی (بزازی) اشتغال داشت و مردی توانگر بود. وی در زمره نخستین کسانی است که [[اسلام]] آوردند. برجسته‌ترین حادثه [[زندگی]] ابوبکر در [[مکه]]، [[همراهی]] او با [[پیامبر]]{{صل}} در [[هجرت]] به [[مدینه]] (اول [[ربیع الاول]] [[سال اول هجری]]، [[سال]] چهاردهم پس از [[بعثت]]) و پنهان شدن در [[غار ثور]] است. در [[شب]] چهارم [[ربیع]] الاول [[پیامبر]]{{صل}} همراه با ابوبکر از [[غار ثور]]، آهنگ یثرب کردند و روز [[دوشنبه]] دوازدهم [[ربیع]] الاول وارد [[یثرب ]] ([[مدینه]]) شدند. ابوبکر پس از آن در بیشتر اوقات همراه [[پیامبر]] بود. [[عایشه]] یکی از [[همسران]] [[پیامبر]] نیز [[فرزند]] ابوبکر است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 79- 80.</ref>.


==ابوبکر پس از [[رحلت پیامبر]]==
==[[ابوبکر]] پس از [[رحلت پیامبر]]==
[[پیامبر]]{{صل}} [[روز ۲۸ صفر]] [[سال یازدهم هجری]] [[رحلت]] کرد. سابقه ابوبکر هر چند پیش از [[رحلت پیامبر اکرم]] سابقه‌ای به‌نسبت خوب است، اما پس از [[رحلت پیامبر]] به واسطه او، [[امر]] [[خلافت]] که [[حق]] مسلم [[امام علی]]{{ع}} بود، از [[جایگاه]] اصلی‌اش خارج شد. بنابر قول مشهور، ابوبکر هنگام خبر [[رحلت پیامبر]] در منطقه سنح بوده است. حضور ابوبکر در [[مسجد]] و [[پیوستن]] او به‌همراه [[عمر]] و [[ابوعبیده جراح]] به [[اجتماع]] [[انصار]] در [[سقیفه]] [[بنی‌ساعده]]، همراه با [[زمینه‌سازی]] [[عمر]]، در نهایت سبب شد که ابوبکر دو روز بعد از [[رحلت پیامبر اکرم]]{{صل}} –در حالی که [[امام علی]]{{ع}} و دیگر بزرگان [[بنی‌هاشم]] مشغول مراسم [[تدفین]] [[پیامبر]] بودند- بر [[کرسی]] [[خلافت]] بنشیند، تصدّی [[کرسی]] [[خلافت مسلمین]] ابوبکر در شرایطی پیش آمد که حدود ۲ ماه پیش در [[جریان غدیر]] [[خم]]، [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به‌طور رسمی در مقابل دیدگان جمع کثیری از [[حاجیان]]<ref>اقوال مختلف تعداد جمعیت حاضر در روز غدیر خم را از حداقل ۷۰ هزار تا ۱۲۰ هزار نفر ذکر کرده‌اند.</ref> [[علی]]{{ع}} را به‌عنوان [[جانشین]] خود [[انتخاب]] و به [[مردم]] معرفی کرده بود. [[حدیث]] [[متواتر]] {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ. أَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ، وَ عادِ مَنْ عاداهُ}} که در منابع [[اهل سنت]] نیز از اعتبار و [[تواتر]] برخوردار است، دلیلی بر این مدعاست. از این‌رو [[شیعیان]] از این مسئله با عنوان [[غصب خلافت]] یاد می‌کنند و معتقدند [[پیامبر اکرم]]، [[امام علی]]{{ع}} را به‌عنوان [[خلیفه]] و [[جانشین]] خود در امر [[امامت]] برگزید. یک روز بعد از [[ماجرای سقیفه]] بیشتر [[مردم]] با ابوبکر [[بیعت]] کردند، اما در این میان برخی از بزرگان [[اصحاب]] چون [[ابوذر غفاری]]، [[سلمان فارسی]]، [[عباس بن عبدالمطلب]]، [[مقداد بن عمرو]] و... از [[بیعت]] با وی خودداری کردند. [[امام علی]]{{ع}} بنابر [[روایات]] مشهور از [[بیعت با ابوبکر]] با وجود [[اعمال]] فشار و [[خشونت]] بر وی و [[خانواده]] و یارانش تا [[چهل]] روز یا ۷۵ روز و در بعضی اقوال تا [[وفات حضرت فاطمه]]{{س}} –یعنی شش ماه بعد- [[امتناع]] کرد. سرانجام [[امام علی]]{{ع}} به‌دلیل [[مشاهده]] گسترش شدید [[ارتداد]]، [[طغیان]] [[قبایل]] و [[ظهور]] [[مدعیان پیامبری]] در [[جزیرة العرب]] و ایجاد خطر [[فتنه]] و [[فساد]] در [[جامعه]] [[مسلمین]]، اوضاع را نابسامان دید و برای [[حفظ]] جامعة نوپای [[مسلمین]] تن به [[بیعت]] داد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 80- 81.</ref>.
[[پیامبر]]{{صل}} [[روز ۲۸ صفر]] [[سال یازدهم هجری]] [[رحلت]] کرد. سابقه ابوبکر هر چند پیش از [[رحلت پیامبر اکرم]] سابقه‌ای به‌نسبت خوب است، اما پس از رحلت پیامبر به واسطه او،امر [[خلافت]] که [[حق مسلم امام علی]]{{ع}} بود، از جایگاه اصلی‌اش خارج شد. بنابر قول مشهور، ابوبکر هنگام خبر رحلت پیامبر در منطقه سنح بوده است. حضور ابوبکر در [[مسجد]] و [[پیوستن]] او به‌همراه [[عمر]] و [[ابوعبیده جراح]] به [[اجتماع]] [[انصار]] در [[سقیفه بنی‌ساعده]]، همراه با زمینه‌سازی عمر، در نهایت سبب شد که ابوبکر دو [[روز]] بعد از رحلت پیامبر اکرم{{صل}} –در حالی که [[امام علی]]{{ع}} و دیگر بزرگان [[بنی‌هاشم]] مشغول [[مراسم]] [[تدفین]] پیامبر بودند- بر [[کرسی خلافت]] بنشیند، تصدّی کرسی خلافت [[مسلمین]] ابوبکر در شرایطی پیش آمد که حدود ۲ ماه پیش در [[جریان غدیر]] [[خم]]، [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به‌طور رسمی در مقابل دیدگان جمع کثیری از [[حاجیان]]<ref>اقوال مختلف تعداد جمعیت حاضر در روز غدیر خم را از حداقل ۷۰ هزار تا ۱۲۰ هزار نفر ذکر کرده‌اند.</ref> [[علی]]{{ع}} را به‌عنوان [[جانشین]] خود [[انتخاب]] و به [[مردم]] معرفی کرده بود. [[حدیث متواتر]] {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ. أَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ، وَ عادِ مَنْ عاداهُ}} که در [[منابع اهل سنت]] نیز از اعتبار و [[تواتر]] برخوردار است، دلیلی بر این مدعاست. از این‌رو [[شیعیان]] از این مسئله با عنوان [[غصب خلافت]] یاد می‌کنند و معتقدند پیامبر اکرم، امام علی{{ع}} را به‌عنوان [[خلیفه]] و جانشین خود در امر [[امامت]] برگزید. یک روز بعد از [[ماجرای سقیفه]] بیشتر مردم با ابوبکر [[بیعت]] کردند، اما در این میان برخی از بزرگان [[اصحاب]] چون [[ابوذر غفاری]]، [[سلمان فارسی]]، [[عباس بن عبدالمطلب]]، [[مقداد]] بن [[عمرو]] و... از بیعت با وی خودداری کردند. امام علی{{ع}} بنابر [[روایات]] مشهور از [[بیعت با ابوبکر]] با وجود [[اعمال]] فشار و [[خشونت]] بر وی و [[خانواده]] و یارانش تا [[چهل]] روز یا ۷۵ روز و در بعضی اقوال تا [[وفات حضرت فاطمه]]{{س}} –یعنی شش ماه بعد- [[امتناع]] کرد. سرانجام [[امام علی]]{{ع}} به‌دلیل [[مشاهده]] گسترش شدید [[ارتداد]]، [[طغیان]] [[قبایل]] و [[ظهور]] [[مدعیان پیامبری]] در [[جزیرة العرب]] و ایجاد خطر [[فتنه]] و [[فساد]] در [[جامعه مسلمین]]، اوضاع را نابسامان دید و برای [[حفظ]] [[جامعة]] نوپای [[مسلمین]] تن به [[بیعت]] داد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص80- 81.</ref>.


ابوبکر در روز [[دوشنبه]] ۷ [[جمادی]] الآخر [[سال سیزدهم هجری]] تب کرد و بستری شد. در این [[بیماری]] که پانزده روز طول کشید [[عمر]] به‌جای وی بر [[نماز]] ایستاد. سرانجام در ۲۲ همان ماه در سن ۶۲ سالگی، در حالی‌که دو سال و سه ماه و ۲۲ روز از خلافتش سپری شده بود، درگذشت. ابوبکر را همسرش اسماء [[غسل]] داد و همان [[شب]] [[عمر]] بر پیکرش نمازگزارد و در کنار [[مدفن]] [[پیامبر]] به [[خاک]] سپرده است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 81.</ref>.
[[ابوبکر]] در [[روز]] [[دوشنبه]] ۷ [[جمادی]] الآخر [[سال سیزدهم هجری]] تب کرد و بستری شد. در این [[بیماری]] که پانزده روز طول کشید [[عمر]] به‌جای وی بر [[نماز]] ایستاد. سرانجام در ۲۲ همان ماه در سن ۶۲ سالگی، در حالی‌که دو سال و سه ماه و ۲۲ روز از خلافتش سپری شده بود، درگذشت. ابوبکر را همسرش [[اسماء]] [[غسل]] داد و همان شب عمر بر پیکرش نمازگزارد و در کنار [[مدفن]] [[پیامبر]] به [[خاک]] سپرده است<ref>دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص81.</ref>.


[[امام علی]]{{ع}} در [[خطبه]] سوم [[نهج البلاغه]] فرمود: "[[آگاه]] باشید. به [[خدا]] [[سوگند]] که [[فرزند ابی‌قحافه]] [[خلافت]] را چون جامه‌ای بر تن کرد و [[نیک]] می‌دانست که پایگاه من نسبت به آن (امر [[خلافت]]) چونان محور است به آسیاب"<ref> نهج البلاغه، خطبه ۳: {{متن حدیث|أَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَهَا فُلَانٌ [ابْنُ أَبِی قُحَافَةَ] وَ إِنَّهُ لَیَعْلَمُ أَنَّ مَحَلِّی مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَی‏}}</ref>. [[امام علی]]{{ع}} در این [[خطبه]] به صراحت [[اعتراض]] خود را بیان می‌کند: ابوبکر با وجودی که می‌دانست [[جایگاه امام]] در امر [[خلافت]] به منزله [[قطب]] آسیاست، اما [[خلافت]] را به دست گرفت. استوانه [[آسیا]] حرکات سنگ را تنظیم می‌کند و در نتیجه گردش سنگ حاصل می‌شود. [[امام]]{{ع}} نیز بر وفق [[حکمت الهی]]، نظم‌دهنده امور [[مسلمین]] و [[آگاه]] به [[سیاست]] شرعیّه است. به این سبب [[جایگاه]] خود را در [[خلافت]] به موقعیّت و نقش استوانه آسیاب [[تشبیه]] کرده است. آنچه مسلم است [[غصب خلافت]] و کنار گذاشتن اما از اداره امور [[جامعه]] لطمه‌ای جبران‌ناپذیر بر [[بشریت]] وارد ساخت که جبران آن امری ناممکن است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 81.</ref>.
امام علی{{ع}} در [[خطبه]] سوم [[نهج البلاغه]] فرمود: "[[آگاه]] باشید. به [[خدا]] [[سوگند]] که [[فرزند ابی‌قحافه]] [[خلافت]] را چون جامه‌ای بر تن کرد و [[نیک]] می‌دانست که پایگاه من نسبت به آن (امر خلافت) چونان محور است به آسیاب"<ref> نهج البلاغه، خطبه ۳: {{متن حدیث|أَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَهَا فُلَانٌ [ابْنُ أَبِی قُحَافَةَ] وَ إِنَّهُ لَیَعْلَمُ أَنَّ مَحَلِّی مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَی‏}}</ref>. امام علی{{ع}} در این خطبه به [[صراحت]] [[اعتراض]] خود را بیان می‌کند: ابوبکر با وجودی که می‌دانست [[جایگاه امام]] در امر خلافت به منزله [[قطب]] آسیاست، اما خلافت را به دست گرفت. استوانه [[آسیا]] حرکات سنگ را تنظیم می‌کند و در نتیجه گردش سنگ حاصل می‌شود. [[امام]]{{ع}} نیز بر وفق [[حکمت الهی]]، نظم‌دهنده امور مسلمین و آگاه به [[سیاست]] شرعیّه است. به این سبب جایگاه خود را در خلافت به موقعیّت و نقش استوانه آسیاب [[تشبیه]] کرده است. آنچه مسلم است [[غصب خلافت]] و کنار گذاشتن اما از [[اداره امور]] [[جامعه]] لطمه‌ای جبران‌ناپذیر بر [[بشریت]] وارد ساخت که جبران آن امری ناممکن است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص81.</ref>.


==[[خلافت ابوبکر]]==
==[[خلافت ابوبکر]]==
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش