توحید در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[توحید]] در شمار [[برترین]] [[فضیلت‌ها]] قرار دارد، و می‌‌توان آن را پایه و اساس [[ادیان الهی]] و به‌ویژه [[اسلام]] به شمار آورد. از همین روست که در [[قرآن کریم]]، به صورت‌های گوناگون، یک‌هزار [[آیه]] درباره آن نازل شده است.  

*[[توحید]] در لغت از ماده "وحد" به معنی یگانه باوری و [[یگانه پرستی]] است و در اصطلاح [[معارف دینی]]، عبارت است از [[اعتقاد]] به [[یگانگی]] و یکتایی [[خدا]] در [[مقام]] ذات، صفت‌ها، فعل و [[عبادت]]. [[توحید]] در [[مقام]] ذات صفت‌ها و و [[افعال]] [[توحید نظری]] است و به [[معرفت]] و [[شناخت]] [[انسان]] از [[خدا]] و به معنی یگانه باوری ناظر است و [[توحید]] در [[مقام]] [[عبادت]] که از آن به [[توحید عبادی]] و [[یگانه‌پرستی]] تعبیر می‌شود، نتیجه یگانه باوری و به [[پرستش]] و عبادت‌هایی ناظر است که از [[انسان]] صادر می‌شود. یگانه پرست به کسی می‌گوییم که یک [[معبود]] دارد و جز او را لایق [[پرستش]] نمی‌داند و جز او بر آستان دیگری سر نمی‌ساید<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۳۳۲.</ref>.

*[[توحید]] بالاترین منازل [[دین]] و [[برترین]] [[مقامات]] مقربین است و به خودی خود، دانستنش پیچیده و دقیق و از حیث [[توکل]] و عمل، سخت و دشوار است. فهمیدنش غامض است که اکثر [[اهل]] [[درک]] و [[فهم]]، از [[درک]] [[حقیقت]] آن باز مانده یا مانند مجسمه و [[حنابله]]، در [[مقام]] ذات به تجسیم و تکثیر گرفتار آمده یا مثل مشيهه و [[اشاعره]]، در مورد صفت‌ها، به [[تغییر]] و تشبيه قائل شده یا چون [[قدریه]] و جبریه درباره [[افعال]] به [[جبر]] و تفویض ‌گراییده‌اند. از حيث عمل یعنی رضادادن و [[توکل]] کردن دشوار است؛ چون دیدن اسباب و وسائط و تکیه بر آنها [[شرک]] است و رها کردن آن و [[بی‌اعتنایی]] به آنها، ایراد بر [[شریعت]] و طعنه بر [[سنت نبوی]] و [[حکمت]] الاهی است؛ بنابراین معنی [[توحید]] را به [[درستی]] فهمیدن و مطابق [[عقل]] و [[شرع]] به آن عمل کردن، به نهایت پیچیده و دشوار است و کسی نمی‌تواند پرده از این همه پیچیدگی و نهانی بردارد، جز آنان که با [[پیروی]] از آثار [[سید]] [[انبیا]]، چشمان [[عقل]] خویش را از [[نور]] حقایق روشن کرده و از [[انوار]] [[اهل بیت]] پاکش پرتوی گرفته‌اند<ref>محمد صدرالدین شیرازی، شرح اصول کافی، ج۲، ص۲ با تلخیص.</ref>. [[توحید]] به معنای [[خدا]] را به [[یگانگی]] و یکتایی شناختن و تنها او را پرستیدن، شرط اساسی [[مسلمانی]] و نخستین درس همه [[ادیان]] الاهی و موضوع [[دعوت]] تمامی [[پیامبران]] است. [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ}}<ref>«و پیش از تو هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر بدو وحی کردیم که هیچ خدایی جز من نیست پس مرا بپرستید» سوره انبیاء، آیه ۲۵.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۳۳۲-۳۳۳.</ref>.

*[[توحید]] دارای مراتبی است. منظور از مرتبه در این عنوان، جهتی است که [[خدا]] را در آن یگانه میدانی. هرچند مشهور است که از این جهات به مراتب تعبیر می‌شود، در [[حقیقت]] مرتبه نیستند بلکه به اقسام و حوزه‌ها شبیه ترند. [[مراتب توحید]] با توجه به عمق [[باور]] [[موحدان]] [[تعیین]] می‌شود که ما برای جلوگیری از خلط اصطلاح، آن را درجات [[موحدان]] می‌نامیم و در جای مناسب درباره آن سخن خواهیم گفت. به هرحال طبق اصطلاح مشهور در [[علم کلام]]،[[توحید]] دارای چهار مرتبه است:

*موحدان به تناسب رتبه خود در [[ایمان]]، دارای درجاتی هستند.

* [[پرونده:10115255.jpg|22px]] [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|'''دانش اخلاق اسلامی ج۱''']]

* [[پرونده:1100246.jpg|22px]] [[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|'''اخلاق الاهی ج۱''']]