پرش به محتوا

سوره شعراء در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۰: خط ۲۰:


==ساختار==
==ساختار==
[[سوره]] از نُه بخش تشکیل شده است. [[آیات]] [[اول]] بخش افتتاح {{متن قرآن|طسم تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَّفْسَكَ أَلاَّ يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِم مِّن السَّمَاء آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ وَمَا يَأْتِيهِم مِّن ذِكْرٍ مِّنَ الرَّحْمَنِ مُحْدَثٍ إِلاَّ كَانُوا عَنْهُ مُعْرِضِينَ فَقَدْ كَذَّبُوا فَسَيَأْتِيهِمْ أَنبَاء مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُون أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى الأَرْضِ كَمْ أَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ }}<ref>«طا، سین، میم. این آیه‌های کتاب روشنگر  است. مبادا خود را از اینکه (مشرکان) ایمان نمی‌آورند به هلاکت افکنی. اگر بخواهیم از آسمان بر آنان نشانه  ای فرو می‌فرستیم تا فروتنانه بدان گردن نهند. و هیچ یادکرد تازه‌ای از سوی (خداوند) بخشنده برای آنان نیامد مگر آنکه از آن رویگردان بودند. به یقین (آن را) دروغ شمردند و به زودی اخبار آنچه بدان ریشخند می‌کردند به آنان خواهد رسید. آیا به زمین ننگریسته‌اند که از هر گونه گیاهی نیکو در آن چه اندازه رویانده‌ایم؟ بی‌گمان در آن نشانه‌ای است و بیشتر آنان مؤمن نبودند. و بی‌گمان پروردگار توست که پیروز بخشاینده است» سوره شعراء، آیه ۱-۹.</ref> و اختتام {{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَتَنزِيلُ رَبِّ الْعَالَمِينَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الأَمِينُ عَلَى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنذِرِينَ بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُّبِينٍ وَإِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الأَوَّلِينَ أَوَلَمْ يَكُن لَّهُمْ آيَةً أَن يَعْلَمَهُ عُلَمَاء بَنِي إِسْرَائِيلَ وَلَوْ نَزَّلْنَاهُ عَلَى بَعْضِ الأَعْجَمِينَ فَقَرَأَهُ عَلَيْهِم مَّا كَانُوا بِهِ مُؤْمِنِينَ كَذَلِكَ سَلَكْنَاهُ فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِهِ حَتَّى يَرَوُا الْعَذَابَ الأَلِيمَ فَيَأْتِيَهُم بَغْتَةً وَهُمْ لا يَشْعُرُونَ فَيَقُولُوا هَلْ نَحْنُ مُنظَرُونَ أَفَبِعَذَابِنَا يَسْتَعْجِلُونَ أَفَرَأَيْتَ إِن مَّتَّعْنَاهُمْ سِنِينَ  ثُمَّ جَاءَهُم مَّا كَانُوا يُوعَدُونَ مَا أَغْنَى عَنْهُم مَّا كَانُوا يُمَتَّعُونَ وَمَا أَهْلَكْنَا مِن قَرْيَةٍ إِلاَّ لَهَا مُنذِرُونَ ذِكْرَى وَمَا كُنَّا ظَالِمِينَ وَمَا تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّيَاطِينُ  وَمَا يَنبَغِي لَهُمْ وَمَا يَسْتَطِيعُونَ إِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ لَمَعْزُولُونَ فَلا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتَكُونَ مِنَ الْمُعَذَّبِينَ وَأَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الأَقْرَبِينَ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فَإِنْ عَصَوْكَ فَقُلْ إِنِّي بَرِيءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ وَتَوَكَّلْ عَلَى الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ الَّذِي يَرَاكَ حِينَ تَقُومُ وَتَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ عَلَى مَن تَنَزَّلُ الشَّيَاطِينُ تَنَزَّلُ عَلَى كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ يُلْقُونَ السَّمْعَ وَأَكْثَرُهُمْ كَاذِبُونَ  وَالشُّعَرَاء يَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي كُلِّ وَادٍ يَهِيمُونَ وَأَنَّهُمْ يَقُولُونَ مَا لا يَفْعَلُونَ إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيرًا وَانتَصَرُوا مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنقَلَبٍ يَنقَلِبُونَ }}<ref>«و این (قرآن) فرو فرستاده پروردگار جهانیان است. که روح الامین آن را فرود آورده است ... بر دلت، تا از بیم‌دهندگان باشی؛ ... به زبان عربی روشن.و بی‌گمان (خبر) آن در کتاب‌های (آسمانی) پیشینیان (آمده) است. آیا برای آنان این نشانه‌ای نیست که دانشوران بنی اسرائیل آن را می‌شناسند؟ و اگر آن را بر کسی غیر عربی زبان نازل کرده بودیم؛ که او آن را برایشان می‌خواند بدان ایمان نمی‌آوردند. بدین‌گونه آن را در دل گناهکاران راه دادیم. بدان نمی‌گروند تا عذاب دردناک را ببینند. که بر سرشان ناگهان بیاید در حالی که درنیابند. آنگاه می‌گویند: آیا ما مهلت داریم؟ پس، آیا عذاب ما را به شتاب می‌جویند؟ چه بینی اگر سال‌ها برخوردارشان گردانیم؟ سپس آنچه وعده می‌یافتند، بر سرشان بیاید. آنچه از آن برخوردار می‌شدند به کارشان نمی‌آید. و ما هیچ شهری را نابود نکردیم مگر آنکه بیم‌دهندگانی داشت ... برای یادآوری و ما ستمکاره نبودیم. و این (قرآن) را شیطان‌ها فرود نیاورده‌اند. و سزاوار آنان نیست و یارایی (هم) ندارند ... آنان از شنیدن (وحی) برکنارند. پس با خداوند خدایی دیگر (به پرستش) مخوان که از عذاب‌شدگان باشی. و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده! و با مؤمنانی که از تو پیروی می‌کنند افتادگی کن. آنگاه اگر با تو نافرمانی کردند بگو من از آنچه انجام می‌دهید بیزارم. و بر آن پیروزمند بخشاینده توکل کن. همان که چون (به نماز) برخیزی تو را می‌نگرد؛ و گردش  تو را در میان سجده‌گزاران (می‌بیند). بی‌گمان اوست که شنوای داناست. آیا شما را بیاگاهانم که شیطان‌ها بر که فرود می‌آیند؟ بر هر دروغزن بزهکاری فرود می‌آیند. که گوش می‌خوابانند و بیشتر آنان دروغگویند. و از شاعران، گمراهان پیروی می‌کنند. آیا نمی‌بینی که آنان در هر درّه‌ای  سرگردانند؟ و چیزهایی می‌گویند که خود نمی‌کنند؟ جز آنان که ایمان دارند و کارهای شایسته انجام می‌دهند و خداوند را بسیار یاد می‌کنند و پس از آنکه ستم دیده باشند داد می‌ستانند و آنان که ستم ورزیده‌اند به زودی خواهند دانست که به کدام بازگشتگاه باز خواهند گشت» سوره شعراء، آیه ۱۹۲-۲۲۷.</ref> راجع به قرآن است.
[[سوره]] از نُه بخش تشکیل شده است.
 
[[آیات]] [[اول]] بخش افتتاح {{متن قرآن|طسم تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَّفْسَكَ أَلاَّ يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِم مِّن السَّمَاء آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ وَمَا يَأْتِيهِم مِّن ذِكْرٍ مِّنَ الرَّحْمَنِ مُحْدَثٍ إِلاَّ كَانُوا عَنْهُ مُعْرِضِينَ فَقَدْ كَذَّبُوا فَسَيَأْتِيهِمْ أَنبَاء مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُون أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى الأَرْضِ كَمْ أَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ }}<ref>«طا، سین، میم. این آیه‌های کتاب روشنگر  است. مبادا خود را از اینکه (مشرکان) ایمان نمی‌آورند به هلاکت افکنی. اگر بخواهیم از آسمان بر آنان نشانه  ای فرو می‌فرستیم تا فروتنانه بدان گردن نهند. و هیچ یادکرد تازه‌ای از سوی (خداوند) بخشنده برای آنان نیامد مگر آنکه از آن رویگردان بودند. به یقین (آن را) دروغ شمردند و به زودی اخبار آنچه بدان ریشخند می‌کردند به آنان خواهد رسید. آیا به زمین ننگریسته‌اند که از هر گونه گیاهی نیکو در آن چه اندازه رویانده‌ایم؟ بی‌گمان در آن نشانه‌ای است و بیشتر آنان مؤمن نبودند. و بی‌گمان پروردگار توست که پیروز بخشاینده است» سوره شعراء، آیه ۱-۹.</ref> و اختتام {{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَتَنزِيلُ رَبِّ الْعَالَمِينَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الأَمِينُ عَلَى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنذِرِينَ بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُّبِينٍ وَإِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الأَوَّلِينَ أَوَلَمْ يَكُن لَّهُمْ آيَةً أَن يَعْلَمَهُ عُلَمَاء بَنِي إِسْرَائِيلَ وَلَوْ نَزَّلْنَاهُ عَلَى بَعْضِ الأَعْجَمِينَ فَقَرَأَهُ عَلَيْهِم مَّا كَانُوا بِهِ مُؤْمِنِينَ كَذَلِكَ سَلَكْنَاهُ فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِهِ حَتَّى يَرَوُا الْعَذَابَ الأَلِيمَ فَيَأْتِيَهُم بَغْتَةً وَهُمْ لا يَشْعُرُونَ فَيَقُولُوا هَلْ نَحْنُ مُنظَرُونَ أَفَبِعَذَابِنَا يَسْتَعْجِلُونَ أَفَرَأَيْتَ إِن مَّتَّعْنَاهُمْ سِنِينَ  ثُمَّ جَاءَهُم مَّا كَانُوا يُوعَدُونَ مَا أَغْنَى عَنْهُم مَّا كَانُوا يُمَتَّعُونَ وَمَا أَهْلَكْنَا مِن قَرْيَةٍ إِلاَّ لَهَا مُنذِرُونَ ذِكْرَى وَمَا كُنَّا ظَالِمِينَ وَمَا تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّيَاطِينُ  وَمَا يَنبَغِي لَهُمْ وَمَا يَسْتَطِيعُونَ إِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ لَمَعْزُولُونَ فَلا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتَكُونَ مِنَ الْمُعَذَّبِينَ وَأَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الأَقْرَبِينَ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فَإِنْ عَصَوْكَ فَقُلْ إِنِّي بَرِيءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ وَتَوَكَّلْ عَلَى الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ الَّذِي يَرَاكَ حِينَ تَقُومُ وَتَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ عَلَى مَن تَنَزَّلُ الشَّيَاطِينُ تَنَزَّلُ عَلَى كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ يُلْقُونَ السَّمْعَ وَأَكْثَرُهُمْ كَاذِبُونَ  وَالشُّعَرَاء يَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي كُلِّ وَادٍ يَهِيمُونَ وَأَنَّهُمْ يَقُولُونَ مَا لا يَفْعَلُونَ إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيرًا وَانتَصَرُوا مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنقَلَبٍ يَنقَلِبُونَ }}<ref>«و این (قرآن) فرو فرستاده پروردگار جهانیان است. که روح الامین آن را فرود آورده است ... بر دلت، تا از بیم‌دهندگان باشی؛ ... به زبان عربی روشن.و بی‌گمان (خبر) آن در کتاب‌های (آسمانی) پیشینیان (آمده) است. آیا برای آنان این نشانه‌ای نیست که دانشوران بنی اسرائیل آن را می‌شناسند؟ و اگر آن را بر کسی غیر عربی زبان نازل کرده بودیم؛ که او آن را برایشان می‌خواند بدان ایمان نمی‌آوردند. بدین‌گونه آن را در دل گناهکاران راه دادیم. بدان نمی‌گروند تا عذاب دردناک را ببینند. که بر سرشان ناگهان بیاید در حالی که درنیابند. آنگاه می‌گویند: آیا ما مهلت داریم؟ پس، آیا عذاب ما را به شتاب می‌جویند؟ چه بینی اگر سال‌ها برخوردارشان گردانیم؟ سپس آنچه وعده می‌یافتند، بر سرشان بیاید. آنچه از آن برخوردار می‌شدند به کارشان نمی‌آید. و ما هیچ شهری را نابود نکردیم مگر آنکه بیم‌دهندگانی داشت ... برای یادآوری و ما ستمکاره نبودیم. و این (قرآن) را شیطان‌ها فرود نیاورده‌اند. و سزاوار آنان نیست و یارایی (هم) ندارند ... آنان از شنیدن (وحی) برکنارند. پس با خداوند خدایی دیگر (به پرستش) مخوان که از عذاب‌شدگان باشی. و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده! و با مؤمنانی که از تو پیروی می‌کنند افتادگی کن. آنگاه اگر با تو نافرمانی کردند بگو من از آنچه انجام می‌دهید بیزارم. و بر آن پیروزمند بخشاینده توکل کن. همان که چون (به نماز) برخیزی تو را می‌نگرد؛ و گردش  تو را در میان سجده‌گزاران (می‌بیند). بی‌گمان اوست که شنوای داناست. آیا شما را بیاگاهانم که شیطان‌ها بر که فرود می‌آیند؟ بر هر دروغزن بزهکاری فرود می‌آیند. که گوش می‌خوابانند و بیشتر آنان دروغگویند. و از شاعران، گمراهان پیروی می‌کنند. آیا نمی‌بینی که آنان در هر درّه‌ای  سرگردانند؟ و چیزهایی می‌گویند که خود نمی‌کنند؟ جز آنان که ایمان دارند و کارهای شایسته انجام می‌دهند و خداوند را بسیار یاد می‌کنند و پس از آنکه ستم دیده باشند داد می‌ستانند و آنان که ستم ورزیده‌اند به زودی خواهند دانست که به کدام بازگشتگاه باز خواهند گشت» سوره شعراء، آیه ۱۹۲-۲۲۷.</ref> راجع به قرآن است.


بخش ۲-۸ که یک بلوک را تشکیل می‌دهند داستان [[انبیاء]] ([[موسی]]، [[ابراهیم]]، [[نوح]]، [[هود]]، [[صالح]]، [[لوط]] و [[شعیب]]) است که برای [[تأیید]] و [[شهادت]] مفاد دو بخش اصلی افتتاح و اختتام است. [[وحدانیت خدا]]، [[صدق]] انبیاء، [[تقوا]]، [[انذار]] و [[عقاب]]، شیرازه به هم [[پیوستگی]] بخش‌های دهگانه است. داستان‌های [[پیامبران]] [[اکثریت]] آیات را تشکیل می‌دهد. پس از اختتام هر قصه، عبارت: {{متن قرآن|إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ * وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ}}<ref>«بی‌گمان در آن نشانه‌ای است و بیشتر آنان مؤمن نبودند * و بی‌گمان پروردگار توست که پیروز بخشاینده است» سوره شعراء، آیه ۸-۹.</ref> ذکر شده است. از نظر [[زمخشری]] در کشاف، هر کدام آنها با توجه به [[سیاق آیات]] معنایی مستقل دارد. در قصه‌های [[نوح]]، [[هود]]، [[صالح]]، [[لوط]] و [[شعیب]] دو [[آیه]]: {{متن قرآن|إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ * فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ}}<ref>«من برای شما پیامبری امینم * پس، از خداوند پروا و از من فرمانبرداری کنید!» سوره شعراء، آیه ۱۰۷-۱۰۸.</ref> تکرار شده است. ابتدا و انتهای هر بخش به روشنی، متمایز شده است. {{متن قرآن|وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ}}<ref>«و بی‌گمان پروردگار توست که پیروز بخشاینده است» سوره شعراء، آیه ۹.</ref> پایان هر بخش است. و آغاز هر بخش به غیر از افتتاح و اختتام، با نام یکی از [[اقوام]] گذشته و [[رسول]] آنها شروع می‌شود.
بخش ۲-۸ که یک بلوک را تشکیل می‌دهند داستان [[انبیاء]] ([[موسی]]، [[ابراهیم]]، [[نوح]]، [[هود]]، [[صالح]]، [[لوط]] و [[شعیب]]) است که برای [[تأیید]] و [[شهادت]] مفاد دو بخش اصلی افتتاح و اختتام است. [[وحدانیت خدا]]، [[صدق]] انبیاء، [[تقوا]]، [[انذار]] و [[عقاب]]، شیرازه به هم [[پیوستگی]] بخش‌های دهگانه است. داستان‌های [[پیامبران]] [[اکثریت]] آیات را تشکیل می‌دهد. پس از اختتام هر قصه، عبارت: {{متن قرآن|إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ * وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ}}<ref>«بی‌گمان در آن نشانه‌ای است و بیشتر آنان مؤمن نبودند * و بی‌گمان پروردگار توست که پیروز بخشاینده است» سوره شعراء، آیه ۸-۹.</ref> ذکر شده است. از نظر [[زمخشری]] در کشاف، هر کدام آنها با توجه به [[سیاق آیات]] معنایی مستقل دارد. در قصه‌های [[نوح]]، [[هود]]، [[صالح]]، [[لوط]] و [[شعیب]] دو [[آیه]]: {{متن قرآن|إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ * فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ}}<ref>«من برای شما پیامبری امینم * پس، از خداوند پروا و از من فرمانبرداری کنید!» سوره شعراء، آیه ۱۰۷-۱۰۸.</ref> تکرار شده است. ابتدا و انتهای هر بخش به روشنی، متمایز شده است. {{متن قرآن|وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ}}<ref>«و بی‌گمان پروردگار توست که پیروز بخشاینده است» سوره شعراء، آیه ۹.</ref> پایان هر بخش است. و آغاز هر بخش به غیر از افتتاح و اختتام، با نام یکی از [[اقوام]] گذشته و [[رسول]] آنها شروع می‌شود.
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش