نیابت خاص امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
نیابت خاص آن است که [[امام]]، اشخاص معین و مشخصی را [[نایب]] خود قرار دهد و به اسم و رسم او را معرفی کند. با توجه به ویژگی‌های دوران [[غیبت صغری]]، یکی از مباحث مهم در این دوران، بحث [[نیابت خاص]] است. در دوره [[غیبت صغری]]، [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} به واسطه چهار نفر [[نایبان خاص]] خود با [[شیعیان]] در رابطه بود و امور آنان را سروسامان میداد. این امور، افزون بر مسایل مالی، شامل مسایل عقیدتی و فقهی نیز میشد. | |||
[[حضرت مهدی]] {{ع}} [[نایبان]] پس از [[نائب اول]] ([[عثمان بن سعید]]) را به وسیله [[نایب]] قبلش تعیین می‌کرد و به [[مردم]] معرفی می‌نمود. بنابراین کسانی که در دوره [[غیبت صغری]]، [[نیابت]] داشتند و با اسم و مشخصات معرفی شده بودند، "[[نایب خاص]]" نامیده شده و [[نایبان خاص]] آن حضرت را "[[نواب خاص]]" و "[[نواب اربعه]]" می‌گویند. کتاب‌هایی که در قرون اولیه [[غیبت]] نگاشته شده است، به جای "[[نواب]]" بیشتر "[[سفراء]]" و "[[ابواب]]" تعبیر شده و گاهی "[[وکلا]]" نیز به‌کار رفته است. | |||
رابطان میان آن حضرت و [[شیعیان]]، چهار نفر از [[اصحاب]] باسابقه و مورد اعتماد [[امامان]] پیشین بودند که یکی پس از دیگری این [[وظیفه]] مهم را بر عهده داشتند. آنان، به [[نواب خاص]] آن حضرت معروفند. این افراد، با [[وکیلان]] حضرت در دورترین نقاط شهرهای اسلامی در تماس بوده و نامه‌ها و خواستههای [[شیعیان]] را به محضر [[مقدس]] او می‌رساندند و در پاسخ، توقیعاتی از طرف آن حضرت صادر میشد. | |||
[[نیابت خاص]]، به این علت بود که [[امام]]، شخص معین و مشخصی را [[نایب]] خود قرار دهد و به اسم و خصوصیات، او را معرفی کند؛ همانگونه که پیش از آن [[امام حسن عسکری]]{{ع}} این کار را انجام داده و فرمود: "عمری و پسرش [[عثمان بن سعید]]، [[نایب اول]] و [[محمد بن عثمان]]، [[نایب دوم]] مورد اعتماد هستند؛ هر چه آنان به تو برسانند، از من میرسانند و آنچه به تو بگویند، از جانب من می‌گویند"<ref> محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۲۹، ح ۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۴۳ و ص ۳۶۰.</ref> و در جای دیگر فرمود: "گواه و [[شاهد]] باشید که [[عثمان بن سعید عمری]] [[نایب اول]] [[وکیل]] من و فرزندش [[محمد بن عثمان]] ـ نایب دوم ـ [[وکیل]] [[فرزند من]]، [[مهدی]] شما است"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۵</ref>. | |||
[[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، [[نایبان]] پس از [[عثمان بن سعید]] "[[نایب]] اوّل" را به وسیله [[نایب]] پیش از او معین و به [[مردم]] معرفی می‌کرد<ref>ر.ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان {{ع}}، ص ۳۴</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۴۵۴ ـ ۴۵۶؛ [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۷۴-۷۶؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۴۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۳۷.</ref> | |||
==راه‌های اثبات نیابت خاص== | |||
اثبات [[نیابت خاصه]] با یکی از این سه طریق ممکن است: | |||
#نص صریح و تصریح خود [[امام زمان]] {{ع}}؛ | |||
#نص صریح و تصریح [[نایب خاص]] [[امام]] {{ع}}؛ | |||
#[[آشکار]] شدن و وقوع [[کرامات]] و امور خارق عادت، از طرف مدعی [[نیابت خاصه]]، که نشانه ربط و ارتباط خاص او با [[خداوند متعال]] و آن حضرت، و تأیید اوست. | |||
هریک از [[نواب خاص]] [[امام]] {{ع}} در عصر [[غیبت صغری]]، یا با نصّ خود [[امام]] و یا تصریح [[نایب خاص]] پیشین او [[منصوب]] شده‌اند. در عصر [[غیبت کبری]]، حصول این سه طریق بعید است<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۴۸.</ref>. | |||
==ویژگی‌های نایبان خاص== | |||
[[نیابت]] و [[سفارت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} در دوران [[غیبت صغری]]، از مسؤولیتهای خطیری است که فقط برازنده کسانی است که ویژگیها و ارزشهای خاصی داشته باشند. برخی از این ویژگیها چنین است: | |||
#ایمانی استوار و خلل ناپذیر؛ | |||
#امانتداری به مفهوم واقعی آن؛ | |||
#تقواپیشگی و پرهیزکاری؛ | |||
#[[رازداری]] و پوشیده داشتن اموری که باید [[نهان]] بماند؛ | |||
#دخالت ندادن [[رأی]] و نظر شخصی خویش در امور مخصوص به آن حضرت؛ | |||
#اجرای دستورهای [[امام]] .... | |||
آنچه میان ویژگی‌های [[نواب]]، دارای اهمیت ویژهای بود، [[رازداری]] آنان بود. عدهای از [[ابو سهل نوبختی]] پرسیدند: "چطور شد امر [[نیابت]] به [[ابو القاسم حسین بن روح]] واگذار شد؛ ولی به تو واگذار نگردید؟ او پاسخ داد: آنان ـ [[امامان]]{{عم}} ـ بهتر از هرکس میدانند چه کسی را به این [[مقام]] برگزینند. من [[آدمی]] هستم که با [[دشمنان]] رفت وآمد دارم و با ایشان [[مناظره]] میکنم. اگر آنچه [[ابو القاسم بن روح]] درباره [[امام]] میداند، میدانستم، شاید در بحثهایم با [[دشمنان]] و جدال با آنان، میکوشیدم دلیلهای بنیادی را بر [[وجود امام]] ارائه کنم و در نتیجه محل اقامت او را [[آشکار]] سازم؛ اما اگر [[ابو القاسم]]، [[امام]] را در زیر جامه خود پنهان کرده باشد و بدنش را با قیچی قطعه قطعه کنند تا او را نشان دهد، هرگز چنین نخواهد کرد<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۹۱، ح ۳۵۸</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۴۵۴ ـ ۴۵۶؛ [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۷۴-۷۶.</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مهدویت''']]. | |||
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]. | |||
# [[پرونده:136864.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت ج۲''']]. | |||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']] | # [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||