پرش به محتوا

سفر در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۴۲۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ اکتبر ۲۰۲۱
خط ۱۲۸: خط ۱۲۸:


===[[تیمم]]===
===[[تیمم]]===
[[بیماران]]، مسافران و کسانی که قضای [[حاجت]] کرده یا با [[زنان]] همبستر شده‌اند، اگر برای [[طهارت]] به آب دسترسی نداشته باشند، باید برای [[نماز]] خویش تیمم کنند. در این [[حکم]] اگر چه میان مسافر و غیر مسافر تفاوتی نیست، از آنجا که معمولاً مسافران با بی‌آبی روبه‌رو می‌شوند، در این [[آیه]] مخاطب قرار گرفته‌اند: «واِن کُنتُم مَرضی اَو عَلی سَفَرٍ اَو جاءَ اَحَدٌ مِنکُم مِنَ الغائطِ اَو لمَستُمُ النِّساءَ فَلَم تَجِدوا ماءً فَتَیمَّموا صَعِیداً طَیِّباً». ([[نساء]] / ۴، ۴۳؛ [[مائده]] / ۵، ۶) تبدیل حکم [[وضو]] و [[غسل]] به تیمم، از قاعده [[نفی حرج]] برخاسته که در ادامه آیه آمده است: [[خداوند]] می‌خواهد [[نمازگزاران]] را به [[پاکی]] برساند؛ نه آنکه تکلیفی دشوار بر عهده [[مکلفان]] گذارد: «ما یریدُ اللّهُ لِیجعَلَ عَلَیکُم مِن حَرَجٍ ولکِن یُریدُ لِیُطَهِّرَکُم». (مائده / ۵، ۶)
[[بیماران]]، مسافران و کسانی که قضای [[حاجت]] کرده یا با [[زنان]] همبستر شده‌اند، اگر برای [[طهارت]] به آب دسترسی نداشته باشند، باید برای [[نماز]] خویش تیمم کنند. در این [[حکم]] اگر چه میان مسافر و غیر مسافر تفاوتی نیست، از آنجا که معمولاً مسافران با بی‌آبی روبه‌رو می‌شوند، در این [[آیه]] مخاطب قرار گرفته‌اند: {{متن قرآن|وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا}}<ref>« اگر بیمار یا در سفر بودید و یا یکی از شما از جای قضای حاجت باز آمد یا با زنان آمیزش کردید و آب نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید و بخشی از رخساره‌ها و دست‌هایتان را با آن مسح کنید که خداوند، در گذرنده‌ای آمرزنده است» سوره نساء، آیه ۴۳.</ref>؛ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ مِنْهُ مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! چون برای نماز برخاستید چهره و دست‌هایتان را تا آرنج بشویید و بخشی از سرتان را مسح کنید و نیز پاهای خود را تا برآمدگی روی پا و اگر جنب بودید غسل کنید و اگر بیمار یا در سفر بودید و یا از جای قضای حاجت آمدید یا با زنان آمیزش کردید و آبی نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید، با آن بخشی از چهره و دست‌های خود را مسح نمایید، خداوند نمی‌خواهد شما را در تنگنا افکند ولی می‌خواهد شما را پاکیزه گرداند و نعمت خود را بر شما تمام کند باشد که سپاس گزارید» سوره مائده، آیه ۶.</ref> تبدیل حکم [[وضو]] و [[غسل]] به تیمم، از قاعده [[نفی حرج]] برخاسته که در ادامه آیه آمده است: [[خداوند]] می‌خواهد [[نمازگزاران]] را به [[پاکی]] برساند؛ نه آنکه تکلیفی دشوار بر عهده [[مکلفان]] گذارد: {{متن قرآن|مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ}}
 
===نماز مسافر===
===نماز مسافر===
مسافری که از [[دشمن]] می‌ترسد، نباید گزاردن نماز قصر را [[گناه]] بداند: «و اِذَا ضَرَبتُم فِی الاَرضِ فَلَیسَ عَلَیکُم جُناحٌ اَن تَقصُروا مِنَ الصَّلوةِ اِن خِفتُم اَن یفتِنَکُمُ الَّذینَ کَفَرُوا». (نساء / ۴، ۱۰۱) در [[آیات]] بعدی آمده است که پس از [[اطمینان]]، نماز را برپا دارید؛ یعنی آن را کامل بخوانید: «فَاِذا اطمَأنَنتُم فَاَقِیموا الصَّلوه». (نساء / ۴، ۱۰۳) اطمینان به معنای سکون است <ref>مفردات، ص۵۲۴؛ لسان العرب، ج۱۳، ص۲۶۸، «طمن».</ref> و از وقوع آن بعد از «اِذَا ضَرَبتُم فِی الاَرضِ» و «اِن خِفتُم» می‌توان فهمید که [[آرامش]] مورد نظر، زمانی‌حاصل می‌شود که [[نمازگزار]]، نه در [[سفر]] و نه در [[ترس]] باشد و گرنه تعبیر «فَاِذا اَمِنتُم» یا «فاذا أقمتم» متناسب بود.<ref>المنار، ج۵، ص۳۸۲.</ref> [[فقیهان]] [[شیعه]]، برای مسافری که خطر دشمن او را [[تهدید]] نمی‌کند، نیز نماز قصر را [[واجب]] می‌دانند.<ref>زبدة البیان، ص۱۱۹؛ المیزان، ج۵، ص۶۱.</ref> برخی از [[فقهای اهل سنت]] برای مسافری که خطر دشمن او را تهدید نمی‌کند، نماز قصر را [[ممنوع]] <ref>المحرر الوجیز، ج۲، ص۱۰۴.</ref> و برخی لازم شمرده‌اند.<ref>زادالمسیر، ج۱، ص۴۵۹.</ref>
مسافری که از [[دشمن]] می‌ترسد، نباید گزاردن نماز قصر را [[گناه]] بداند: «و اِذَا ضَرَبتُم فِی الاَرضِ فَلَیسَ عَلَیکُم جُناحٌ اَن تَقصُروا مِنَ الصَّلوةِ اِن خِفتُم اَن یفتِنَکُمُ الَّذینَ کَفَرُوا». (نساء / ۴، ۱۰۱) در [[آیات]] بعدی آمده است که پس از [[اطمینان]]، نماز را برپا دارید؛ یعنی آن را کامل بخوانید: «فَاِذا اطمَأنَنتُم فَاَقِیموا الصَّلوه». (نساء / ۴، ۱۰۳) اطمینان به معنای سکون است <ref>مفردات، ص۵۲۴؛ لسان العرب، ج۱۳، ص۲۶۸، «طمن».</ref> و از وقوع آن بعد از «اِذَا ضَرَبتُم فِی الاَرضِ» و «اِن خِفتُم» می‌توان فهمید که [[آرامش]] مورد نظر، زمانی‌حاصل می‌شود که [[نمازگزار]]، نه در [[سفر]] و نه در [[ترس]] باشد و گرنه تعبیر «فَاِذا اَمِنتُم» یا «فاذا أقمتم» متناسب بود.<ref>المنار، ج۵، ص۳۸۲.</ref> [[فقیهان]] [[شیعه]]، برای مسافری که خطر دشمن او را [[تهدید]] نمی‌کند، نیز نماز قصر را [[واجب]] می‌دانند.<ref>زبدة البیان، ص۱۱۹؛ المیزان، ج۵، ص۶۱.</ref> برخی از [[فقهای اهل سنت]] برای مسافری که خطر دشمن او را تهدید نمی‌کند، نماز قصر را [[ممنوع]] <ref>المحرر الوجیز، ج۲، ص۱۰۴.</ref> و برخی لازم شمرده‌اند.<ref>زادالمسیر، ج۱، ص۴۵۹.</ref>
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش